بریده‌هایی از کتاب هنر رضایت از زندگی

آگاه باشید که برای هر کس، روزی‌ای هست که به ناچار به او می‌رسد. پس اگر کسی به آن راضی باشد، مایه برکت او شده و نیازهایش را فرا می‌گیرد، و کسی که به آن راضی نباشد، مایه برکت او نشده و نیازهایش را فرا نمی‌گیرد.

رضایت از زندگی یک احساس درونی است و هر چند، منقطع از دنیای خارج و واقعیت‌های بیرونی نیست و می‌تواند تحت تأثیر آنها باشد، اما وابسته به آن نیز نیست و این امکان وجود دارد که در بدترین شرایط نیز بتوان از زندگی، احساس رضایت داشت.

کسی که ... در دنیای خود به پایین‌تر از خود نگاه کند و خدا را به خاطر برتری‌هایی که به او داده، ستایش کند، خداوند، او را سپاسگزار و بردبار می‌نویسد.

هنر مقایسه نزولی، این است که نقاط مثبت و امیدوارکننده زندگی را آشکار می‌سازد و در برابر دید فرد قرار می‌دهد. این، کارکرد روانی مقایسه نزولی است.

است. امام علی علیه‌السلام در این باره سه جمله پر معنی دارد که می‌فرماید: هرگاه آنچه را خواستی نشد، آنچه را شد، بخواه. و: هرگاه آنچه را خواستی نشد، آنچه را هست، سخت مگیر.

اگر دنیا را آن گونه که هست بشناسیم و بپذیریم و بر اساس شرایط موجود، به برنامه‌ریزی و فعّالیت بپردازیم، می‌توانیم امیدوار باشیم که به رضایت از زندگی دست یابیم. در بهشت، آنچه را بخواهیم می‌شود؛ اما در دنیا آنچه را می‌شود باید خواست. این، یک اصل در احساس رضایت از زندگی است. امام علی علیه‌السلام در این باره سه جمله پر معنی دارد که می‌فرماید: هرگاه آنچه را خواستی نشد، آنچه را شد، بخواه. و: هرگاه آنچه را خواستی نشد، آنچه را هست، سخت مگیر. و: اگر آنچه را خواستی نشد، اهمیت نده که چگونه هستی. اگر انسان زندگی را سخت نگیرد و آنچه را هست بپذیرد، اولاً توان واکنش مثبت را به دست می‌آورد و ثانیا در یک آرامش خاصی زندگی خواهد کرد

اکنون بهتر می‌توان به عمق کلام امام علی علیه‌السلام دست یافت که می‌فرماید: کسی که دنیا را بشناسد، به خاطر مصیبت‌های آن، غمگین نمی‌شود. حضرت نمی‌فرماید که دنیا باید جای خوشی‌ها باشد و نمی‌فرماید که تصوّر کنید دنیا پر از خوشی و راحتی است؛ بلکه می‌فرماید اگر دنیاشناسی‌تان واقعی باشد، با وجود سختی‌ها و با اقرار به وجود آنها، باز هم احساس ناراحتی و نارضایتی به شما دست نخواهد داد

«روز به روز» فرا می‌رسد. این قانون را پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله این گونه بیان می‌فرماید: ای علی! اندوه روزی فردا را نخور که هر فردایی، روزی‌ای دارد که فرا می‌رسد.

راه رضایت از زندگی و راز شاد زیستن، شناخت واقعیت‌ها و گریز از تخیلات و توهّمات است. باید دنیا را آن‌گونه که هست، شناخت. نگرش انسان به دنیا باید نگرشی واقع‌بینانه و هماهنگ با واقعیت‌های آن باشد. بنابراین، برای رسیدن به احساس شادمانی، لازم نیست واقعیت‌های گاه سخت و تلخ زندگی را انکار کنیم. با تفکر واقع‌گرا نیز می‌توان به شادمانی و رضامندی رسید و بلکه شاید تنها راه ممکن همین باشد.

امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: هر کس توکل کند، اندوهگین نمی‌شود.

