بریده‌هایی از کتاب قوی سیاه

ذرهٔ غباری را در کنار سیاره‌ای که میلیاردها برابر کرهٔ زمین است در نظر بگیرید. آن ذرهٔ غبار نمایانگر احتمال مثبت برای زادمان شما، و آن سیارهٔ بزرگ احتمال منفی علیه آن است. پس بی‌خیال موضوعات کوچک. مثل آن آدم ناسپاسی نباشید که کاخی را هدیه گرفته بود ولی به‌خاطر سفیدک‌هایی که در دست‌شویی زده بود غر می‌زد. دندان اسب پیش‌کشی را نشمرید –یادتان باشد شما یک قوی سیاه هستید

مشکل ما تنها این نیست که آینده را نمی‌دانیم، ما بیشتر گذشته را هم نمی‌دانیم.

بار دیگری که از شما خواسته شد دربارهٔ رویدادهای جهان سخن بگویید، ندانستن را بهانه کنید

من بارها در متون گوناگون خوانده‌ام که مرکز «فکر» جانوران، قشر مغز است و موجوداتی که قشر مغزشان بزرگ‌تر است هوشمندترند –ما انسان‌ها بزرگ‌ترین قشر را داریم. مدیران بانک‌ها، دلفین‌ها، و میمون‌های عموزاده، در پله‌های بعدی هستند

راهبرد کاشفان و سرمایه‌گذاران این است که با برنامه‌ریزی بالابه‌پایین کمتر کار دارند و بیشتر به شناسایی و چین و واچین فرصت‌های پدیدآمده می‌پردازند.

شعار تونی این است: «بگرد ببین کی هالوست.» آشکار است که مضمون شعار او اغلب بانک‌ها هستند: «کارمند بانک در بند هیچ‌چیز نیست.» یافتن این هالوها سرشت دوم تونی شده است. اگر همراه تونی چرخی در محله بزنید، تنها از گفت‌وشنود با او کلی اطلاعات دربارهٔ اینکه دنیا دست کیست به دست می‌آورید.

استالین، که چیزی دربارهٔ مرگ‌ومیر می‌دانست، می‌گفت: «یک مرگ فاجعه است، یک‌میلیون مرگ، آمار.» آمارها در ما خاموش می‌مانند.

وقتی بخواهیم از واقعیت (معلول) به مدل‌های توجیهی محتمل (علل احتمالی) پی ببریم، در قیاس با کسی که وارونهٔ این کار را انجام می‌دهد (از علت به معلول می‌رود)،

اما بار دیگر می‌گویم شیوهٔ ادعایی توجیه رویدادها مهم است نه روند وقوع آنها

مثلث تیرگی می‌نامم: ۱‌) توهم درک. همه گمان دارند آنچه را که در جهان می‌گذرد می‌فهمند، جهانی که پیچیده‌تر (یا بختی‌تر) از آن است که در کمند فهم افتد. ۲‌) تحریف پس‌نگرانه. ما تنها پس از رخ دادن پیشامدها می‌توانیم وضع را ارزیابی کنیم؛ چنان‌که گویی آنها را در آینهٔ دید عقب می‌بینیم. تاریخ در کتاب‌های درسی آراسته‌تر و روشن‌تر از واقعیت تجربی است. ۳‌) قائل بودن به اعتباری بیش از اندازه برای اطلاعاتِ مربوط به رویدادها، و ناتوانی مراجع و اهل علم، به‌ویژه در هنگام مقوله‌بندی –یعنی «افلاتونی» سازی آنها. هیچ‌کس نمی‌داند چه خبر است

من نمی‌گویم مُثُل افلاتون وجود ندارند. مدل‌ها و سازه‌ها، این نقش‌های متفکرانه از واقعیت، همیشه نادرست نیستند؛ آنها فقط در کاربردهای خاصی نادرست‌اند.

