بریده‌هایی از کتاب تشکیلات بهشتی

ما برای اینکه بتوانیم کارهای بزرگی انجام دهیم، بی شک باید متشکل باشیم. رابطه‌های ایمانی و اعتقادی و عملی و عینی سازمان‌نیافته برای رسیدن به بخشی از اهداف و تحقق بخشیدن به قسمتی از مراحل یک انقلاب و پیشروی، می‌تواند کافی باشد؛ ولی برای رسیدن به بخشی دیگر از اهداف و تحقق بخشیدن به قسمتی دیگر از آرمان‌های یک انقلاب کافی نیست.

در تشکل باید میدان آزاد برای رشد اندیشه‌ها و خلاقیت ذهن‌ها باز بماند و هیچ وقت، انسان‌ها به‌صورت ابزار درنیایند.

اگر نقصی در کار سیاسی هست، یعنی ما برای راه‌انداختن آن به‌اندازۀکافی وظیفهٔ خودمان را انجام نداده‌ایم. من نمی‌گویم کارمان را رها کنیم و آنجا برویم! تقسیم کار یک حرف است، مسئولیت مستقیم داشتن هم یک حرف است. هر دو را قبول داریم؛ اما ما یک چیز دیگر هم به‌عنوان مسئولیت مشترک داریم و آن مسئولیت‌های غیرمستقیمی است که روی دوش همهٔ ماست.

شهید بهشتی، ماه‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، بنابر تجربهٔ چندین‌وچندساله‌ای که در زمینهٔ فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی داشت؛ ضرورت کار تشکیلاتی و ایجاد تشکلی اسلامی را احساس کرد و سرانجام بعد از موافقت امام خمینی (ق) در ۲۹ بهمن ۱۳۵۹ به‌همراه تعدادی دیگر از همفکران خود تشکلی به نام «حزب جمهوری اسلامی» تأسیس کرد.

سیاست داخلی حزب بر

در تشکل باید میدان آزاد برای رشد اندیشه‌ها و خلاقیت ذهن‌ها باز بماند و هیچ وقت، انسان‌ها به‌صورت ابزار درنیایند.

خوب مگر می‌شود بدون تشکل زندگی کرد؟! می‌گویند آقا این تشکل را بگذارید، تودهٔ مردم همین‌طور تشکل پیدا خواهند کرد. تشکل احتیاج دارد به ایدئولوژی مشترک، استراتژی مشترک، خط‌مشی مشترک، نقطه‌نظرهای مشترک. بدون داشتن این نقاط مشترک و وجوه مشترک که مردم با هم متشکل نمی‌شوند!

خداوند نه‌تنها مردمی را که در راه دین صفی محکم، در راه جنگ و جهاد در راه خدا به‌وجود می‌آورند، دوست دارد: (اِنَّ الله یُحِبُ الذّینَ یُقاتِلونَ فی سَبیلِهِ صَفّاً کَانَّهُم بُنیانٌ مَرصُوص)، بلکه خداوند مردمی را که به جماعت نماز می‌گزارند، با جماعت حج می‌گزارند، با جماعت سفر می‌کنند و با جماعت زندگی می‌کنند، ضیافت و مهمانی می‌کنند و با جماعت می‌کوشند، را دوست دارد. کوششی از هر قبیل!

برادرها و خواهرها! جریان انقلاب اسلامی‌تان باید دارای جاذبه‌ای قوی بشود. (باید) اعتراف کنم که در این هجده ماه پس از پیروزی، در جاذبه‌دار کردن نظام اسلامی‌مان، به‌اندازه‌ای‌که دلمان می‌خواهد، آرزو داشته و داریم، عملاً توفیق نداشته‌ایم! دقیقاً حرکت کنید. فکر کنید، ببینید کجای کار عیب داشته که جاذبه‌ها درحد انتظارمان نبوده است.

سیاست و روابط داخلی ما باید کاملاً برادرانه و خواهرانه و همانند روابط هم‌رزمان در میدان مبارزه باشد: صمیمی، زنده، روح‌دار و شوق‌آفرین؛ نه شوق‌کُش! جواب سربالا دادن و حواله‌های سرِ خرمن فرستادن، عمل یک مبارز نیست!

