بریده‌هایی از کتاب نامه به کودکی که هرگز زاده نشد

بعد از این جمله اتفاقی افتاد که دلیلش را نفهمیدم. ناگهان گریه‌ام گرفت. تا آن لحظه به شدت خودم را کنترل می‌کردم که گریه نکنم چون گریه هم حقیرم می‌کرد و هم زشت.

اگر پسر شدی باز هم خوشحال می‌شوم. شاید حتی بیشتر از دختر شدنت. چون دیگر هرگز طعم حقارت و بردگی را حس نمی‌کنی. برای مثال اگر پسر باشی هیچوقت کسی در تاریکی به تو تجاوز نمی‌کند. آن وقت حتماً نباید صورت زیبایی داشته باشی تا در یک نگاه همه را مسحور خود کنی. وقتی با همسرت در رختخواب هستی لازم نیست سختی‌ها را تحمل کنی.

حرکت به سمت مقصد ارزنده‌تر از رسیدن به مقصد است وقتی پیروز می‌شوی یا راه تمام می‌شود و به مقصد می‌رسی توی خودت یک خلاء احساس می‌کنی. برای پر کردن خلاء درونت باید به دنبال مقصد تازه‌ای به راه بیفتی.

کودکم! زندگی یعنی خسته شدن. یعنی جنگ که هر روز و هر روز ادامه دارد و تمام نمی‌شود و برای شادیهایش که عمرشان یک لحظه بیشتر نیست، باید بهای زیادی پرداخت کنی.

آن کار را بکن، آن کار را نکن. باید این‌طوری باشی باید این‌طوری نباشی... این چیزها وقتی توی جمعی که مهربانند و معنی آزادی را می‌فهمند باشی، قابل قبول است. ولی وقتی جایی باشی که دیکتاتوری به تو حکومت کرده و حتی از فکر کردن به آزادی هم محروم باشی، آن وقت است که زندگی تو تبدیل به جهنم می‌شود. قانون‌های ستمگرانه‌ای که می‌شود با مبارزه و فدا کردن جانت، آن‌ها را کنار بزنی.

نمی‌خواهم بگویم که زندگی مثل یک زیرانداز نرم و راحته که می‌توانی با پای برهنه و خیال راحت رویش راه بروی. نه حقیقت این است که زندگی مثل یک جاده‌ی پر از پیچ و خم و پر از سنگ و خاک است. خاک‌های سفتی دارد که ترا روی زمین می‌اندازند و زخمی و مجروح می‌کنند. پر از سنگ‌هایی است که تنها با کفش‌های محکم و آهنی می‌توانی از روی آنها رد شوی. اگر هم کفش‌های محکم بپوشی تا از آسیب سنگ‌ها در امان باشی، یکی پیدا می‌شود و با سنگ توی سرت می‌زند.

خانواده یک دروغ است این دروغ را کسانی که می‌خواهد دنیا را طوری سازند تا از مردم سوء استفاده کرده و به آن‌ها حکومت کنند درست کرده‌اند. کسی که تنهاست زودتر شورش می‌کند ولی وقتی با کسان دیگر زندگی می‌کند بیشتر خودش را به دست سرنوشت می‌سپارد. خانواده سلاح نظامی است که به هیچ کس اجازه‌ی آزادی نمی‌دهد

خانواده یک دروغ است این دروغ را کسانی که می‌خواهد دنیا را طوری سازند تا از مردم سوء استفاده کرده و به آن‌ها حکومت کنند درست کرده‌اند. کسی که تنهاست زودتر شورش می‌کند ولی وقتی با کسان دیگر زندگی می‌کند بیشتر خودش را به دست سرنوشت می‌سپارد. خانواده سلاح نظامی است که به هیچ کس اجازه‌ی آزادی نمی‌دهد. خانواده چیز مقدسی نیست. فقط چند تا مرد و چند تا زن هستند که با هم همنام هستند و زیر یک سقف زندگی می‌کنند. بیشتر مواقع علاقه‌ای هم به همدیگر ندارند. با این‌حال نسبت به هم وابستگی‌هایی پیدا می‌کنند

سرمای زمستان فقط برای پولدارها سرگرمی و تفریح است که پالتو پوست می‌پوشند و اسکی می‌کنند و اگر بی‌پول باشی زمستان فقط برایت مصیبت است.

آدم وقتی احترام می‌بیند که خودش به دیگران احترام بگذارد

همیشه خوبترین‌ها زودتر از بین می‌روند، ‌ تو باور نکن. بعضی وقتها این‌هایی که زودتر از بین می‌روند ضعیف‌ترین‌ها هستند، نه خوبترین‌ها.

جراحت‌ها خوب می‌شود و جایشان آنها هم مدتی بعد از بین می‌رود ولی یکبار زنگ زدن تلفن کافی است که دوباره دردها برگردند.

مبارزه کردن بهتر از پیروز شدن است. حرکت به سمت مقصد ارزنده‌تر از رسیدن به مقصد است وقتی پیروز می‌شوی یا راه تمام می‌شود و به مقصد می‌رسی توی خودت یک خلاء احساس می‌کنی. برای پر کردن خلاء درونت باید به دنبال مقصد تازه‌ای به راه بیفتی.

خیلی باید شجاعت داشته باشی که بگویی وقتی حوا میوه‌ی ممنوعه را چید، گناه به وجود نیامد بلکه یک توانایی جدید به وجود آمد که به آن نافرمانی می‌گویند.

زن بودن یعنی بی‌پروایی پایان‌ناپذیر. وارد جنگی شدن که تمامی ندارد. اگه تو دختر شدی باید خیلی چیزها را یاد بگیری. قبل از هر چیز باید یاد بگیری آنقدر بجنگی تا بتوانی به همه بگویی می‌شود خدا را به شکل پیرزن موسفید یا دختر زیبایی نقاشی کرد.

به نظر من مردها ریشه‌های قدیمی ظلم و ستم را در خودشان دارند

یک گیاه که زمین را آرام آرام سوراخ می‌کند و کم‌کم رشد می‌کند، شجاع نیست؟ ممکن یک باد آرام کمی تندتر بوزد و او را از ریشه درآورده و نابود کند یا پنجه‌ی یک بچه موش با فشار بیشتری روی ساقه‌اش برود و او را دوباره زیر خاک کند. با همه‌ی احتمالات او نمی‌ترسد و بلند می‌شود و دانه‌های جدیدی می‌سازد و بعد یک جنگل به وجود می‌آورد

من فکر نمی‌کنم این فرضیه درست باشد و کسی بتواند از ابتدا، انتهای ماجرا را حدس بزند.

اگر نظرم را درباره‌ی زندگی کردن یا به دنیا آمدن بخواهی باید بگویم که مطمئناً به دنیا آمدن و زندگی کردن بهتر از هیچوقت به دنیا نیامدن است.

تو خدای تردید و دودلی هستی. یک علامت سؤال داری بین هزاران علامت سؤال دیگر. فقط کسانی می‌توانند پیش بروند که دائماً توی ذهنشان سؤال طرح می‌کنند. آن‌ها به آرامشی که بعد از اعتقاد به آن دست می‌دهد، عادت نمی‌کنند. مثل کشتی شکسته‌ها که برای مدت کوتاهی خودشان را به یک قایق آویزان می‌کرده و استراحت می‌کنند. بعد دوباره به آب می‌زنند. برای اینکه باز هم حرفهای مخالف بزنند و حرف‌های قبلشان را رد کنند و دوباره به عذاب بیفتند.