بریده‌هایی از کتاب دام نبوغ

افراد خبره از یک انبارهٔ گسترده از طرح‌واره‌های ذهنی بهره‌مندند که به آن‌ها امکان می‌دهد مهم‌ترین اطلاعات را استخراج کنند، الگوهای زیربنایی و محرک‌ها را بشناسند و طبق یک الگوی ازپیش‌آموخته و به‌صورت تقریباً خودکار واکنش نشان دهند. البته فرایندهای دقیق، بسته به مهارت خاص افراد، در میان هرکدام از آن‌ها متفاوت است.

به گفتهٔ فیشر، «مردم سطح درک فعلی خود را با اوج دانش اشتباه می‌گیرند» و این دلالت بر مشکلی جدی در آموزش ما دارد. او این‌طور ادامه می‌دهد: «معنای بدبینانهٔ آن این است که ما به دانش‌آموزانمان موضوعاتی را یاد نمی‌دهیم که در ذهنشان بماند، بلکه فقط به آن‌ها این حس را می‌دهیم که یک چیزهایی می‌دانند، درصورتی‌که این‌طور نیست. و به نظر می‌رسد که این روند زیان‌بخش است». توهم تخصص ممکن است از شما انسانی کوته‌نظر بسازد و ذهنتان را ببندد.

اگر می‌خواهید از یافته‌های این تحقیق برای ارتقای خودتان استفاده کنید، اولین قدم پذیرش مشکل است. اکنون می‌دانیم که فروتنی فکری چگونه می‌تواند به زدودن نقاط کور تعصب بینجامد و به ما کمک کند تا عقاید منطقی‌تری شکل دهیم، از اطلاعات نادرست دوری کنیم، به‌شکل مؤثرتری بیاموزیم و با اطرافیان خود همکاری کارآمدتری داشته باشیم. به بیان والری تیبریوسِ فیلسوف، که هم‌اکنون با روان‌شناسان مرکز خرد کاربردی شیکاگو همکاری می‌کند، «ما اغلب زمان زیادی را برای تقویت عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفسمان صرف می‌کنیم. اما گمان می‌کنم اگر افراد بیشتری دربارهٔ دانسته‌ها و ندانسته‌هایشان فروتنی داشته باشند، زندگی همهٔ ما بهبود خواهد یافت».

شاید این خیالی واهی به نظر برسد، اما فراموش نکنید که آن رؤسای جمهور آمریکا که در شاخص‌های گشودگی فکری و پذیرش دیدگاه دیگران عملکرد بهتری داشتند بیشتر به‌دنبال راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز برای درگیری‌ها بودند. با توجه به این تحقیق، باید از رهبرانمان، علاوه بر پیشرفت تحصیلی و موفقیت حرفه‌ای، این خصوصیات را نیز مطالبه کنیم.

«می‌دانم که اذعان صریح به نادانی نه‌فقط آسان‌ترین راه برای خلاصی از شر مشکلات است، بلکه متداول‌ترین شیوه برای به‌دست‌آوردن اطلاعات نیز هست. بنابراین هر آن می‌کوشم تا به نادانی خود اذعان کنم. درنتیجه، آن کسانی که در این خیال‌اند که همه‌چیز را می‌دانند مجبور می‌شوند برای همه‌چیز توضیحی دست‌وپا کنند. ولی اگر کمتر باد به غبغبشان می‌انداختند، از بسیاری از چیزهایی که می‌توانستند از دیگران بیاموزند غافل نمی‌شدند».

هوش می‌تواند ابزاری برای پروپاگاندا و تبلیغات باشد تا وسیله‌ای برای حقیقت‌جویی

هیچ مشکلی با شک و عدم اطمینان و ندانستن بعضی چیزها ندارم. به خیالم زیستن با ندانسته‌ها بسی جالب‌تر از در آستین داشتن پاسخ‌هایی است که نادرست‌اند

سوگیری‌های شناختی کلاسیک دریافت که افرادی که نمرات استعداد تحصیلی بالاتری دارند به نسبتِ دیگرانی که تحصیلات آن‌چنانی ندارند بیشتر دچار سوگیری می‌شوند.