بریده‌هایی از کتاب ارتداد

باید همواره از باورهایمان غبارزدایی کنیم تا زانوهایمان سست نشود. گاهی خطاهای ریز، باورسوز می‌شود، آرام‌آرام و به‌تدریج، لرزش‌های کوچک در طول زمان به ارتعاشی عظیم مبدل می‌شود، که صخره‌های مغرور مستحکم را می‌لرزاند و می‌شکافد.»

دریغا که در همراهیِ هر امام حقی، رنجی نهفته است که سیاه‌لشکر حامیان را با این پرسش ناگهانیِ دهشتناک می‌آزماید: «آیا این انتخاب به رنجی که در پی دارد می‌ارزد؟»

این سنت الهی است که اکثر مردمان توان و طهارت کافی برای تحمل امر الهی را ندارند. آن‌ها فقط بیعت می‌کنند؛ گاهی با حق، گاهی با باطل؛ این خصلت اکثریت است و اکثریت عموماً اهل دنیا هستند. حکم قرآن دربارهٔ اکثریت تغییر نمی‌کند.»

از مکر خداوند پروا کنید. از آنچه به‌تدریج رخ می‌دهد بترسید؛ فاصله‌های تدریجی، لرزش‌های تدریجی، سستی‌های تدریجی، «شدن» های تدریجی! از تدریج بیش از شوک بهراسید

عشق محصول انس است

آن آینده که تو در انتظار آن نشسته‌ای یا رخ می‌دهد یا نمی‌دهد. اگر رخ‌دادنی باشد، غصهٔ امروزِ تو آن را برطرف نخواهد کرد و اگر رخ ندهد که غصهٔ امروزت کاملاً ابلهانه خواهد بود.

برخی عشق را چنگکی می‌دانند که نیازهای تنشان را به آن بیاویزند. لحظه‌ای را که نیاز غلیان می‌کند حادثهٔ عشق می‌نامند و آن را با تمنا می‌جویند و آن‌گاه که نیاز فروکش کرد، عشق را از یاد می‌برند. عشق محصول انس است و بعد از نیاز تن و در غیاب آن آغاز می‌شود. غیر از این تعریف را برای حضرت عشق، توهین‌آمیز می‌دانم

- خرمایی بود، پدر! - چی؟ - چشم‌های مادر؛ این مورد خیلی مهم است. آدم نباید دربارهٔ رنگ چشم‌های همسرش اشتباه کند. - این‌دفعه اشتباه نمی‌کنم. قهوه‌ای بود. - کوتاه بیا، پدر! خرما شیرین است و قهوه تلخ. رنگ خرمایی خواستنی‌تر است. بگذار خاطرهٔ مادر شیرین‌تر بماند. - ولی من بوی قهوه را دوست دارم. دوست دارم همیشه بویش توی خانه پیچیده باشد. ولی خرما اصلاً بو ندارد. این یکی را کوتاه نمی‌آیم. رنگ چشم‌هایش قهوه‌ای بود؛ دقیقاً رنگ موهای تو. - ولی موهای من خرمایی است، پدر!

آرزوها متولد می‌شوند؛ بعضی‌هایشان قد می‌کشند و میوه می‌دهند و بعضی‌هایشان، نه، دود می‌شوند و گاهی بر باد می‌روند. تو تنها آرزوی بربادنرفتهٔ منی

دریغا که در همراهیِ هر امام حقی، رنجی نهفته است که سیاه‌لشکر حامیان را با این پرسش ناگهانیِ دهشتناک می‌آزماید: «آیا این انتخاب به رنجی که در پی دارد می‌ارزد؟»

انسان شهر را می‌سازد ولی سپس این شهر است که مثل موجودی زنده به انسان هجوم می‌آورد و انسان را به شکل دلخواهش درمی‌آورد.

خداوند فراموشی را خلق کرد تا رنج‌ها خاطره نشوند بلکه در ظلمت عدم فروروند و جای خود را به آرامش بدهند.

انتخابْ پدیدهٔ پیچیده‌ای است. انسان چون انتخاب می‌کند، انسان است. انتخاب می‌کند و بر انتخابش پای می‌فشارد.

امام گفت: «خالص شدن انقلاب جزئی از فرایند انقلاب است. هر کسی تحمل انقلابی ماندن را ندارد. جدا شدن تدریجیِ پشیمان‌ها و درمانده‌ها جزئی از ابتلاء انقلاب است. ما اجازه نداریم قصاص قبل از جنایت کنیم، باید زمانش فرابرسد.»

ما نباید به سکوت فرصت می‌دادیم که بین ما جا خوش کند و نباید به ویروس مرموز شوک تن می‌سپردیم.

پایان پرسش، پایان اندیشیدن است. گمان نکنم انسان دست از اندیشیدن بردارد.

حتی اگر کسی خود را در لحظهٔ طلوع خورشید به خواب بزند، مانع رفتن تاریکی نخواهد شد.

«ایمان، در هوای صاف و زمین آرام، محک نمی‌خورد. تکان و طوفانْ آغاز پرسش است. شوکْ عمق ریشه‌های اندیشه را نشان می‌دهد. شوک، شک می‌آفریند. گل‌آلود می‌کند و چُرت آرام روزمره را با کابوسی وحشت‌زا می‌گسلد. شوک، شک می‌آفریند و شکیبایی می‌سوزاند.»

ما کیفیت زندگی را در چینش اشیای اطرافمان تعریف نکرده‌ایم. آن‌ها را در متن عشق چیده‌ایم.

معنا نمی‌تواند تکراری باشد. معنا همیشه تازه است، ولی ممکن است لباس تکرار را به تن کند و تو گمان کنی کهنه است. لباس کهنه بوی خاطره می‌دهد. کهنگی با عشق متناسب‌تر است.