بریده‌هایی از کتاب طرح واره‌های درمانی و سلامت روانی در زندگی زناشویی

زوج‌هایی که به صورت کلامی‌و غیرکلامی‌محبت خودشان را نسبت به همسرشان ابراز می‌کنند، احساس بهتری نسبت به زندگی مشترک دارند و از لحاظ روانی با تعارض‌های کمتری روبه رو می‌شوند

بهداشت روان یعنی برخورداری از تعادل در احساست همراه با پذیرش واقعیات و روبرو شدت با واقعیات در كنش‌هایی مناسب و سازنده. روش‌های افزایش سلامت روان فردی

محرومیت هیجانی یعنی انتظار اینکه تمایلات و نیازهای شخص در زمینه حمایت اجتماعی از سوی دیگران ارضاء نمی‌شود.

طرحواره‌های خانوادگی در اصل از نظام باورهای فردی و مشترکی که از والدین در روابط خانوادگی گرفته شده، تشکیل می‌شود. طرحواره‌های مشترک از هر خانواده توسط زوجین وارد رابطه زناشویی می‌شود و سرانجام آنچه داتیلیو تحت عنوان طرحواره‌های خانوادگی مشترک از آن یاد می‌کند را تشکیل می‌دهد.

در بافت روان شناسی و روان درمانی، طرحواره به طور کلی به عنوان یک اصل سازمان بخش کلی در نظر گرفته می‌شود که برای درک تجارب زندگی هر فرد ضروری است

بهداشت روان یعنی برخورداری از تعادل در احساست همراه با پذیرش واقعیات و روبرو شدت با واقعیات در كنش‌هایی مناسب و سازنده. روش‌های افزایش سلامت روان فردی

طرحواره‌های حوزه‌گوش به‌زنگی بیش از حد و بازداری افرادی که طرحواره‌های مربوط به این حیطه را دارند بیش از حد بر واپس زنی احساسات و تکانه‌های خود انگیخته تاکید دارند و قوانین درونی شده آنها چندان سخت گیرانه است که مانع برقراری روابط‌صمیمانه و‌آرامش برای فرد می‌شود. طرحواره‌های این حوزه عبارتند از: منفی گرایی/ بد بینی، بازداری هیجانی، معیارهای سرسختانه، عیب جویی افراطی، تنبیه.

طرحواره‌های حوزه محدودیت‌های مختل: این حوزه، نمایانگر نقص در مسئولیت‌ها و محدودیت‌های فردی برای خود از قبیل مسئولیت پذیری نسبت به دیگران یا اهداف بلند مدت در زندگی می‌باشد و منجر به مشکلاتی در رابطه با رعایت حقوق دیگران و همکاران با آنان جهت تعهد می‌شود. طرحواره‌های این حوزه عبارتند از: استحقاق، بزرگ منشی، خویشتن داری، خود انضباطی ناکافی.

طرحواره‌های حوزه خود گردانی و عمل مختل : این حوزه انتظارات فرد از خودش و محیط را در مورد امکان جدا شدن، مستقل شدن، بقا و عملکرد موفقیت آمیز را در برمی‌گیرد؛ به نحوی که فرد‌احساس می‌کند برای جدایی، بقا و عملکرد مستقل یا انجام موفقیت‌آمیز تکالیف توانایی کافی ندارد‌. طرحواره‌های این حوزه عبارتند از: وابستگی، بی کفایتی، آسیب پذیری نسبت به ضرر یا بیماری، خود تحول نیافته/ خود گرفتار، شکست.

طرحواره‌های حوزه بریدگی، طرد : این حوزه مربوط به ارضا نشدن نیاز به امنیت و برقرار ارتباط رضایت بخش با دیگران است. انتظار اینکه نیازهای شخصی ثبات و امنیت و تعلق خاطر به شیوه‌ای قابل پیش بینی ارضا نخواهد شد. طرحواره‌های این حوزه عبارتند از: رها شدگی، بی ثباتی، بی اعتمادی، بد رفتاری، محرومیت هیجانی، نقص، شرم، انزوای اجتماعی، بیگانگی.

۱) دلبستگی ایمن به‌دیگران، ۲) خودگردانی، کفایت و‌هویت، ۳) آزادی در بیان نیازها و هیجان‌های سالم، ۴) خودانگیختگی و تفریح و ۵) محدودیت‌های واقع بینانه و خویشتن داری

خانواده بستر رشد و رفاه جسمی‌و روانی اجتماعی کودک و عامل تحقق و تعادل فیزیکی، روانی و اجتماعی انسانهاست. یکی از مهمترین عوامل پیش بینی کننده بهداشت روانی افراد متاهل، روابط با همسر است

طرحواره‌هایی كه با وابستگی و نقص مرتبط هستند، بیشتر در میان افراد افسرده و طرحواره‌هایی كه مرتبط با حوزه اسیب پذیری نسبت به صدمه یا بیماری هستند در افرادی كه اضطراب دارند وجود داشته باشد

محتوای طرحواره‌ها كلیه جنبه‌های زندگی فرد اعم از آگاهانه یا ناآگاهانه را دربرمی گیرد و ساختاری را كه فرد به دنیا می آید ایجاد میكند در عین حال تحول طرحواره‌ها تحت تاثیر فرهنگ، خانواده، مذهب و عوامل مربوط به جنسیت سن یا شخصیت فرد قرار دارد در حقیقت طرحواره‌ها ذخیره می شوند تا در شرایط خاص فعال شوند.

این رفتارهارا می توان درسبک فرزندپروری سهل گیرو آسان جامعه ایران مشاهده کنیم که یکی از ریشه تحوّلی شکل گیری طرحواره‌های این حوزه، سبک فرزندپروری آسانگیر به صورت افراطی می باشد. بدین معنا که والدین این افراد در دوران کودکی به آنها اجازه داده بودند بدون در نظرگرفتن نیازهای دیگران هر کاری که می خواهند انجام دهند

حوزه اول: قطع ارتباط و طرد، حوزه دوم: خودگردانی و عملکرد مختل، حوزه سوم: محدودیت‌های مختل، نقص در محدودیتهای درونی، احساس مسئولیت در قبال دیگران یا جهت گیری نسبت به اهداف بلندمدت زندگی. حوزه چهارم دیگرجهت مندی، حوزه پنجم: گوش به زنگی بیش از حد و بازداری است

این پنج تکلیف عبارتند از: دلبستگی ایمن به دیگران(شامل نیاز به امنیت، ثبات، محبّت وپذیرش)، خودگردانی، کفایت و هویت، آزادی در بیان نیازها و هیجان‌های سالم، خودانگیختگی و تفریح و محدودیت‌های واقع بینانه و خویشتنداری

منشاء این طرحواره‌ها به دلیل ارضا نشدن نیازهای هیجانی اساسی دوران کودکی، تجارب اوّلیه زندگی، ناکامی در ارضای نیازهای اوّلیه، ارضای بیش از حدو همانندسازی با رفتار نادرست والدین و مزاج هیجانی کودک(مجموعه ویژگی‌های خلقی کودک که ذاتی هستند) و متمایزکننده شخصیت اوّلیه کودک است

طرحواره‌ها در زندگی فرد به عنوان عدسی‌هایی عمل می کنند که تفسیر، انتخاب و ارزیابی فرد از تجارب وی را شکل می دهند

موقعیت‌های زندگی که فرد آن‌ها را آزار دهنده و نامطلوب می‌داند یا خاطرات بدی را در او برمی‌انگیزد، محرک نام دارند که طرحواره‌های هیجانی را فعال می‌کنند