بریده‌هایی از کتاب حقایق و مغالطه‌ها در اقتصاد

حتی بعضی اوقات ادعا می‌کنند که اگر به واسطه سیاست‌های مطلوب آنها نبود، شرایط «بد» کنونی می‌توانست ناگوار‌تر باشد.

در بسیاری از دانشگاه‌ها، از جمله معتبرین آنها، کمبود مواد درسی ارزشمند که به جای مطابقت با آسایش و پیشرفت کاری اساتید، در راستای پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان باشد، نتیجه ارائه واحد‌های فراوان در حوزه محدودی از موضوعات است.

آنهایی که استعمار را مسئول فقر ملت‌های جهان سوم می‌دانستند، تا دهه‌ها پس از استقلال این ملت‌ها همچنان میراث استعمار را مقصر می‌دانستند. همچنین این عقیده‌ دستاویزی شد برای ملت‌های استقلال‌یافته جهان سوم تا املاک سرمایه‌گذاران خارجی را که «استثمارکنندگان» محسوب می‌شدند، مصادره کنند.

هزینه‌هایی که تبهکاران در مناطق کم‌درآمد موجبات آن را فراهم می‌آورند، به ساکنان محلی که مجرم نیستند، تحمیل می‌شود، به‌طوری که جو ایجاد شده توسط کارکنان پردردسرتر یا دارای بهره‌وری پایین‌تر از یک گروه نژادی یا قومی خاص، در قالب محدود شدن فرصت‌های شغلی به کارکنان همان گروه‌ها تحمیل می‌شود.

این ادعای مطرح شده از سوی برخی افراد مبنی بر اینکه قادر به درک اختلاف‌های فاحش درآمدی («اختلاف‌ها» و «نابرابری‌ها») نیستند، نسخه‌ای دیگر از حالاتی است که ناظران همیشه در مورد آن بر کرسی قضاوت می‌نشینند، گویی که درآمد مردم، مانند نمای منزلشان باید به واسطه ظاهری که برای ناظران قابل رؤیت است، ارزیابی شود و نه اینکه آنها چگونه ترجیحات و توافقات طرفین دخیل را مدنظر قرار می‌دهند.

از گذشته‌های دور تا کنون هزینه‌های حمل‌و‌نقل سبب شده است حومه شهر‌ها اقامتگاه قشر مرفه باشد، زیرا استطاعت پرداخت این هزینه‌ها را دارند. هم‌زمان با افزایش درآمد‌ها و کاهش هزینه حمل‌و‌نقل در شهر‌های مدرن، تعداد پرشماری از مردم عادی نیز در حال حاضر از لحاظ مالی توانایی زندگی در حومه‌ها را دارند و در عین حال از نزدیکی به محل کار و امکانات و تسهیلات شهری نیز سود می‌برند. این دسترسی گسترده‌تر به نهاد‌های شهری در نتیجه تحولات عظیم صورت گرفته در حمل‌و‌نقل در قرن بیستم به واسطه ساخت و گسترش مترو، قطار، اتوبوس و اتومبیل به وقوع پیوسته است.

آنهایی که کشور‌های کمتر توسعه‌یافته را مورد مطالعه قرار داده‌اند، به این نکته اشاره کرده‌اند که به ندرت ملت فقیری را می‌توان یافت که حاکمیت خوبی داشته باشد.

ترکیب نبوغ تبلیغاتی لنین و شنوندگانی که پذیرای نظریه‌اش بودند، به نظریه سرمایه‌داری وی این امکان را داد تا به طور گسترده‌ای در میان روشنفکران و فعالان و مردمان جهان سوم مورد قبول واقع شود. استثمار توجیه سیاسی بی‌نقصی برای تفاوت درآمدهاست. این نظریه به هرگونه احساس حسادت یا رنجش خاطر مردم کم‌درآمد نسبت به پردرآمد‌ها اعتبار می‌بخشد. باور به این نظریه هر احساس بدی که به واسطه توانایی‌های پایین‌تر یا عملکرد ضعیف‌تر به افراد کم‌درآمد دست می‌دهد را رفع می‌کند. این رویکرد، به جای اینکه نیاز به تغییر را وظیفه کسانی بداند که می‌خواهند رشد کنند، آن را متوجه دیگران می‌کند. افزون بر این، هرگونه احساس وظیفه سنگینی را با حس خوب مستحق بودن جایگزین می‌کند. اشکالات منطقی و استنادی نظریه استثمار هر چه باشد، جنبش‌های سیاسی به ندرت بر مبنای شواهد تجربی و منطق شکل می‌گیرند.

استثمار شاید مشهورترین و تأثیرگذارترین تبیینی که تا کنون از تفاوت اقتصادی بین ملت‌ها ارائه شده است، نظریه «امپریالیسم» لنین بود. این نظریه به لحاظ هنر متقاعدسازی و القاء باورها، یک شاهکار است، زیرا به‌رغم فقدان شواهد تجربی متقاعدکننده و با وجود مجموعه گسترده‌ای از مستندات متناقض، توانست بسیاری از افراد دارای تحصیلات عالیه در سراسر جهان را شیفته خود سازد. نظریه امپریالیسم این بود که کشور‌های صنعتی سرمایه‌دار، سرمایه‌های مازادی داشتند که طبق نظریه مارکسیسم، نرخ سود را با گذشت زمان پایین می‌آورد، مگر اینکه این سرمایه اضافی به ملت‌های ضعیف‌تر غیرصنعتی جهان صادر می‌شدند؛ جایی که می‌توانست میدان وسیع‌تری برای استثمار باشد.

ترکیب نبوغ تبلیغاتی لنین و شنوندگانی که پذیرای نظریه‌اش بودند، به نظریه سرمایه‌داری وی این امکان را داد تا به طور گسترده‌ای در میان روشنفکران و فعالان و مردمان جهان سوم مورد قبول واقع شود. استثمار توجیه سیاسی بی‌نقصی برای تفاوت درآمدهاست. این نظریه به هرگونه احساس حسادت یا رنجش خاطر مردم کم‌درآمد نسبت به پردرآمد‌ها اعتبار می‌بخشد. باور به این نظریه هر احساس بدی که به واسطه توانایی‌های پایین‌تر یا عملکرد ضعیف‌تر به افراد کم‌درآمد دست می‌دهد را رفع می‌کند. این رویکرد، به جای اینکه نیاز به تغییر را وظیفه کسانی بداند که می‌خواهند رشد کنند، آن را متوجه دیگران می‌کند. افزون بر این، هرگونه احساس وظیفه سنگینی را با حس خوب مستحق بودن جایگزین می‌کند. اشکالات منطقی و استنادی نظریه استثمار هر چه باشد، جنبش‌های سیاسی به ندرت بر مبنای شواهد تجربی و منطق شکل می‌گیرند.