بریده‌هایی از کتاب امیر گلها

کسی که پند گرفتنش بسیار باشد، لغزشش اندک می‌شود. چه بسیارند عبرت‌ها و چه اندک‌اند عبرت گیرندگان.

از مردم می‌خواست: از سر گذشت پیشینیان پند گیرید، پیش از آن که آیندگان از سرنوشت شما پند گیرند. (۲۴۸)

حمّاد بن عثمان می‌گوید: خدمت امام صادق (ع) بودم. مردی از وی پرسید: خدای سامانت دهد. فرمودی امام علی لباس زِبْر (خشن) می‌پوشید؛ لباس چهار درهمی و مانند آن؛ (امّا) ما لباس نو بر شما می‌بینیم (چرا)؟ حضرت پاسخ داد: امام زمانی آن لباس را می‌پوشید که بر او بد نمی‌شمردند، و اگر امروزه آن را می‌پوشید، انگشت نما می‌شد؛ پس، بهترین لباس هر دوره، لباس مردمان آن روزگار است ... . (۲۰۰)

آمده‌ام؛ تا انجماد روحم را در گرمای وجودت ذوب کنم؛ تا تبِ آزم را در خُنکای جویبار زهد تو بشکنم؛ تا زردی رُخسار انسانی‌ام را با سیمای حقیقی‌ات گُلگون کنم؛ دستِ ناتوانی‌ام را بگیر، و چشم دلم را بر چهرهٔ زیبا، امّا سهمگین حقیقت بگشای!

مسواک، پاکیزه کنندهٔ دهان و سبب خشنودی خداوند است. (۱۵۶) دو رکعت نماز با مسواک، نزد پروردگار محبوب‌تر از هفتاد رکعت نمازِ بی‌مسواک است. (۱۵۷) هم خود همواره از «خلال» استفاده می‌کرد و هم دیگران را به این کار تشویق می‌کرد. (۱۵۸) از همین روی دانشمندان اسلامی «خلال کردن» را مستحب اعلام کردند. (۱۵۹) افزون بر مسواک و خلال، فرمان به دهان‌شویه می‌داد (۱۶۰) که سومین قانون دندانپزشکی نزد دندانپزشکان جهان است.

جایگاه خاصّی در مجلس نداشت. همواره می‌فرمود: در صدر مجلس ننشیند جز کسی که در او سه ویژگی باشد: هرگاه از وی (هرچه) بپرسند، بتواند پاسخ دهد؛ هر زمان دیگران از حرف زدن درماندند، سخن گوید؛ و نظری دهد که مصلحت مردمان در آن باشد؛ پس کسی که یکی از این امتیازها در او نیست و در صدر مجلس بنشیند، نادان است. (۱۳۶)

با آن که انواع گوشت‌ها را می‌خورد، در دوران فرمانروایی، غذای معمولش نان، روغن زیتون و خرمای «عجوه» بود. (۱۱۵) خود، سبب متوسّط بودن غذایش را رهبری اجتماع اعلام می‌کرد: خداوند مرا پیشوای مردمان قرار داد. پس بر من ضروری دانست که در خوردن، نوشیدن و پوشیدن به سانِ مردم بینوا رفتار کنم تا بینوایان به من اقتدا کنند و ثروتمند از ثروتمندی سرکشی نکند. (۱۱۶) به مردمان نان و گوشت می‌داد. (۱۱۷)

بسیار خندان بود. (۳۳) معاویه در دیداری که «قیس بن سعد» با وی داشت، امام را چنین توصیف می‌کند: خداوند اباالحسن را بیامرزد! خوش و خندان و بسیار شوخ طبع بود. (۳۴)

زیبا چهره بود؛ رخسارش به سانِ ماهِ شب چهارده می‌درخشید. (۱۴) از او پرسیدند: چهرهٔ نیایشگران هماره زرد رنگ است، امّا شما رخساری روشن، سپید و پیشانی گلرنگی دارید. راز این تفاوت در چیست؟ پاسخ داد: دیگر عابدان در هراس و بیم‌اند که آیا آفریدگار از آنان خرسند است یا نه، امّا من بدان پایه رسیده‌ام که هم خداوند محبوب من است و هم من محبوب او؛ از این روی، از هراس در امانم. (۱۵)