بریده‌هایی از کتاب هنر رضایت از زندگی

امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: حریص از دو چیز، محروم می‌شود و دو چیز، گریبان‌گیر او می‌شود: از قناعت محروم می‌شود، پس به بی‌آسایشی مبتلا می‌گردد و از رضایت، محروم می‌شود، پس به بی‌یقینی مبتلا می‌گردد.

در بهشت، آنچه را بخواهیم می‌شود؛ اما در دنیا آنچه را می‌شود باید خواست. این، یک اصل در احساس رضایت از زندگی است. امام علی علیه‌السلام در این باره سه جمله پر معنی دارد که می‌فرماید: هرگاه آنچه را خواستی نشد، آنچه را شد، بخواه.

پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در این باره می‌فرماید: در دنیا مهمان باشید... می‌سازید آنچه را ساکن نمی‌شوید و جمع می‌کنید آنچه را نمی‌خورید و آرزو می‌کنید آنچه را به دست نمی‌آورید

جالب این‌که بخیل، مالک دارایی خود نیست؛ در حقیقت، او نگهبان اموال ورثه است. روزی انسان همان مقداری است که مصرف می‌کند ونسبت به آنچه ذخیره می‌کند، خزانه‌داری بیش نیست! زحمت «جمع‌آوری» و مشقّت «فقر» و عذاب «نگهداری»، از آنِ بخیل است و استفاده آن، از آنِ دیگران! آیا ارزش آن را دارد؟ امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: بخیل، مال را از خود دریغ می‌دارد و به اندکی از دنیا بسنده می‌کند و همه آن را به وارثانش می‌بخشد.

آگاه باشید که برای هر کس، روزی‌ای هست که به ناچار به او می‌رسد. پس اگر کسی به آن راضی باشد، مایه برکت او شده و نیازهایش را فرا می‌گیرد، و کسی که به آن راضی نباشد، مایه برکت او نشده و نیازهایش را فرا نمی‌گیرد.

رضایت از زندگی یک احساس درونی است و هر چند، منقطع از دنیای خارج و واقعیت‌های بیرونی نیست و می‌تواند تحت تأثیر آنها باشد، اما وابسته به آن نیز نیست و این امکان وجود دارد که در بدترین شرایط نیز بتوان از زندگی، احساس رضایت داشت.

کسی که ... در دنیای خود به پایین‌تر از خود نگاه کند و خدا را به خاطر برتری‌هایی که به او داده، ستایش کند، خداوند، او را سپاسگزار و بردبار می‌نویسد.

هنر مقایسه نزولی، این است که نقاط مثبت و امیدوارکننده زندگی را آشکار می‌سازد و در برابر دید فرد قرار می‌دهد. این، کارکرد روانی مقایسه نزولی است.

این جا دنیاست! همیشه به یاد داشته باشید که این جا دنیاست و بهشت نیست. افراد ناراضی معمولاً کسانی‌اند که از دنیا انتظار بهشت را دارند. اگر انسان از دنیا انتظار بهشت داشته باشد، میان انتظارات و واقعیت‌های زندگی، ناهماهنگی به وجود خواهد آمد و این ناهماهنگی، به ناکامی می‌انجامد و ناکامی، فشار روانی (تنیدگی) انسان را به شدت افزایش می‌دهد و در نتیجه، موجب احساس نارضایتی از زندگی می‌گردد. اما اگر دنیا را آن گونه که هست بشناسیم و بپذیریم و بر اساس شرایط موجود، به برنامه‌ریزی و فعّالیت بپردازیم، می‌توانیم امیدوار باشیم که به رضایت از زندگی دست یابیم. در بهشت، آنچه را بخواهیم می‌شود؛ اما در دنیا آنچه را می‌شود باید خواست. این، یک اصل در احساس رضایت از زندگی است.

راه رضایت از زندگی و راز شاد زیستن، شناخت واقعیت‌ها و گریز از تخیلات و توهّمات است. باید دنیا را آن‌گونه که هست، شناخت. نگرش انسان به دنیا باید نگرشی واقع‌بینانه و هماهنگ با واقعیت‌های آن باشد. بنابراین، برای رسیدن به احساس شادمانی، لازم نیست واقعیت‌های گاه سخت و تلخ زندگی را انکار کنیم. با تفکر واقع‌گرا نیز می‌توان به شادمانی و رضامندی رسید و بلکه شاید تنها راه ممکن همین باشد.