بریده‌هایی از کتاب چرا ماهی ها وجود ندارند

قاصدک به چشم بعضی‌ها شاید علف هرزی باشد، ولی همین گیاه برای بعضی دیگر خیلی فراتر از آن است. برای عطار دارو است ــ راهی برای سم‌زدایی از کبد، صاف کردن پوست و تقویت چشم‌ها ــ برای نقاش رنگ است؛ برای یک هیپی تاج است؛ برای بچه یک آرزو است؛ برای پروانه قوت زنده‌ماندن است؛ برای یک زنبور بستر همخوابی است؛ برای مورچه نقطه‌ای در اطلس پهناورِ بو است.

اوهام مثبت اگر مهار نشوند، می‌تواند به چیزی پلید تبدیل شود، چیزی که می‌تواند به هر آنچه سر راه‌مان قرار می‌گیرد، حمله کند.

مفهوم فلسفیِ ساده‌ای است که گاهی آن را «اصل قاصدک» می‌نامند: (۵۸) در بعضی موقعیت‌ها، ممکن است قاصدک را علف هرزی بدانند که باید برچیده شود؛ در بعضی دیگر، گیاه دارویی ارزشمندی است که باید کاشت و از آن مراقبت کرد.

«این را که کدام گروه غالب خواهد شد، هیچ انسانی نمی‌تواند پیش‌بینی کند

در این زمان، آلبرت پریدی وارد می‌شود. پریدی، پزشک مو روغنی، مسئول اردوگاه عقب‌افتادگان و صرعی‌ها، در لینچ‌برگ ایالت ویرجینیا بود. او به‌نژادگرای دوآتشه‌ای بود و مشهور بود که زنانی را به‌خاطر «عشق‌زده» بودن، «عشق مسافرت» داشتن، تعریف‌کردن «ماجراهای وقیحانه» و حتی ردوبدل کردن یادداشت در کلاس عقیم کرده بود. (۶۹) در سال ۱۹۱۷، مردی به نام جورج مالوری از پریدی شکایت کرد چون وقتی او به مسافرت کاری رفته بود، پریدی همسر و دختر او را عقیم کرده بود. توجیه دکتر پریدی چه بود؟ خانه‌ای پر از زن، بدون اینکه مردی که بالاسرشان باشد، حتماً لانهٔ فساد است.

سال ۱۹۱۶، به‌نژادگرایی امریکایی به نام مدیسون گرانت، کتابی منتشر کرد (۳۹) که مردی آلمانی به نام هیتلر آن را «کتاب مقدس» خود نامید. (۴۰) در این کتاب، با عنوان مرگ نژاد برتر، گرانت سیاستی را پیشنهاد کرد که از بعضی جهات مثل نگاه علمی ـ تخیلیِ گالتون بود: همهٔ «منحرفان اخلاقی، عقب‌افتادگان ذهنی و معلولان مادرزاد»(۴۱) به نام نیکوکاری جمع‌آوری شده و عقیم‌سازی شوند. (۴۲) به نظر به‌نژادگرایان امریکایی، فکر بی‌نظیری بود. ده سال بعد که هیتلر اولین قانون عقیم‌سازی اجباری در آلمان را تصویب کرد، جوزف دیجارنت، به‌نژادگرا و پزشک امریکایی، غرغرکنان گفت: «آلمانی‌ها دارند ما را در بازی خودمان شکست می‌دهند.»

بامایستر و بوشمن می‌نویسند: «به بیان ساده‌تر، خطر بیشتر از جانب آن‌هایی نیست که خود را موجودات برتری می‌بینند، بلکه کسانی خطرناک‌ترند که میل شدیدی به برتر دیدنِ خود دارند... ظاهراً کسانی که فکر و ذکرشان اثبات خودانگارهٔ متکبرانه‌شان است، انتقادات برای‌شان به‌شدت ناراحت‌کننده است و در مقابل منبعش، واکنش تندی نشان می‌دهند.»

اگر به کسی که عزت نفس پایینی دارد، بگویید «تو خیلی بی‌خودی» می‌گوید «راست می‌گی» و دوباره سرش را زیر پتویش می‌برد. برعکس، کسی که پر از باد نخوت باشد، کسی که آن‌قدر به خودش باورمند است که آن توهین را نادرست می‌داند، به خودش زحمت می‌دهد، واکنش نشان بدهد.

ارادهٔ انسان است که تقدیر را شکل می‌دهد. از آن دروغ‌هایی است که قول داد هیچ‌وقت به خودش نگوید. از آن دروغ‌هایی که خودش هشدار داده بود به شرور منجر می‌شود. از آن دروغ‌هایی که تمام حیات حرفه‌ای‌اش را صرف مبارزه علیه‌شان کرده بود ــ طبیعت احترامی برای فرد قائل نیست! ــ از آن دروغ‌هایی که می‌گفت ارزشش را دارد تا حد مرگ با آن بجنگیم. حتی خودش هم محتاج بود باور کند این حرف راست است تا مغلوب یأس نشود.

در فلسفه تفکری هست که می‌گوید چیزها وجود ندارند تا زمانی که نام‌گذاری شوند. (۱) چیزهای انتزاعی‌ای مثل عدالت، نوستالژی، بی‌نهایت، عشق یا گناه. و چنین می‌گوید که این مفاهیم، در یک بعد اثیری وجود ندارند که در آن منتظر نشسته باشند تا انسان آن‌ها را کشف کند، بلکه زمانی به وجود می‌آیند که کسی نامی برای‌شان درست کند. لحظه‌ای که نام ادا می‌شود، مفهوم «واقعی» می‌شود، به این معنا که می‌تواند واقعیت را تحت تأثیر خود قرار دهد