بریده‌هایی از کتاب مارکس و آزادی

اما نیروی کار، از آنجا که هیچ‌گاه شیئی ثابت نیست و به انرژی و بالقوگی انسانی مربوط می‌شود، نوعی کالای غریبِ نامحدود و نامتعین است؛ و سرمایه‌دار قادر است با به‌کار گرفتن آن، در مقایسه با هزینه‌ای که به کارگر پرداخت می‌کند، ارزش بیشتری، در شکل کالاهای تولید و فروخته‌شده، به‌دست بیاورد. این فرایند، که مارکس آن را استخراج "ارزش افزوده" از طبقهٔ کارگر می‌نامد، عنصر کلیدی در ماهیتِ استثمارگر روابط اجتماعیِ سرمایه‌داری است، اما از آنجا که مبادلهٔ دستمزد با نیروی کار به‌ظاهر منصفانه است، این استثمار لزوماً به کمک عملکردهای عادیِ خودِ این نظام پنهان می‌شود.

مارکس چگونه تاریخ را در حال تکامل می‌دید؟

گویا بشر با همان سرعتی که بر طبیعت مسلط می‌شود، بردهٔ دیگر انسان‌ها، یا شرارت خویشتن می‌گردد.

هرچه کم‌تر بخوری، کم‌تر بنوشی، کم‌تر کتاب بخری، کم‌تر به تئاتر و رقص و تفریح بروی، کم‌تر فکر کنی، کم‌تر عشق بورزی، کم‌تر نظریه‌پردازی کنی، کم‌تر آواز بخوانی و نقاشی کنی و شمشیربازی کنی و غیره، بیشتر می‌توانی پس‌انداز کنی و گنجینه‌ای که نه بیدها و نه کرم‌ها می‌توانند آن را مصرف کنند، یعنی سرمایه‌ات، بیشتر می‌شود. هرچه تهی‌تر باشی، کم‌تر به زندگی‌ات تجلی می‌بخشی، هرچه بیشتر داشته باشی، زندگی ازخودبیگانه‌ات و نیز اندوختهٔ زندگی بیگانه‌ات بیشتر می‌شود... هرکاری را که قادر به انجام آن نیستی پولت می‌تواند برایت انجام دهد...

بنابراین، هستی نوعیِ ما به شکلی طبیعی مولد است و تمایل دارد به‌واسطهٔ دگرگون ساختن جهان نیروهایش را شکوفا کند.

ممکن است در نظر برخی تکاملِ "چند بعُدی" کم ارزش‌تر از پروراندن یک استعداد خلاقانه باشد، همان‌طور که ممکن است نفس‌شکنی برای برخی ستودنی‌تر از خودابرازگریباشد.

مارکس همچنین، به نحو تناقض‌آمیزی، نوعی ذات‌گرایِ ارسطویی است که باور دارد سرشت یا ذاتی انسانی وجود دارد و جامعهٔ عادلانه جامعه‌ای است که در آن این سرشت اجازهٔ رشد می‌یابد.

در هر عصر، اندیشه‌های طبقهٔ حاکم اندیشه‌های حاکم‌اند؛ به تعبیر دیگر، طبقه‌ای که نیروی مادی حاکم بر جامعه است همزمان نیروی فکری حاکم بر آن نیز هست. طبقه‌ای که ابزارهای تولید مادی را در دست دارد همزمان بر ابزارهای تولید فکری نیز سیطره دارد.

مارکس، آنچه می‌گوییم و می‌اندیشیم در نهایت توسط کاری که می‌کنیم تعین می‌یابد