بریده‌هایی از کتاب ابزارها و سلاح ها

واحد تحقیقات آسیای مایکروسافت در مواردی از پژوهش‌های بنیادین عبور می‌کند تا محصولات جدیدی را توسعه دهد و آزمایش کند که به‌طور ویژه برای بازار چین طراحی شده‌اند. این محصولات گاهی اوقات برای آمریکایی‌ها تعجب‌آور هستند. یکی از این محصولات «شیائوآیس» (XiaoIce) نام دارد و چت‌بات مبتنی بر هوش مصنوعی مؤنثی است که به نحوی طراحی شده که با نوجوانان و افراد در اوایل دهه سوم زندگی‌شان گفت‌وگو کند. به نظر می‌رسد این چت‌بات نیازی اجتماعی را در چین برطرف کرده است. کاربران معمولاً هر روز ۱۵ تا ۲۰ دقیقه را به گفت‌وگو با شیائوآیس در مورد روزشان، مشکلات، امیدها و رؤیاهایشان صرف می‌کنند. این محصول شاید نیازی را در جامعه‌ای برطرف می‌کند که کودکان خواهر یا برادر ندارند.

یک موضوع روشن است؛ بزرگ‌ترین ریسک این نیست که جهان برای حل این مسائل خیلی زیاد تلاش کند؛ بلکه این است که خیلی کم تلاش کند و بزرگ‌ترین ریسک این نیست که دولت‌ها خیلی سریع اقدام کنند؛ بلکه این است که خیلی کُند اقدام کنند.

هوش مصنوعی شبیه اختراعات منحصربه‌فرد گذشته مثل خودرو، تلفن یا حتی کامپیوتر شخصی نیست. بیشتر شبیه برق رفتار می‌کند؛ یعنی به ابزارها و دستگاه‌هایی قدرت می‌دهد که تقریباً در همه ابعاد جامعه و زندگی ما حضور فعال دارند. هوش مصنوعی مانند برق در پشت صحنه حضور دارد و در بسیاری موارد اصلاً فراموش می‌شود تا اینکه روزی قطع شود.

«فاصله بین تولیدکنندگان داده و سازندگان ابزارهای بدیع باعث از دست رفتن فرصتی بزرگ برای رسیدن به یافته‌های تأثیرگذار، تحول‌آفرین (و احتمالاً نجات‌بخش زندگی) می‌شود که با استفاده از مقدار عظیم داده‌های علمی، آموزشی و کارآزمایی بالینی تولیدی هر روز به دست می‌آیند.»

چین و ایالات متحده ممکن است رهبران اول هوش مصنوعی باشند، اما چین هر چقدر هم که بزرگ باشد، جمعیتش فقط معادل ۱۸ درصد جمعیت دنیاست. جمعیت ایالات متحده هم فقط معادل ۴.۳ درصد جمعیت دنیاست. در زمینه اندازه اقتصاد، ایالات متحده و چین مزیت بیشتری دارند. از کل تولید ناخالص داخلی جهان، ۲۳ درصد به ایالات متحده و ۱۶ درصد به چین تعلق دارد. اما از آنجایی که بسیار بیشتر محتمل است که دو کشور با هم رقابت کنند تا اینکه در کنار هم قرار بگیرند، پرسش اصلی این است که آیا یکی از این کشورها می‌تواند با کمتر از یک‌چهارم منابع جهان بر داده‌های جهان مسلط شود.

برخلاف منابع طبیعی متعارف مثل نفت و گاز، داده را خود انسان تولید می‌کند. همان‌طور که ساتیا در یکی از جلسات جمعه تیم مدیریت ارشد گفته بود، داده احتمالاً «تجدیدپذیرترین منبع جهان است».

تأثیر آمازون بر انتشار کتاب و اکنون بسیاری از بخش‌های خرده‌فروشی یا تأثیر گوگل و فیس‌بوک بر تبلیغات را در نظر بگیرد. هوش مصنوعی می‌تواند همین تأثیر را بر همه‌چیز؛ از شرکت‌های هواپیمایی تا دارویی و ترابری بگذارد. در عمل این همان آینده‌ای است که کای فو لی ترسیم می‌کند. به همین دلیل دست‌کم مبنایی محتمل وجود که نتیجه بگیریم در آینده شاهد انتقال فزاینده ثروت به تعداد کمی شرکت با بیشترین منابع داده‌ای و مناطق محل استقرارشان خواهیم بود.

شرکتی که بیشترین کاربر را به دست آورد، بیشترین داده را به دست می‌آورد و چون داده برای هوش مصنوعی مانند سوخت موشک است، محصول هوش مصنوعی این شرکت قدرتمندتر می‌شود. این شرکت با محصول هوش مصنوعی قدرتمندتر، باز هم کاربران بیشتری و در نتیجه داده بیشتری به دست می‌آورد. این چرخه با افزایش نسبت بازده به مقیاس ادامه می‌یابد تا در نهایت این شرکت همه شرکت‌های دیگر را از بازار خارج می‌کند. به گفته کای فو؛ «هوش مصنوعی در ذات خود به ایجاد انحصار گرایش دارد. وقتی شرکتی از دیگران جلو بیفتد، این نوع چرخه تکرارشونده ادامه‌دار می‌تواند آن فاصله را به مانعی غیرقابل عبور برای ورود دیگر شرکت‌ها به بازار تبدیل کند.»

بر خلاف بسیاری از فناوری‌های نظامی، پیشرفت‌های علوم کامپیوتر و داده اغلب در سطح پژوهش‌های بنیادی رخ می‌دهند و ابتدا در قالب مقاله پژوهشی منتشر می‌شوند. یعنی در دسترس همه دنیا قرار دارند. همچنین یکی از ویژگی‌های تقریباً منحصربه‌فرد نرم‌افزارها این است که اغلب شامل کد منبعی می‌شوند که به‌صورت منبع‌باز منتشر می‌شود. یعنی همه در همه‌جا نه‌تنها می‌توانند این کدها را ببینند؛ بلکه می‌توانند در محصولات خودشان هم از آنها استفاده کنند. هرچند نگرانی درباره محافظت از اسرار تجاری مهم است و در برخی حوزه‌های علوم کامپیوتر جایگاه دارند، اما در برخی حوزه‌های نرم‌افزاری اسرار تجاری کاربرد چندانی در عمل ندارند.

پروفسور هی می‌گفت: «در چین ما همه‌چیز را چرخه‌وار می‌بینیم. معتقدیم زندگی مانند برج‌های فلکی یک دایره است و هر چیزی در زمانی در آینده به نقطه اولیه‌اش بازمی‌گردد.» این تفکر باعث می‌شود مردم چین، هم به گذشته و هم به آینده نگاه کنند و به جای قطعه‌ای مجزا، بیشتر بر تصویر کلی تمرکز کنند.