بریده‌هایی از کتاب امیر گلها

سه کار است که انجام آن خجالت ندارد: خدمت میزبان به مهمان؛ برخاستن به احترام پدر و مادر و آموزگار خویش؛ و حق را باز پس گرفتن، گرچه اندک باشد.

حق همواره حق است، گرچه روزگار بر آن بگذرد؛ و باطل خوار است، گرچه گروه‌ها آن را یاری دهند.

توصیه می‌کرد آب باران بنوشند و آن را زُداینده انواع بیماری‌ها و دردهای بدن می‌دانست. (۱۲۹) هنگامی که باران آغاز می‌شد، زیر باران می‌رفت، بدان گونه که سر، محاسن و پیراهنش خیس می‌شد. بدو می‌گفتند: ای امیر دین‌باوران! خود را (از باران) بپوشان. می‌فرمود: این آبی است که به عرش خداوند نزدیک است. (۱۳۰) چون قطره‌های باران بر سرش می‌خورد می‌فرمود: برکتی است از آسمان که نه دستی بدان رسیده (و آن را آلوده) و نه بیماری (۱۳۱) (و میکربی).

از نبی گرامی شنیدم که می‌فرمود: اگر نه آن بود که تندروهای امت من دربارهٔ تو همان را می‌گفتند که ترسایان به عیسی بن مریم گفتند (و او را خدا و پسر خدا انگاشتند)، دربارهٔ تو سخنی می‌گفتم که از میان مردمان عبور نکنی جز آن که خاک از زیر پایت به تبرک بردارند.

دل‌ها را شوق روی آوردن به کاری است یا میل روی برگرداندن از آن؛ اگر دل را شوق روی آوردن باشد، آن را به مستحبات وادار؛ و اگر میل روی برگرداندن باشد، به همان واجبات بسنده کن

زنهار دربارهٔ ما غُلُو نکنید. بگویید ما بنده‌ای تربیت یافته هستیم و سپس در برتری ما هرچه می‌خواهید بگویید.

مالِ اندک با برنامه‌ریزی، پایدارتر از مال فراوانی است که ریخت و پاش شود.

خرسند نمی‌شوم اگر از کار دنیا، سراسر، بی‌نیاز شوم، زیرا از بیکاری بیزارم.

ارجمندی مؤمن، در رها کردن بگو مگو (های بیهوده) است.

سپاس پروردگاری راست که مرا با جامهٔ فاخر و پاکیزه پوشانید و در میان مردم مرا زیبا ساخت.

قناعت بورز، عزیز شو. ارجمندی مؤمن، در رها کردن بگو مگو (های بیهوده) است.

آن کس که خویشتن خویش را گرامی دارد، شهواتش را چندان بهایی ندهد. چون فراز و فرودی پیش آید، جوهر شخصیت مردان (=انسان‌ها) شناخته شود. (سخنان و کارهای) بیهوده را رها کن، تا تو را گرامی دارند

می‌فرمود: برای مؤدب بودنت همین کافی است که آن‌چه را از دیگری نمی‌پسندی، خود انجام ندهی.

درباره انسان‌های تب‌دار می‌فرمود: اگر زمستان است، بنفشه دَم کرده به آن‌ها بدهید؛ و اگر تابستان است، با ریختن آب سرد بر بدنشان، تبشان پایین می‌آید.

خوردن و نوشیدن دارو را مانند صابون برای لباس می‌دانست؛ آن را پاکیزه، امّا در عین حال فرسوده و پلاسیده می‌کند. (۱۷۱) می‌فرمود: چه بسا دارویی که خود درد است. (۱۷۲) امّا از سویی دیگر، توصیه می‌کرد در صورت لزوم حتماً به پزشک مراجعه کنند و خود به درمان نپردازند: کسی که بیماری‌اش را از طبیب پنهان کند، به پیکرش خیانت کرده است.

سفارش می‌کرد با اندک بیماری سراغ دارو نروند.

عسل عسل را داروی هر دردی می‌دانست. (۸۵) برای تقویت حافظه آمیختگی آن را با زعفران خالص و سُعد سفارش می‌فرمود.

هر زمان دیدی خداوند سبحان تو را با نام خود آرامش می‌بخشد، پس (بدان) دوستت دارد (۳۵) (و سپاسگزار باش) و هنگامی که دیدی آفریدگار تو را با مردم آرامش می‌بخشد، و از یادش هراسان می‌شوی، پس بدان (به خاطر کارهای زشتت) تو را دشمن می‌دارد.

کسی که خداوند را دوست بدارد، یزدان همه چیز زمین و ملکوت را به او می‌دهد.

می‌فرمود: «کسی که (نیّت‌ها و عملکردش را به خاطر خدا) خالص گردانَد، آفریدگار پشتیبان زندگی این جهان و آن جهان او خواهد بود.