او دربارهٔ کتابش می‌گوید: ایدهٔ من در کتاب قوی سیاه این است که مردم را مجبور سازم دربارهٔ ناشناخته‌ها و قدرت آنها تفکر و تأمل کنند، به‌ویژه دربارهٔ دستهٔ معینی از رویدادها که نمی‌توانیم به تصور و خیال درآوریم، اما می‌تواند هزینهٔ بسیار زیادی برایمان داشته باشد؛ رویدادهایی نادر، اما با تأثیری عظیم

چیزی که می‌دانید، نمی‌تواند چندان آسیبی به شما بزند

اندیشهٔ محوری عدم قطعیت این است که برای گرفتن تصمیم، نیاز داریم بر پیامدها (که می‌توانیم بدانیم) باریک شویم و نه بر احتمالات (که نمی‌توانیم بدانیم)

فیلسوفان از ارسطو تاکنون به ما یاد داده‌اند که ما موجوداتی ژرف‌اندیش هستیم؛ و می‌توانیم با تعقل بیاموزیم. زمانی به درازا کشید تا دریافتیم ما در عمل اهل اندیشیدنیم ولی بیشتر آمادگی داریم رو به عقب قصه‌پردازی کنیم تا به خودمان این توهم را ببخشیم که می‌فهمیم، و برای کردار پیشین خودمان پوششی بسازیم.

هرگاه به‌جای واکنش‌های غریزی، گمان‌پردازی درست به کار گرفته شود، توانایی آینده‌نگری مؤثر، ما را از انتخاب بی‌درنگ نخستین گزینهٔ طبیعی آزاد می‌کند (و فرصت ارزیابی گزینه‌های دیگر را می‌دهد).

از دست دادن قطار تنها هنگامی رنج‌آور است که دنبالش بدوی! به همین سان، نرسیدن به آن درجه از موفقیتی که دیگران از شما انتظار دارند تنها هنگامی دردناک است که شما دنبال چنان هدفی باشید. شما، اگر با اختیار انتخاب کنید، بر فراز دوندگی‌ها و رده‌بندی‌ها می‌ایستید نه در بیرون آنها. ترک یک شغل پردرآمد، اگر با تصمیم شما باشد، سودمندتر از گشایشی است که از پول پدید می‌آید (این شاید نابخردانه به نظر بیاید، ولی من آن را آزموده‌ام، و جواب می‌دهد). این نخستین گام به‌سوی آن خویشتن‌داری است که سرنوشت را دشنام می‌دهد. شما اگر معیارهایتان را خودتان انتخاب کنید کنترل بسیار بیشتری بر زندگی خودتان خواهید داشت.

مایکل مارموت از مرکز پژوهش‌های وایت‌هال نشان داده است صدرنشینان، حتی وقتی آمار را از نظر بیماری تصحیح کنیم، عمر درازتری دارند. کار چشمگیر مارموت نشان می‌دهد چگونه جایگاه اجتماعی به‌تنهایی می‌تواند بر طول عمر اثر داشته باشد. محاسبات نشان داد هنرپیشگان برندهٔ جایزهٔ اسکار، به‌طورمیانگین پنج سال بیش از نابرنده‌ها زندگی می‌کنند. در جوامعی که شیب اجتماعی ملایم‌تر است مردم عمر طولانی‌تری دارند. برنده‌ها همگنان خود را می‌کشند؛ چنان‌که در جوامع با شیب اجتماعی تند، جدا از وضع اقتصادی، مردم زندگی کوتاه‌تری دارند.

گفت‌وگوهای تصادفیِ هدفمندِ مهمانی‌هاست که معمولاً به دستاوردهای بزرگ می‌انجامند، نه گفت‌وگوی تلفنی و مکاتبات خشک. پس به مهمانی بروید! اگر دانشور هستید با به میان آوردن بحثی که به پژوهش نوینی بینجامد می‌توانید به بخت خود دامن بزنید.

همواره برای من شرح این نکته دشوار بوده است که وقتی پای باختی اندک در میان است، باید تا جایی که می‌توانید بی‌پروا، رؤیایی، و گاه «غیرمنطقی» کار کنید.