بریده‌هایی از کتاب انواع کودکان: چگونه بچه‌هایی شاد، با اعتماد به نفس و خلاق پرورش دهیم (جلد اول)

بچه‌های مفهوم‌گرا معمولاً به اندازه بچه‌های دیگر به این‌که در آغوش گرفته شده و بوسیده شوند، علاقه ندارند و ممکن است از تماس فیزیکی با هر فرد دیگری به‌جز والدین‌شان اجتناب کنند. این بچه‌ها می‌توانند خیلی یکدنده و لجباز باشند و سرکش و بی‌ادب به‌نظر برسند و دلیل این امر هم آن است که معمولاً قدرت و اختیار بزرگ‌ترها را زیر سؤال می‌برند و ایده‌شان که آن را ابراز هم می‌کنند این است که: «من بهتر از هر کس دیگری می‌دانم» .

مفهوم‌گراها در بین افراد چهار طبیعت انسانی از همه تحلیل‌گرتر و مستقل‌تر هستند. هم کودکان و هم بزرگسالان مفهوم‌گرا ارزش زیادی برای صلاحیت و لیاقت قائل هستند و عطش سیری‌ناپذیری برای یادگیری دارند. این فرآیند یادگیری در آن‌ها خیلی زود و با سؤال کردن‌های پی‌درپی در آن‌ها آغاز می‌شود و با کنجکاوی‌های هوشمندانه آن‌ها در تمام طول زندگی‌شان ادامه می‌یابد. چون بچه‌های مفهوم‌گرا خیلی کنجکاو هستند که بدانند چیزها چطور کار می‌کنند و معمولاً در درک اصول و مفاهیم علمی و مکانیکی خیلی قوی هستند، اغلب به‌عنوان بچه‌هایی استثنایی و باهوش شناخته می‌شوند. آن‌ها خیلی مستقل هستند و اراده‌ای قوی دارند و همچنین از یادگیری و آموختن بیشتر از هر کار دیگری لذت می‌برند

. این بچه‌ها از رفتار خشونت‌آمیز و پرخاشگرانه ناراحت و هراسان می‌شوند و به سادگی وقتی والدین‌شان با عصبانیت بر سر آن‌ها فریاد می‌زنند درهم می‌شکنند. در حالی که بچه‌های ایده‌آل‌گرا معمولاً بسیار مهربان و با محبت هستند با این حال ممکن است که برای مدت زمان‌های طولانی هم به‌طور غیرمترقبه‌ای، خشمگین و ناراحت و نسبت به انجام کارها بی‌میل باشند.

. کودکان ایده‌آل‌گرا تمایل دارند همه چیزشان خیلی شخصی و مربوط به خودشان باشد و ممکن است به‌نظر برسد که به‌جای این‌که بعضی اوقات فقط از چیزها لذت ببرند درباره فهمیدن معنی و مفهوم همه چیز زیادی جدی هستند

برای تجربه‌گراها خیلی سخت است که برای مدت زمانی یک‌جا بی‌حرکت بنشینند و چون خیلی جنب و جوش دارند معمولاً به‌دلیل تنه‌زدن و برخورد با دیگران یا وسایل دیگران از آن‌ها عذرخواهی می‌کنند

تجربه‌گرا معمولاً به‌طور درونی علاقه‌ای به یادگیری و یادآوری قوانین و مقررات ندارند. اتاق آن‌ها (و همین‌طور کوله‌پشتی‌شان و چیزهای دیگر متعلق به آن‌ها) معمولاً به‌هم‌ریخته و نامرتب است و آن‌ها معمولاً تأخیر می‌کنند و وظایف‌شان را هم سر موقع انجام نمی‌دهند. به‌نظر می‌رسد آن‌ها در درک کردن مفهوم زمان و محدودیت‌های زمانی مشکل دارند

بچه‌های تجربه‌گرا کنجکاو، انعطاف‌پذیر، بازیگوش و گستاخ هستند.

برای پدر و مادری که خودشان سنت‌گرا نیستند بزرگ کردن یک فرزند سنت‌گرا معمولاً با دشواری‌های خاص خودش همراه است. ممکن است این پدر و مادرها حس کنند که فرزندشان نسبت به تجربه‌های جدید بدگمان است و علاقه‌ای به امتحان کردن چیزهای تازه ندارد. بچه‌هایی که سنت‌گرا هستند معمولاً دوست دارند همه چیز را در همان وضعی که هست نگه دارند. آن‌ها ممکن است عجولانه و شتاب‌زده تصمیم بگیرند و خودشان را با انتخاب‌ها و شرایط نه چندان مطلوبی محدود کنند و دلیل این کارشان این است که از نامعلوم بودن وضعیت اجتناب کنند. سنت‌گراها با قرار گرفتن در چارچوب‌ها و قواعد احساس راحتی می‌کنند و با تغییر برنامه‌ها و وضعیت ناراحت و حتی مضطرب می‌شوند، به‌خصوص زمانی که این تغییرات خارج از اختیار آن‌ها رخ دهد.

