بریده‌هایی از کتاب ماه و شش پنی

می‌گویند دردورنج به شخصیت آدمی شرافت می‌بخشد، اما درست نیست. خوشبختی هم گاه چنین است، اما رنج واندوه معمولا آدم را تنگ‌نظر و کینه‌توز می‌کند.

هنوز نیاموخته بودم که آدمی چه سرشت متناقضی دارد. هنوز نمی‌دانستم در نهاد انسان‌های صادق چه تظاهرها، در وجود مردمان شریف چه رذالت‌ها و در سرشت هرزگان چه نیکی‌هایی یافت می‌شود.

به گمانم بعضی آدم‌ها در جایی غیر از زادگاه مقرر خود به دنیا می‌آیند. دست تصادف چنین کسانی را به دل محیط‌های خاصی انداخته، اما آن‌ها همیشه برای وطنی که نمی‌دانند کجاست احساس دلتنگی می‌کنند. آنان در میهن خود غریبند و کوی‌های برگ‌پوشی که از بچگی به آن‌ها خو گرفته‌اند یا خیابان‌های شلوغی که در آن‌ها بازی کرده‌اند برایشان محل گذری بیش نبوده است. چه‌بسا در تمام عمر با خویشاوندان خود بیگانه باشند و در میان تنها چشم‌اندازهایی که طی زندگی به آن‌ها عادت کرده‌اند کناره‌جو بمانند.

آن روزها، برخلاف امروز، انتظار داشتم ظاهر و باطن آدم‌ها یکی باشد و از آن‌همه کینه‌توزی که در نهاد موجودی چنان دلربا شعله می‌کشید برآشفته بودم. نمی‌دانستم ویژگی‌های شکل‌دهندهٔ سرشت آدمی چقدر رنگارنگند. اما حالا خوب می‌فهمم که تنگ‌نظری و شرافت، دشمن‌خویی و شفقت و مِهر و کین می‌توانند دوش به دوش هم در قلب آدمی جولان دهند.

گاه آدمی ناگهان و به شکلی اسرارآمیز حس می‌کند به سرزمین دیگری تعلق دارد. آن‌جا همان میهنی است که وی مدت‌ها در جست‌وجویش بوده است.

دنیا به راه خود می‌رود و هیچ‌کس از آن‌همه فلاکت ککش هم نمی‌گزد.

«جهان بی‌رحم است و زندگی دشوار. هیچ‌کس نمی‌داند چرا این‌جا هستیم و پس از این به کجا می‌رویم. باید خیلی فروتن باشیم. باید زیبایی آرامش را درک کنیم، باید دزدانه و بی‌سروصدا زندگی خود را بگذرانیم تا چشم سرنوشت به ما نیفتد. کاش در جست‌وجوی عشقِ آدم‌های ساده‌دل و جاهل باشیم. نادانی آن‌ها به تمام دانایی‌های ما می‌ارزد. بهتر است ساکت باشیم، خرسند در کنج دنج خود و سربه‌راه و آرام مثل آنان. حکمت زندگی همین است.»

شیطان همیشه می‌تواند به نفع خود از نص کتاب مقدس نقل قول بیاورد.

مردها همیشه موجودات حقه‌بازی بوده‌اند.

هیچ‌چیز رقت‌انگیزتر از یک مرد مجرد زن‌دار نیست.

قانون مردان می‌گوید عشق رویدادی است که لابه‌لای دیگر امور زندگی رخ می‌دهد. در رمان‌های عاشقانه، بر عشق تأکید بسیاری می‌شود، تأکیدی که در زندگی واقعی مصداق ندارد. البته هستند مردان انگشت‌شماری که عشق را مهم‌ترین مفهوم جهان می‌دانند، اما آن‌ها آدم‌های چندان جذابی نیستند. حتی زنانی که عشق برایشان از همه‌چیز مهم‌تر است نیز چنین مردانی را خوار می‌شمارند. زنان تملق‌های این مردان را می‌شنوند و به شور درمی‌آیند، اما همواره این احساس ناخوشایند را دارند که آن‌ها موجودات بدبختی هستند. حال آن‌که مردان حتی در دوره‌های کوتاه دلدادگی خود نیز به کارهای دیگری مشغول می‌شوند که ذهنشان را از عشق وعاشقی دور می‌کند؛ بر حرفه‌ای که با آن روزگار می‌گذرانند متمرکز می‌شوند، خود را در ورزش غرق می‌کنند و نیز ممکن است به هنر دلبستگی بیابند. آن‌ها اغلب فعالیت‌های گوناگون خود را در حوزه‌های گوناگون پی می‌گیرند و اگر موقتآ از یکی‌شان محروم شوند، می‌توانند پی دیگری بروند. مردان این توانایی را دارند که بر آنچه در لحظهٔ حاضر ذهنشان را به خود مشغول کرده متمرکز شوند و اگر کاری به قلمرو کاری دیگر تجاوز کند، سخت آزرده می‌شوند. فرق دلدادگی زنان و مردان در این است که زنان تمام روز عاشقند و مردان هرازگاه.

همهٔ ما دربارهٔ دیگران نظری داریم و به‌واسطهٔ موضع آنان در قبال این نظر بر آن‌ها تسلط می‌یابیم. ما، شاید ناخودآگاه، به تسلط خود ارج بسیار می‌نهیم و از همین رو از کسی که چنین تأثیری بر وی نداریم بیزار می‌شویم. به گمان من، این دردناک‌ترین زخمی است که می‌تواند بر غرور آدمی وارد آید.

«شاید بعضی‌وقت‌ها با او عاقلانه رفتار نکرده‌ای. مردها موجودات غریبی هستند و زن باید بداند چطور اداره‌شان کند.

زندگی سخت است و طبیعت گاه از شکنجهٔ فرزندانش لذت هولناکی می‌برد.

وقتی کسی کاری نامنتظر می‌کند، اطرافیانش آن را به ننگین‌ترین انگیزه‌ها نسبت می‌دهند

«چه‌کسی شهرت را پدید می‌آورد؟ منتقدان، نویسندگان، دلالان و زنان.»

انسان متمدن در هدردادن این یک دو روز عمر با کارهای ملال‌آور چه مهارت غریبی دارد.

تنها شاعران یا قدیسان می‌توانند آسفالت را آبیاری کنند و به این دلگرم باشند که روزی سوسن‌هایی از آن خواهند رُست و رنجشان را پاداش خواهند داد.

تنها شاعران یا قدیسان می‌توانند آسفالت را آبیاری کنند و به این دلگرم باشند که روزی سوسن‌هایی از آن خواهند رُست و رنجشان را پاداش خواهند داد.

چه کسی می‌تواند به ژرفنای ظرافت‌های قلب آدمی پی ببرد؟ هرکس هم از این پیچیدگی‌ها سردرآورد، بی‌شک آنان که تنها احساسات شایسته و عواطف معمول را از قلب انسان انتظار دارند هیچ از آن درنمی‌یابند.