ما به یک تشکیلات نیرومند خلاقِ هماهنگِ منسجم نیازمند هستیم که در آن استعدادها یکدیگر را بیابند؛ محل تلاقی استعدادها، محل شناسایی متقابل استعدادها باشد و در آنجا استعدادها زمینهٔ شکوفایی پیدا کنند و محیطی مناسب برای همکاریِ هماهنگ پیدا کنند.

«یدالله مَعَ الجَماعَه». دست خدا پشتیبان جمعیت‌ها و مردمی است که با یکدیگر، در یک صف باشند.

تشکیلات وسیله‌ای است برای بهتر انجام‌دادن مسئولیت‌ها و خودسازی و رشد اخلاق دسته‌جمعی. عوامل لازم در ایجاد تشکیلات ازنظر معنوی ایمان و باور مشترک است و ازنظر مادی، انسان‌ها هستند.

امام فرمودند: «(بهشتی) مثل یک ملت بود»، این یک تعبیر قرآنی است که در قرآن دربارهٔ حضرت ابراهیم گفته شده: (انَّ اِبراهیمَ کانَ اُمَّه). یک انسان گاهی مثل یک مجموعه است و این حکایت از عظمت و همه‌جانبه بودن و چندبعدی بودن آن انسان است.

آن کسی می‌تواند یک مدیر خوب باشد که خصلت‌های کار دسته‌جمعی هم در او باشد.

زور ما دوسه نفر نمی‌رسید. مؤثر واقع نمی‌شد.

الان آن‌ها بدون استفاده از از رادیو و تلویزیون، شایعاتشان را، دروغ‌هایشان را، خلاف‌هایشان را، حرف‌هایشان را می‌آیند در سطح جامعه پخش می‌کنند. با کمک چی؟! تشکل. ستاد مرکزی دروغ‌بافی تصمیم می‌گیرد که یک دروغ در ایران منتشر بشود. فردا عصر، این دروغ به روستاهای دورافتاده رسیده. این تشکل است دیگر! ولی شما هفت نفر تنها می‌آیید، می‌گویید آقا چه کار کنیم؟! برادرها، خواهرها، راه روشن است.

دیگر دوباره از مواضع قطعیِ اعلام شده‌مان برنگردید. چادر پوشش است، شلواری که تنگ نباشد و روپوشی که تنگ نباشد و روسری‌ای که کافی باشد، هم پوشش کامل اسلامی است. بنابراین، اگر خواهری با این پوشش بیاید در حزب -یا در مناطق، حوزه‌ها یا کلاس‌ها- مبادا خواهر یا برادری معترض او بشود و به او انتقاد کند. این انتقاد نابجا و غیر وارد است. مواضع مشخص خودمان را رعایت کنیم.

حد ممکن؛ ۳. شورانگیزی و شوق‌انگیزی در خودمان و دیگران. البته بر اساس طرح تشکیلاتی جدید که بحمدالله این روز جمعه طرح کلی‌اش تمام شده است، به‌طورکلی اینجا خودبه‌خود تغییراتی خواهد یافت. ولی این مربوط به شکل کار است. اول باید ما خودمان نو شویم و نوع ارتباطمان را با این معیارها

غیبت ناشی از سهل‌انگاری، با تعهد اسلامی و تشکیلاتی جور درنمی‌آید خوب غیبت موجه پیش می‌آید، ولی غیبت ناشی از سهل‌انگاری هیچ با تعهد اسلامی و تشکیلاتی جور در نمی‌آید. مسئولان واحدها و شاخه‌ها بنشینند با این افراد صحبت کنند و آن‌ها را متقاعد سازند که با تعهد کار کنند. قرار بر این است که در ساعات کارِ اعلام شده حتماً همه باشند؛ اما اینجا اداره نیست. باید همه سعی کنند در ساعات دیگر هم باشند. این ساعات کارِ اعلام شده برای مراجعه‌کنندگان است؛ وگرنه ازنظر فعالیت باید هرکس هرچه می‌تواند کار کند. ما معمولاً روزی حدود چهارده و گاه شانزده ساعت کار می‌کنیم و اگر برادر و خواهری روزی چهارده ساعت اینجا فعالیت بکند، مثل ما کار کرده! انقلاب به کار شبانه‌روزی احتیاج دارد.