بریده‌هایی از کتاب هنر رضایت از زندگی

مام علی علیه‌السلام می‌فرماید: روزی را طلب کنید؛ زیرا روزی، برای کسی که آن را طلب کند، تضمین شده است.

انسان‌های موفّق کسانی‌اند که با زندگی خود مشکلی ندارند. اشتباه نکنید! نمی‌گویم «در زندگی» خود مشکلی ندارند؛ بلکه می‌گویم «با زندگی» خود مشکلی ندارند. مشکلْ داشتن در زندگی، یک چیز است و مشکل داشتن با زندگی، چیز دیگر.

وقتی خدا، معنای زندگی شد، انسان به خاطر خدا زندگی می‌کند، به خاطر او تلاش می‌کند و برای رسیدن به او همه سختی‌ها را تحمّل می‌کند. وقتی خدا معنای زندگی شد، انسان می‌داند چرا زنده است و چرا باید زندگی کند و سرانجامش چه خواهد شد. بدین سان، از حیرت و سرگردانی در می‌آید و چون برای عالی‌ترین و بلکه تنها مفهوم حیات زندگی می‌کند، بر خود می‌بالد و احساس رضایت و خشنودی می‌کند.

انسان متعادل، با کمال شهامت می‌پذیرد که ممکن است دیگران چیزهایی داشته باشند که او ندارد؛

اگر انسان، خود را با زندگی‌های بهتر مقایسه کند، دچار تلخ‌کامی و احساس ناکامی می‌گردد و از زندگی خود لذّت نمی‌برد.

وقتی خدا، معنای زندگی شد، انسان به خاطر خدا زندگی می‌کند، به خاطر او تلاش می‌کند و برای رسیدن به او همه سختی‌ها را تحمّل می‌کند. وقتی خدا معنای زندگی شد، انسان می‌داند چرا زنده است و چرا باید زندگی کند و سرانجامش چه خواهد شد. بدین سان، از حیرت و سرگردانی در می‌آید و چون برای عالی‌ترین و بلکه تنها مفهوم حیات زندگی می‌کند، بر خود می‌بالد و احساس رضایت و خشنودی می‌کند.

نادیده گرفتن داشته‌ها و ناچیز شمردن آنها هنر نیست؛ هنر، آن است که انسان حتّی با کوچک‌ترین امکانات، از روحیه‌ای قوی و بانشاط برخوردار باشد.

ناخشنودی بسیاری از کسانی که از زندگی خود راضی نیستند، نه به دلیل نداری و محرومیت، بلکه به دلیل ناچیز شمردن و اهمیت ندادن به چیزهایی است که دارند.

امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: به کسانی که بر آنها برتری داده شده‌ای، بسیار نگاه کن که این، از دروازه‌های شکر است.

اکنون بهتر می‌توان به عمق کلام امام علی علیه‌السلام دست یافت که می‌فرماید: کسی که دنیا را بشناسد، به خاطر مصیبت‌های آن، غمگین نمی‌شود. حضرت نمی‌فرماید که دنیا باید جای خوشی‌ها باشد و نمی‌فرماید که تصوّر کنید دنیا پر از خوشی و راحتی است؛ بلکه می‌فرماید اگر دنیاشناسی‌تان واقعی باشد، با وجود سختی‌ها و با اقرار به وجود آنها، باز هم احساس ناراحتی و نارضایتی به شما دست نخواهد داد

در بهشت، آنچه را بخواهیم می‌شود؛ اما در دنیا آنچه را می‌شود باید خواست. این، یک اصل در احساس رضایت از زندگی است. امام علی علیه‌السلام در این باره سه جمله پر معنی دارد که می‌فرماید: هرگاه آنچه را خواستی نشد، آنچه را شد، بخواه.