کودکان سنت‌گرا کمابیش محافظه‌کار هستند و اغلب‌شان ریسک‌پذیر نیستند و تمایل دارند در زندگی تا حدی محتاط عمل کنند. این ویژگی به‌خصوص در بچه‌های سنت‌گرایی که درون‌گرا هستند آشکارتر است (تیپ‌های شخصیتی ISFJ و ISTJ) . بچه‌های سنت‌گرا قابل‌اعتماد و قابل‌اتکا و عمیق هستند یعنی ویژگی‌هایی دارند که در بچه‌های دیگر تا سنین بزرگسالی چندان ملموس نیست.

بهتر است تفاوت‌های بچه‌ها با خودمان را بپذیریم و در موارد ساده‌تر و کم‌اهمیت‌تر به آن‌ها آزادی عمل و اجازه تصمیم‌گیری بدهیم و فقط درباره موارد مهم به آن‌ها بگوییم که باید چه بکنند یا این‌که اشتباهات‌شان را تصحیح کنیم.

بچه‌های ادراکی نسبت به بچه‌های قضاوتی بیشتر تمایل دارند که «در لحظه زندگی کنند» و درباره همه چیز انعطاف‌پذیرتر هستند. برای آن‌ها زمان موضوعی قابل‌انعطاف و منبعی بی‌پایان و تجدیدشونده است بنابراین توجه کمتری به مهلت‌های زمانی‌ای که برای انجام کارهای‌شان تعیین شده دارند

بچه‌های قضاوتی همچنین زمان را با مفهوم بسیار متفاوتی درک می‌کنند. آن‌ها اغلب زمان را به‌عنوان یک جزء ثابت و غیرقابل‌انعطاف در نظر می‌گیرند و معمولاً درباره مقدار زمانی که برای انجام وظایف‌شان در اختیار دارند نگران هستند. این بچه‌ها دوست ندارند وقت‌شان را هدر بدهند و درباره قرار ملاقات‌های‌شان و وظایف‌شان سریع عمل می‌کنند. اگر آن‌ها احساس کنند دیر به محلی می‌رسند احساس نگران و ناراحتی می‌کنند و انتظار دارند دیگران ــ به‌خصوص والدین‌شان ــ هم، وقت‌شناس باشند.

قضاوتی معمولاً در فرآیند تصمیم‌گیری فعال‌تر هستند و از کل این فرآیند لذت می‌برند در حالی که به‌نظر می‌رسد بچه‌های ادراکی با به تعویق انداختن تصمیم‌گیری و باز نگه داشتن شرایط انتخاب احساس بهتری دارند.

همه بچه‌ها دوست دارند که درباره چیزهایی که قرار است اتفاق بیفتد اطلاعاتی داشته باشند و روی محیط اطراف‌شان کنترل داشته باشند ولی بچه‌های ادراکی به‌طور طبیعی درباره چیزهایی که انتظارش را ندارند، احساس راحتی بیشتری می‌کنند. آن‌ها معمولاً به‌دلیل کنجکاوی ذاتی‌شان در استفاده از فرصت‌ها برای روبه‌رو شدن با چیزهای جدید و متفاوت، خیلی موفق هستند

بچه‌های قضاوتی احتیاج دارند که اگر قرار است کاری را تمام کنند و کار دیگری را شروع کنند هرچه زودتر از این موضوع مطلع شوند تا بتوانند در این باره با آرامش و بدون استرس عمل کنند.

اغلب بچه‌های قضاوتی دوست ندارند که در برنامه‌ها با تغییرات زیادی روبه‌رو شوند و تغییر و دگرگونی‌ها برای آن‌ها با دشواری همراه است. (به‌خصوص برای بچه‌های قضاوتی ـ درون‌گرا که فرآیند تطبیق پیدا کردن با تغییرات در این بچه‌ها از همه ترکیب‌های شخصیتی دیگر طولانی‌تر است

به همین صورت افرادی هم که در گروه ادراکی جای می‌گیرند الزاما در مورد وقایع پیرامون‌شان ادراکی نیستند ولی فرآیند جمع‌آوری اطلاعات نسبت به فرآیند تصمیم‌گیری برای این افراد احساس رضایت و راحتی بیشتری به همراه دارد.

افرادی که در گروه قضاوتی جای می‌گیرند لزوما اهل قضاوت کردن نیستند ولی به فرآیندهای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری علاقه دارند و دوست دارند همه چیز حالت مشخص و معینی داشته باشد

بچه‌های احساسی که از خود نامطمئن هستند، صادق است. چنین بچه‌هایی حاضرند هر کاری را که باعث می‌شود مورد پذیرش دوستان‌شان قرار بگیرند یا دوستان‌شان آن‌ها را تشویق و تحسین کنند، انجام دهند.

بچه‌های تفکری مستقل فکر می‌کنند و اتفاقات و نظریات آدم‌های اطراف‌شان خیلی روی نظر آن‌ها تأثیر نمی‌گذارد ولی دقیقا برعکس آن‌ها بچه‌های احساسی قبل از این‌که درباره موضوعی نظر بدهند می‌خواهند نظر بقیه افراد حاضر را بدانند و حتی ممکن است به‌خاطر افراد دیگری که برای‌شان مهم‌اند نظرشان را تغییر بدهند یا آن را اصلاح کنند. این بچه‌ها معمولاً در راه رسیدن به اهداف‌شان احتیاج به دلگرمی و تشویق دارند تا بتوانند به راه‌شان ادامه بدهند و عزم و اراده راسخ خود را در طول مسیر حفظ کنند