کتاب سیاه مشق

کتاب سیاه ‌مشق مجموعه شعری از امیرهوشنگ ابتهاج متخلص به سایه، یکی از شعرای بزرگ معاصر ایرانی است. این مجموعه شامل اشعاری غالبا در قالب‌های کلاسیک شعر فارسی همچون غزل، مثنوی، رباعی، دوبیتی و قطعه است. چند شعر نو نیز که از مهم‌ترین اشعار سایه در این قالب هستند، در مجموعه‌ی سیاه‌مشق گنجانده شده‌اند. کتاب سیاه‌‌مشق یکی از پرطرفدارترین مجموعه اشعار ابتهاج بوده است.

این کتاب را نشر کارنامه به چاپ رسانده است.

درباره کتاب سیاه ‌مشق اثر هوشنگ ابتهاج

کتاب سیاه‌ مشق مجموعه‌ای از اشعار امیرهوشنگ ابتهاج شاعر معاصر ایرانی است. امیرهوشنگ ابتهاج متخلص به سایه، شهرت و محبوبیت خود را بیش‌تر از قبل اشعار کلاسیک خود دارد. غزلیات او در زمره‌ی بهترین غزل‌های معاصر و به‌عقیده‌ی برخی، از بهترین نمونه‌ها در این قالب محبوب شعر فارسی است. سایه در کنار شعر‌های کلاسیکش، اشعار زیبا و محبوبی نیز در قالب‌های مدرن شعر فارسی دارد. سیاه‌ مشق که به‌همت نشر کارنامه چاپ شده است، مجموعه‌ای از بهترین اشعار سایه در قالب‌های کلاسیک همچون، غزل و مثنوی و رباعی، همراه با چند شعر نو است. این گزیده‌ی درخشان که در سال ۱۳۷۸ به انتشار رسید، اشعار سایه را مابین سال‌ ۱۳۲۵ تا ۱۳۷۸ در خود جای داده است.

ویژگی شعرهای کتاب سیاه‌ مشق

اشعار کتاب سیاه ‌مشق غالبا شعرهای کلاسیک هوشنگ ابتهاج هستند. غزل سایه که بیش از سروده‌های او در قالب‌های دیگر، محبوب ادب‌دوستان و طرفداران او بوده‌ است، در این مجموعه نیز بیش‌تر به چشم می‌خورد. غزل‌های عاشقانه‌ای که گاه با رخدادهای زمانه درهم آمیخته و نمونه‌ای یگانه از آنچه غزل مدرن خوانده شده، به بار آورده است. موسیقی دل‌انگیز غزل سایه همراه با طبع لطیف و یگانه‌ی او در به‌کار بردن صنایع ادبی و درانداختن طرحی نو در قالبی کهن، او را بی‌شک به شاعری کم‌نظیر و تکرارنشدنی در روزگار معاصر تبدیل کرده است. از مثنوی‌ها، رباعی‌ها، دوبیتی‌ها و قطعات سایه نیر نباید به‌راحتی گذشت. روح لطیف و احساسات جوشان او را در یکایک اشعارش می‌توان دید اگرچه در برخی بیشتر جلوه‌گر شده است.

شعرهای نو ابتهاج نیز زیبا و به‌یادماندنی هستند. او تحت‌تأثیر شعر نیما بود و در این قالب جدید نیز هنر خود را به اثبات رساند. سایه در شعر نو خود نیز موسیقی بی‌نظیر شعر کلاسیکش را جاری کرده است. شعر «ارغوان» سایه که کمتر کسی است که آن را نخوانده یا نشینده باشد، از نمونه‌های اعلای شعر نیمایی است. تشبیه‌ها و استعاره‌های بدیع و خلق ترکیبات نو با زبانی قدرت‌مند که از شعر کهن فارسی و سردمداران آن چون حافظ شیرازی، به سایه رسیده، شعر نو و کلاسیک او را در پایه‌ی بهترین اشعار فارسی قرار داده است. اشعار و ترانه‌هایی که گاه قطعه‌های موسیقایی ماندگاری نیز با صدای مهم‌ترین خوانندگان ایرانی چون محمدرضا شجریان از آن‌ها ساخته شد. فارغ از عقاید سیاسی، این دغدغه‌مندی سایه است که ردش را در جاودانه‌ترین اشعار او به جا گذاشته است. کتاب سیاه مشق گزیده‌ای از بهترین اشعار سایه در این قالب‌های رنگارنگ است و از همان ابتدای انتشارش با این ترکیب، در اواخر دهه‌ی هفتاد شمسی، به یکی از محبوب‌ترین مجموعه شعرهای سایه تبدیل شده است.

خواندن و خرید کتاب سیاه مشق را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن مجموعه شعر سیاه مشق را به دوست‌داران شعر فارسی، خصوصا غزل معاصر فارسی و شعر نیمایی پیشنهاد می‌کنیم. طرف‌داران سایه از خواندن این گزیده‌ی دل‌نشین اشعار او لذتِ بسیار خواهند برد.

چرا باید سیاه مشق و اشعار هوشنگ ابتهاج را بخوانیم؟

کتاب سیاه مشق مجموعه‌ای متنوع از بهترین اشعار سایه در قالب‌های کلاسیک و نو شعر فارسی است. این گزیده بسیار محبوب بوده و از زمان انتشار تاکنون بارها تجدید چاپ شده است. نکته‌ی جذاب این مجموعه، شناسنامه‌ی هر شعر، از قبیل تاریخ و مکان سروده شدن آن‌ها است.

درباره هوشنگ ابتهاج

امیرهوشنگ ابتهاج متخلص به سایه یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین شعرای معاصر ایرانی است. او زاده‌ی ششم اسفندماه سال ۱۳۰۶ در رشت است. ابتهاج دوره‌ی دبستان را در رشت و دبیرستان را در تهران گذراند. اولین مجموعه شعر سایه با عنوان نخستین نغمه‌ها در سال ۱۳۲۵ منتشر شد. او مدتی مدیرکل شرکت دولتی سیمان تهران بود. یکی از مهم‌ترین نقش‌آفرینی‌های ابتهاج در عرصه‌ی هنر، در رادیو رقم خورد. سرپرستی برنامه‌ی گل‌ها و نقش او در معرفی استعدادهایی جدید در حوزه‌ی موسیقی، نقطه‌ای مهم در کارنامه‌ی اوست.

ابتهاج گرایشات سیاسی چپ داشت. او هیچ‌گاه عضو حزب توده نبود اما به‌گفته‌ی خودش رفیق و هم‌عقیده آن‌ها بود. ابتهاج سوسیالیست بود و تا آخر در عقیده سوسیالیست ماند. سایه تاثیری عمیق بر شعر معاصر فارسی گذاشته است. او اشعارش را در قالب‌های کلاسیک و نو سروده و در هر دو عرصه نیز آثاری ماندگار به جا گذاشته است. نخستین نغمه‌ها، سراب، سیاه مشق، شبگیر، زمین، تا صبح شب یلدا، یادگار خون سرو و تاسیان عنوان مجموعه شعرهایی است که از سایه به انتشار رسیده است. هوشنگ ابتهاج در نوزدهم مرداد ۱۴۰۱ در شهر کلن آلمان درگذشت و درنهایت در رشت به خاک سپرده شد.