بریده‌هایی از کتاب امیر گلها

یهودی به وی گفت: نام خود را در این کتاب به من نشان بده و مرا از نام خود به زبان سُریانی با خبر کن. امیرمؤمنان نامش را در کتاب نشان داد و گفت: نام من «اِلیا» است.

دانشور را کسی می‌دانست که از دانش آموزی خسته نشود.

در جست و جوی منزلت (اجتماعی و اقتصادی و ...) بر آمدم، آن را جز در علم نیافتم. بیاموزید، در هر دو سرا سرور خواهید شد.

دانش بیاموز که اگر توانگر باشی، باعث وقار تو خواهد شد؛ و اگر تهیدست باشی، مایهٔ درآمد تو.

به دانش‌جویان و دانشوران هشدار می‌داد: علم، همسایهٔ عمل است؛ کسی که آموخت، آن را به کار گیرد. علم فریاد می‌زند: (به من) «عمل»(کنید)، اگر (کسی که آن را آموخته) به آن پاسخ مثبت دهد، (دانش در وجودش جایگزین می‌شود)، در غیر این صورت، از او رخت بر می‌بندد.

مردی از انصار نزد پیامبر (ص) آمد و پرسید: حق دانش چیست؟ حضرت پاسخ داد: سکوت. - سپس؟ - گوش فرا دادن. - سپس؟ - حفظ کردن. - و آن گاه ای رسول خدا؟ - بدان عمل کردن. - سپس؟ - آن را گسترش دادن.

پرسش را برای فهمیدن و دانستن می‌دانست نه پُز دادن.

از دانش‌جویان می‌خواست به خاطر خدا دانش را بیاموزند و به خاطر خدا بیاموزانند:

ارزش هر کس را همسنگ تخصص او می‌دانست

پراکنده‌کاری و باری به هر جهت بودن را در دانش‌جویی نمی‌پسندید و تخصص‌گرایی را سفارش می‌کرد

علم را مساوی «قدرت» می‌دانست و «راز پیروزی»: دانش، سلطنت (و قدرت) است؛ هر که آن را بیابد، با آن یورش بَرَد، و هر که آن را از دست بدهد، بر او یورش برند.

بر شما باد به مذاکرهٔ علمی؛ به یاری دانش (و اسلام‌شناسی) است که حلال را از حرام باز می‌شناسید ...

اباذر پرسید: گفت و گوی علمی بهتر است یا خواندن تمامی قرآن؟ پیامبر فرمود: ای اباذر! ساعتی به گفت و گوی علمی نشستن، نزد خداوند محبوب‌تر است از دوازده هزار ختم قرآن!

ساعتی برای گفت و گوی علمی نشستن، در نزد آفریدگار محبوب‌تر است از هزار شب زنده‌داری عبادی کسی که در هر شبی هزار رکعت نماز بخواند!

نشانهٔ دانش را فهمیدن می‌دانست نه طوطی‌وار حفظ کردن مطلب.

یکی از نشانه‌های انسان پارسا را آزمندی او به دانش می‌دانست.

می‌فرمود: کسی به (ژرفای) دانش دست نمی‌یابد، مگر آن که زمانی طولانی بیاموزد.

دانش را چراغ خرد می‌خواند (۴۰۳) و آن را باعث رشد کسی می‌دانست که به آن عمل کند.

از او پرسیدند: چه کسی غم و اندوهش طولانی‌تر از دیگران است؟ فرمود: کسی که بداخلاق‌ترین است.

کسی که بداخلاق است، (بیش از دیگران) خودش را شکنجه می‌دهد.