بریده‌هایی از کتاب استعداد نافرمانی و شکستن قوانین کار و زندگی

"فرشته را درون مرمر دیدم، آن قدر تراشیدم تا آزاد شد." میکل آنژلو بوناروتی

از دانشجویان کالجی در امریکا، خواستیم مقابل توصیفی که از شکل و شمایل استاد یک مدرسهٔ بسیار خوب و سطح بالا ارائه می‌دهیم، واکنش نشان دهند. برای عده‌ای از آنان، استادی چهل‌وپنج‌ساله با تی‌شرت و ریش را توصیف کردیم. اما برای گروه دیگر از یک آدم اتوکشیده گفتیم که کراوات می‌بندد. به‌نظر دانشجوها، استادی که تی‌شرت داشت باسوادتر بود. اینکه یک فرد عدم تطابق با هنجارها را آگاهانه انتخاب کند، حائز اهمیت است.

آدم‌های پرسش‌گر از دید مردم باهوش‌ترند.

آن‌ها برای اینکه فراتر از اصول و قواعد، راه‌های خلاقانه‌تر و کارآمدتری برای انجام کارها بیابند، به هنجارهای اطراف خود که مورد پذیرش همه است شک می‌کنند. آن‌ها "غیرعادی" هستند، اما از نوع مثبت و سازنده‌اش.

تحقیقات ما نشان داده که مردم افرادی را که بیشتر می‌پرسند، بیشتر دوست دارند. وقتی با کسی قرار آشنایی دارید، اگر بیشتر سؤال کنید، احتمال برگزاری دومین قرار، بیشتر خواهد بود.

ما اغلب فکر می‌کنیم که هر چه بیشتر درگیر کار باشیم، زمان و انرژی ذهنی کمتری برای دیگر وظایف‌مان باقی‌می‌ماند. منطقی به‌نظر می‌رسد و سخت است که جور دیگری تصور کنیم. اما معلوم شده که این تفکر اشتباه است. هنگامی که کاملاً درگیر کار و زندگی هستیم، عملاً انرژی انجام بیشتر از آن را هم داریم.

نافرمان‌هایی که در این سازمان‌ها دیده‌ام، هر قشری از جامعه را شامل می‌شدند و به‌نظر من هر یک از آن‌ها منحصربه‌فرد بودند. اما تمام آن‌ها دارای خصوصیتی بودند که آن را استعداد نافرمانی می‌نامم. طبق مشاهداتم می‌خواهم پنج عنصر اصلی استعداد نافرمانی را مشخص کنم. اولین را نوآوری می‌نامم، به دنبال چالش و تجربه‌های نو بودن. دومین عنصر، کنجکاوی است. همان انگیزه‌ای که باعث می‌شود در دوران کودکی مدام بپرسیم "چرا؟" سومین آن‌ها، وسعت دید است. قابلیتی که به نافرمان‌ها این امکان را می‌دهد که پیوسته دیدگاه خود را وسعت ببخشند. عنصر چهارم، را تنوع می نامم؛ یعنی تمایل به سرپیچی از نقش‌های اجتماعی از پیش تعیین‌شده و دستیابی به آن‌هایی که متفاوت به‌نظر می‌رسند. مورد پنجم، راستین بودن است. نافرمان‌ها همیشه خود خودشان هستند. آن‌ها برای اینکه با دیگران ارتباط برقرار کنند و از آن‌ها بیاموزند، به‌شدت بی‌پناه و آسیب‌پذیر می‌شوند.

در آزمون دیگری به خانم‌های دانشجو اطمینان داده شد که توانایی آن‌ها در علوم و ریاضی با مردان برابر است. نتیجه اینکه امتیاز آزمون مردان و زنان، به‌خوبی هم بود. همین نتایج را درمورد دانشجویان افریقایی ـ امریکایی و لاتین هم به‌دست آوردیم: تفکر کلیشه‌ای می‌گوید آن‌ها از لحاظ تحصیلی نسبت به سفیدپوست‌ها عملکرد بدتری دارند. در واقع زمانی که قبل از آزمون نژادشان را به آن‌ها گوشزد می‌کنند، دچار افت عملکرد می‌شوند. تحقیقات نشان‌داده، نمرهٔ زنان در امتحانات ریاضی که به‌صورت مختلط برگزار می‌شود نسبت به امتحاناتی که فقط زنان در آن شرکت دارند، افت می‌کند.

