بریده‌هایی از کتاب در باب اعتماد به نفس

در خیلی از موارد، ما تسلیم قضاوت سیستم می‌شویم، سیستمی که در برابر قدرت و شکست‌ناپذیری آن، امیدهای ما ضعیف و بی‌فایده به نظر می‌رسد. ریشهٔ عدم اعتمادبه‌نفس ما اطمینان رقّت‌بار ولی بسیار خطرناک به سیستم است

این تجربهٔ کودکی با یک ویژگی اساسی ذات انسان عجین می‌شود؛ ما باطن خودمان را می‌بینیم و ظاهر دیگران

علّت اصلی سندروم فریبکاری این است که تصوّر عمدتاً غلطی از ماهیّت واقعی افراد برتر جامعه داریم. ما احساس فریبکاری می‌کنیم، نه بدین علّت که تنها خودمان عیب و ایراد داریم، بلکه بدین علّت که نمی‌توانیم تصوّر کنیم نخبگان هم زیر آن ظاهرِ کم‌وبیش آراستهٔ خود ممکن است سر تا پا عیب باشند.

و اگر نگذاریم دیگران نظرات خودشان دربارهٔ ما را به ما القا کنند، می‌توانیم از این طوفان‌ها جان سالم به در ببریم. باید در ذهنمان قاطعانه بین دشمن و منتقد فرق بگذاریم، هدفمان این باشد که نقائصِ واقعی‌مان را رفع کنیم، و از این گذشته، بادهای غرّان و آزرده را نادیده بگیریم؛ به عبارت دیگر، کسی را که می‌خواهد به خاطر فشارهای نامربوط به ما تنبیهمان کند عفو کنیم.

اصلاً نباید لازم باشد کسی بیدارمان کند. در یک فرهنگ ایده‌آل واقعیت مرگ و فانی بودن انسان بایستی از سنین پایین با اسلوب خاصی در ذهن فرد جای بگیرد. می‌توان هر ماه روز خاصی را تعیین کرد تا همه در مراسم خاکسپاری غریبه‌ها شرکت کنند. می‌توان بعد از اخبارْ گزارش زنده‌ای از آسایشگاه بیماران مشرف به موت نشان داد.

وقتی پای بچه‌های خودشان وسط باشد، این والدینِ روحیه‌خراب‌کن روش قضاوت مشابهی را در پیش می‌گیرند: این‌که چقدر عشق بورزند و چه چیزهایی را دوست داشته باشند تا حدّ زیادی از بیرون تعیین می‌شود. اگر بقیهٔ مردم احساس کنند که این بچه موجودی دوست‌داشتنی است، احتمالاً والدینش قبول می‌کنند (و اگر چنین نشود، پس حتماً زیاد دوست‌داشتنی نیست). اگر بعداً همین بچه جایزهٔ ریاضی بگیرد، نشانهٔ توانایی او در جبر و ریاضیات نیست، بلکه کلاً نشانهٔ این است که یک آدم دوست‌داشتنی است. برعکس، اگر در گزارش مدرسه آن کودک یک فرد خیالباف و حواس‌پرت توصیف شود که احتمالاً رفوزه خواهد شد، ممکن است معنایش این باشد که اصلاً این بچه لیاقت زنده ماندن ندارد. دوست‌داشتنی بودن بچه از نظر پدر و مادرش متناسب با احترام، علاقه، و تأیید بقیهٔ مردم کم و زیاد می‌شود.

وقتی بپذیریم دیگران نسخه‌های دیگری از یک موجود پیچیده و ناقص مثل خودمان هستند، نهایتاً دیدِ غیرعادی ولی صحیحی به آن‌ها پیدا می‌کنیم. شاید به این ترتیب از توهّم بیرون بیاییم

ما باطن خودمان را می‌بینیم و ظاهر دیگران را. ما از همهٔ نگرانی‌ها و تردیدهای درونی‌مان مطلع‌ایم، ولی هر آنچه از دیگران می‌دانیم چیزی‌ست که گاه در قبال ما انجام می‌دهند یا به ما می‌گویند؛ این یک منبع اطلاعاتی بسیار محدودتر و اصلاح‌شده‌تر است. غالباً به‌ناچار چنین نتیجه‌گیری می‌کنیم که حتماً طبیعتِ انسانی ما بسیار غیرعادی‌تر و چندش‌آورتر از دیگران است.

راه غلبه بر سندروم فریبکاری این است که قاطعانه این حقیقت غیرمنطقی را باور کنیم: که ذهن دیگران هم درست مثل ذهن ما کار می‌کند و بقیه هم مثل ما همین‌قدر نگران، مُردد، و بی‌ثبات هستند.

می‌گویند؛ این یک منبع اطلاعاتی بسیار محدودتر و اصلاح‌شده‌تر است. غالباً به‌ناچار چنین نتیجه‌گیری می‌کنیم که حتماً طبیعتِ انسانی ما بسیار غیرعادی‌تر و چندش‌آورتر از دیگران است.