بریده‌هایی از کتاب دام نبوغ

بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که جهان‌بینی‌ای جامع و به‌هم‌وابسته در تاروپود فرهنگ ژاپنی‌ها تنیده شده است، به‌طوری‌که مردم ژاپن بیش از سایر ملل اهل تمرکز بر زمینه‌ها هستند و، به‌جای تمرکز بر خود «شخص»، دلایل گستردهٔ اعمال و رفتارهای او را در نظر می‌گیرند.

گروسمن در کمال شگفتی دریافت که آزمون‌ها و نمرات به‌دست‌آمده در توکیو الگوی کاملا متفاوتی را دنبال می‌کنند. میزان عقلانیت ژاپنی‌ها با افزایش سن بی‌ارتباط بود، زیرا جوان‌های ژاپنی به‌اندازهٔ آمریکایی‌های پابه‌سن‌گذاشته عاقل بودند. هر جوان بیست‌وپنج‌سالهٔ ژاپنی درس‌هایی از زندگی می‌داند که آمریکایی‌ها پس از دهه‌ها تجربه‌اندوزی به آن می‌رسند.

شواهد محکمی وجود دارد که نشان می‌دهد تعامل عمیق با فرهنگ‌های دیگر می‌تواند مروج تفکر باز و گشودگی فکری باشد، شاید چون برای این کار باید به‌طور موقت پیش‌فرض‌های خود را کنار بگذارید و روش‌های جدید تفکر را در پیش بگیرید.

افراد باهوش، با وجود توقع ما و مدارج تحصیلی‌شان، ممکن است از قدرت قضاوت درست بی‌بهره باشند.

در برخی از کشورهای اروپایی، بهتر است صاف سراغ اصل مطلب برویم، اما برای ارتباط‌گرفتن با هندی‌ها باید زمینه‌چینی کرد و اجازه داد مدتی از ارتباط بگذرد؛

حتی عاقل‌ترین فرد ممکن است، در شرایطِ اشتباه، احمقانه عمل کند. (۱۸) گروسمن می‌گوید این نوع تغییرات روزبه‌روز در ویژگی‌های شخصیتی‌ای مانند برون‌گرایی دیده می‌شود، زیرا رفتار هر فرد در شرایط مختلف دستخوش تغییر می‌شود. یک آدم نسبتاً درون‌گرا ممکن است ترجیح دهد در سکوت محض کار کند، اما درعوض همین فرد در کنار افرادی که به آن‌ها اعتماد دارد معاشرتی‌تر می‌شود. به همین ترتیب، ممکن است فردی در مواجهه با همکار تعارض‌جوی خود عاقلانه رفتار کند، اما در مقابل همسر سابق خود از کوره در برود.

برای تفکر پیچیدهٔ موردنیاز در تعدادی از این کارکردها سطح متوسطی از هوش لازم است. به گفتهٔ او، «کسانی که دچار اختلالات جدی در یادگیری باشند نمی‌توانند این اصول خرد را به کار بگیرند». اما زمانی‌که از یک آستانهٔ مشخص عبور می‌کنیم، سایر خصوصیات -مانند فروتنی فکری و گشودگی فکری- برای تصمیمات مهم زندگی تعیین‌کننده‌تر خواهند بود.

این دیدگاه که «من عاقلم چراکه می‌دانم هیچ نمی‌دانم» شاید نخ‌نما و کلیشه‌ای به نظر برسد، اما خصوصیاتی مانند فروتنی فکری و ظرفیت درک دیدگاه دیگران بهتر از ضریب هوشی می‌تواند سطح بهزیستی افراد را برآورد کند.

نتایج اولیه که در سال ۲۰۱۳ و در مجلهٔ روان‌شناسی تجربی منتشر شد نشان داد افرادی که به‌خاطر استدلال خردمندانهٔ خود نمرات بالاتری گرفتند تقریباً در تمام جنبه‌های دیگرِ زندگی‌شان نیز عملکرد بهتری داشتند: آن‌ها از زندگی خود خرسند بودند، کمتر دچار افسردگی می‌شدند و عموماً با نزدیکانشان اوقات خوشی داشتند.

ازآنجاکه مغز افراد خبره اطلاعات خام را به اجزای معنادارتر تقطیع می‌کند و به شناسایی الگوهای شاخص زمینه‌ای می‌پردازد، ممکن است از عناصر کوچک‌تر و جزئیات غافل شود. این نکته در اسکن هم‌زمان از مغز رادیولوژیست‌ها نیز ثبت شده است: ناحیهٔ لوب گیجگاهی آن‌ها، که مسئول تشخیص الگوهای پیشرفته و معانی نمادین است، در مقایسه با قشر بینایی مغزشان، که به شناسایی جزئیات دقیق می‌پردازد، فعالیت بیشتری دارد. (۲۷)توانایی فیلترکردن اطلاعات بی‌ربط و کاهش حواس‌پرتی ازجمله مزایای این واکنش مغزی است، اما درعین‌حال بدان معناست که افراد خبره نمی‌توانند نگاهی سیستماتیک به کلیهٔ اجزای یک مسئله داشته باشند و این امر ممکن است موجب غفلتشان از تفاوت‌های جزئی و مهمی شود که با الگوهای ذهنی‌شان همخوانی ندارد.