در یک جلسه، کارمندانی که با تجربه‌ترند ممکن است از کلمات اختصاری مبهم استفاده کنند. نیروهای تازه‌وارد هم، سرشان را به نشان تأیید، تکان بدهند و بحث را دنبال کنند درحالی‌که چیزی نمی‌فهمند. آن‌ها برای اینکه تأثیر خوبی از خود به جا بگذارند، این کار را می‌کنند. اما جالب اینکه، هر گاه برای رفتارهای ساختگی‌مان تمجید می‌شویم، عزت‌نفس‌مان صدمه می‌بیند.

هنگام بحران، وقتی به این فکر می‌کنیم که چه باید بکنیم، روی آشکارترین راهکارها متمرکز می‌شویم. همان‌هایی که در تصمیم‌گیری‌های مشابه در گذشته، به آن‌ها تکیه کرده‌ایم، فرقی نمی‌کند از چک‌لیستی پیروی بکنیم یا نه. برعکس، در همین لحظات پرتنش است که یک گام به عقب برداشتن، خیلی مفیدتر خواهد بود. از خودمان که می‌پرسیم، چه می‌توانیم بکنیم، دامنهٔ فکرمان وسیع‌تر می‌شود. قبل از تصمیم نهایی، احتمالات بیشتری را در نظر گرفته و کاوشگر می‌شویم. توجه به اینکه چه می‌توانیم بکنیم، ما را از تحلیل و سبک سنگین کردن انتخاب‌هایی که ثابت و غیرقابل تغییرند، دور می‌کند. به این صورت می‌توانیم گزینه‌های خلاقانه‌تری ارائه دهیم.

هر چه سطح فروتنی فکری بالاتر باشد، تمایل بیشتری برای شنیدن نظراتی داریم که با ما همسو نیستند. کسانی که فروتنی فکری بالایی دارند، در مدرسه و محل کار هم عملکرد بهتری دارند. فروتنی فکری ما را خردمندتر می‌کند: دنیای اطراف ما هرگز ساکن و بی‌تحرک نیست و به‌نظر می‌رسد آینده با حال تفاوت داشته باشد. خرد یعنی نپذیرفتن حس دانایی.

"اگر می‌خواهید نوآور باشید، باید همه چیز را بدانید و سپس همه را فراموش کنید."

تفاوت بین یک بانو با دختری گل‌فروش در طرز رفتار آن‌ها نیست، بلکه در نوع رفتار دیگران با آن‌هاست. جورج برنارد شاو، پیگمالیون

نگذار سنت‌ها اسیرت کنند. اجازه بده رهایت کنند.

ما با آدم‌هایی که خیلی اهل رقابت‌اند، به‌سختی ارتباط برقرار می‌کنیم. اما نسبت به آن‌هایی که عیب‌ونقص‌هایی دارند، حس بهتری داریم. چون می‌دانیم که خودمان هم مثل آن‌هاییم.

بیشتر اوقات، برای سنت‌ها و رسوم ریشه‌دار، عمیقاً ارزش قائلیم. وقتی با وضعیت فعلی راحتیم، هر گونه انحراف از وضعیت موجود را به‌عنوان یک باخت تلقی می‌کنیم و این باخت‌ها در قیاس با منافع بالقوه، برایمان سنگین‌تر هستند. در حقیقت، وقتی شرطی که احتمال برد و باختش مساوی است به یک آدم معمولی پیشنهاد می‌شود، او قبل از پذیرش شرط، سودی را در نظر دارد که ارزشش دو برابر ضرر بالقوه باشد. اگر بتوانیم ترس از باخت را کنار بگذاریم، شانس برنده‌شدن را نصیب خودمان می‌کنیم. اما در عوض، درست وقتی تغییر به مصلحت ماست، ترس ما را به عقب می‌راند و به سوگیری وضع موجود زنجیرمان می‌کند.

وقتی کسی کارش را ترک می‌کند، در واقع رئیسش را ترک می‌کند:

یک گروه از محققان دانشگاه ییلدریافتند که بچه‌ها آن‌قدر صادقانه بزرگسالان را سرمشق خود قرار می‌دهند که از اشتباهات‌شان هم الگوبرداری می‌کنند.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که کنجکاوی، با رضایت بیشتر و احساس حمایت اجتماعی عمیق‌تر در روابط موجود همراه است.

همیشه نگران هستیم که با آشکار کردن خود حقیقی‌مان از جانب دیگرن طرد شویم. ما در روابط‌مان سعی می‌کنیم خیلی بی‌عیب‌ونقص، باهوش، قوی و آراسته جلوه کنیم، بدون اینکه بدانیم این استراتژی برعکس جواب می‌دهد.