انسان‌های موفّق کسانی‌اند که با زندگی خود مشکلی ندارند. اشتباه نکنید! نمی‌گویم «در زندگی» خود مشکلی ندارند؛ بلکه می‌گویم «با زندگی» خود مشکلی ندارند. مشکلْ داشتن در زندگی، یک چیز است و مشکل داشتن با زندگی، چیز دیگر. اتفاقا در بیشتر موارد، انسان‌های موفّق با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده‌اند؛ اما احساس‌نارضایتی‌از زندگی‌نداشتند. می‌توان گفت: رضامندی از زندگی یکی از رازهای ناشناخته زندگی انسان‌های موفّق است.

جالب این‌که بخیل، مالک دارایی خود نیست؛ در حقیقت، او نگهبان اموال ورثه است. روزی انسان همان مقداری است که مصرف می‌کند ونسبت به آنچه ذخیره می‌کند، خزانه‌داری بیش نیست! زحمت «جمع‌آوری» و مشقّت «فقر» و عذاب «نگهداری»، از آنِ بخیل است و استفاده آن، از آنِ دیگران! آیا ارزش آن را دارد؟ امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: بخیل، مال را از خود دریغ می‌دارد و به اندکی از دنیا بسنده می‌کند و همه آن را به وارثانش می‌بخشد.

این جا دنیاست! همیشه به یاد داشته باشید که این جا دنیاست و بهشت نیست. افراد ناراضی معمولاً کسانی‌اند که از دنیا انتظار بهشت را دارند. اگر انسان از دنیا انتظار بهشت داشته باشد، میان انتظارات و واقعیت‌های زندگی، ناهماهنگی به وجود خواهد آمد و این ناهماهنگی، به ناکامی می‌انجامد و ناکامی، فشار روانی (تنیدگی) انسان را به شدت افزایش می‌دهد و در نتیجه، موجب احساس نارضایتی از زندگی می‌گردد. اما اگر دنیا را آن گونه که هست بشناسیم و بپذیریم و بر اساس شرایط موجود، به برنامه‌ریزی و فعّالیت بپردازیم، می‌توانیم امیدوار باشیم که به رضایت از زندگی دست یابیم. در بهشت، آنچه را بخواهیم می‌شود؛ اما در دنیا آنچه را می‌شود باید خواست. این، یک اصل در احساس رضایت از زندگی است.

اگر باور کنیم، راحت زندگی می‌کنیم اگر بدانیم روزی ما تعیین شده است و هیچ کس نمی‌تواند از آن بکاهد و هیچ قدرتی نمی‌تواند مانع آن شود، آن گاه احساس راحتی می‌کنیم و می‌توانیم از زندگی خود لذّت ببریم. امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: کسی که مطمئن باشد آنچه خدا برای او مقدر کرده، فوت نمی‌شود، دلش آرام می‌گیرد

اگر انسان زندگی را سخت نگیرد و آنچه را هست بپذیرد، اولاً توان واکنش مثبت را به دست می‌آورد و ثانیا در یک آرامش خاصی زندگی خواهد کرد.

رضایت از زندگی را با بازنگری در تفکرات و اصلاح آنها می‌توان به دست آورد. واقعی شدن تفکرات، به واقعی شدن انتظارات منجر می‌شود و همین، مهم‌ترین شرط شاد زیستن و رضامندی از زندگی است.

امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: در شگفتم از بخیل که به سوی فقر و ناداری‌ای که از آن گریزان است، می‌شتابد و توانگری و ثروتی را که در پی آن است، از دست می‌دهد. او در دنیا مانند تهی‌دستان به سر می‌برد و در آخرت، همچون توانگران، حسابرسی می‌شود.

امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: حریص از دو چیز، محروم می‌شود و دو چیز، گریبان‌گیر او می‌شود: از قناعت محروم می‌شود، پس به بی‌آسایشی مبتلا می‌گردد و از رضایت، محروم می‌شود، پس به بی‌یقینی مبتلا می‌گردد.

پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در این باره می‌فرماید: در دنیا مهمان باشید... می‌سازید آنچه را ساکن نمی‌شوید و جمع می‌کنید آنچه را نمی‌خورید و آرزو می‌کنید آنچه را به دست نمی‌آورید