انسان قدرتمندی که از قدرت خودْ بی‌خبر است، ناتوان است

امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: همانا صبر و بلا به سوی مؤمن، سبقت می‌گیرند؛ پس بلا به او می‌رسد، در حالی که او صبور است

امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: اگر تمام نیازهای انسان، آماده بود، زندگی برایش گوارا نبود و از آن، هیچ لذّتی نمی‌برد. حضرت، سپس با ذکر مثالی به توضیح بیشتر در این زمینه پرداخته، می‌فرماید: آیا نمی‌بینی اگر کسی مدّتی میهمان باشد و تمام نیازهای خوراکی و نوشیدنی و کاری او را برآورده سازند، هر آینه از بی‌کاری آزرده می‌شود و نفسش با او به نزاع برمی‌خیزد که باید به کاری مشغول گردد. حال اگر نیاز انسان در تمام عمر، برآورده باشد و هیچ نیازی نداشته باشد، چه خواهد شد؟! پس بهترین تدبیر در آنچه برای انسان، آفریده شده، این است که جایی برای تلاش، نیز قرار داده شود، تا بی‌کاری، او را به رنج نیندازد

روزی، یکی از نیازهای اساسی انسان است و لذا ترس از آینده و چگونگی تأمین «روزی»، یک نگرانی عمومی است. نگرانی اگر به اندازه باشد و از حدّ متعارف نگذرد، عامل تحرّک برای کسب روزی است. اما اگر افزایش یابد و از حدّ معمول بگذرد، به افزایش تنیدگی و فشار روانی منجر شده، رضایت از زندگی را به مخاطره می‌اندازد. امام علی علیه‌السلام یکی از عوامل هلاک کننده مردم را ترس از فقر می‌داند.

زندگی هنگامی بی‌معنا و غیرقابل تحمّل می‌گردد که برای انسان، چیزی جز زندگی این دنیا وجود نداشته باشد و دنیا همه ظرف زندگی او باشد؛ اما آیا این تصوّر، با واقعیت، هماهنگ است؟ واقعیت، این است که نه دنیا همه هستی است و نه حیات انسان، محدود به این دنیاست. دنیا نه تنها قطعه‌ای از حیات و بلکه مقدمه و زمینه‌ساز حیات اصیل و پایدار بشر است. اگر زندگی انسان، محدود به این دنیا نیست و دنیا توقفگاهی برای حیات جاوید است، پس کاستی‌های آن، آزاردهنده و غیر قابل تحمّل نخواهند بود.

امام علی علیه‌السلام در این باره سه جمله پر معنی دارد که می‌فرماید: هرگاه آنچه را خواستی نشد، آنچه را شد، بخواه. و: هرگاه آنچه را خواستی نشد، آنچه را هست، سخت مگیر. و: اگر آنچه را خواستی نشد، اهمیت نده که چگونه هستی.

همیشه به یاد داشته باشید که این جا دنیاست و بهشت نیست. افراد ناراضی معمولاً کسانی‌اند که از دنیا انتظار بهشت را دارند.

واقعی شدن تفکرات، به واقعی شدن انتظارات منجر می‌شود و همین، مهم‌ترین شرط شاد زیستن و رضامندی از زندگی است. امام علی علیه‌السلام در این باره می‌فرماید: بهترین دفع‌کننده اندوه، یقین است.

اگر نگرش انسان به زندگی، واقع‌گرایانه باشد، انتظارات او از زندگی نیز واقع‌گرایانه خواهد بود و در پی آن، احساس او از زندگی نیز واقع‌بینانه خواهد شد.

انسان‌های موفّق کسانی‌اند که با زندگی خود مشکلی ندارند. اشتباه نکنید! نمی‌گویم «در زندگی» خود مشکلی ندارند؛ بلکه می‌گویم «با زندگی» خود مشکلی ندارند. مشکلْ داشتن در زندگی، یک چیز است و مشکل داشتن با زندگی، چیز دیگر. اتفاقا در بیشتر موارد، انسان‌های موفّق با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده‌اند؛ اما احساس‌نارضایتی‌از زندگی‌نداشتند. می‌توان گفت: رضامندی از زندگی یکی از رازهای ناشناخته زندگی انسان‌های موفّق است.