بریده‌هایی از کتاب تشکیلات بهشتی

(لا یُسْئَلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَ هُمْ یُسْئَلُون

تشکیلات، مجالی برای ساختن و شناختن استعدادها انگیزهٔ ما برای تأسیس یک حزب اسلامی، احساس ضرورت اجتماعی و تاریخی است که داشتیم. بی‌شک در اداره جمهوری اسلامی و جامعهٔ نوپای اسلامی‌مان به نیروهای مؤمن، آگاه، همفکر و هماهنگ نیاز بوده و هست؛ نیروهایی که همدیگر را بشناسند؛ منش، ایمان و تقوا و قابلیت اعتماد آن‌ها برای همدیگر روشن باشد؛ میزان مهارت و کاردانی و تخصصشان در رشته‌ها و قابلیت اعتمادشان ازنظر تخصص و مهارت مشخص باشد؛ و این‌ها جو اسلامی و انقلابی و انقلاب اسلامی ما را درک کنند و درک کرده باشند و از انقلاب شناخت خوبی داشته باشند. همین‌طور جو دنیا را خوب بشناسند؛ ضرورت‌ها و نیازهای زمان و جامعه‌مان را در این مقطع حساس تاریخی خوب بشناسند و چنین نیروهایی که با این حد از آگاهی و شناخت و ایمان و تقوا و مهارت و تخصص و کاردانی و شناخت اعتمادآور از یکدیگر بتوانند مسئولیت‌های سنگین امروز را برعهدهٔ یکدیگر بگیرند، در یک تشکیلات اجتماعی است که گرد هم می‌آیند و راه را برای پذیرش این مسئولیت سنگین هموار می‌کنند. بنابراین،

در طوفان‌های اجتماعی نگهدار یکدیگر باشید، به یکدیگر بپیوندید و در راهِ هم، از بذل جان و مال مضایقه مکنید.

که «مَنْ أَصْبَحَ لا یَهْتَمُّ بِأُمورِ الْمُسْلمینَ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ»: هرکس صبح سر از خواب نوشین بردارد و در اندیشهٔ مسائل همهٔ مسلمانان نباشد، آن فرد مسلمان نیست».

من صریحاً عرض می‌کنم در جمهوری اسلامی باید بنا را بر این بگذاریم که تلاش کنیم اکثریت جامعهٔ ما قدرت و توان لازم را بیابد برای با هم نشستن، ایستادن، راه‌رفتن، گفت‌وگو و کاوش مشترک پرداختن و به نتایج قابل قبول برای همه رسیدن. این باید بنای اصلی باشد. این حال‌وهوایی که الان داریم، حال‌وهوای مناسبی نیست. حال‌وهوا، حال‌وهوایی است که خطر سوءاستفادهٔ دشمن را روزبه‌روز افزون‌تر می‌کند.

«یدالله مَعَ الجَماعَه»، یعنی کار دسته‌جمعی و تشکیلاتی ما باید بدانیم هر کار دیگری هم در این دنیا بخواهیم بکنیم، باید دسته‌جمعی باشد. پس قبل از هر چیز و در هر میدانی، اگر ما شیوهٔ کار دسته‌جمعی را زیاد (انجام دهیم) و به آن عادت بکنیم، نه‌تنها ضرر نکرده‌ایم، بلکه نفع فراوان هم برده‌ایم.

انسان بیش از آنچه ساختهٔ تاریخ باشد، سازندهٔ تاریخ است.

تشکل احتیاج دارد به ایدئولوژی مشترک، استراتژی مشترک، خط‌مشی مشترک، نقطه‌نظرهای مشترک؛ بدون داشتن این نقاط مشترک و وجوه مشترک که مردم با هم متشکل نمی‌شوند!

یکی از نخستین آثار این تعهد و تقوا این است که صاحبان ایمان و تقوا اگر از کاری سردرنیاورند، هرگز مسئولیت آن را نمی‌پذیرند؛

رقابت، دو جنبه دارد: یکی جنبهٔ منفی و تخریبی، و دیگری جنبهٔ مثبت. رقابتی که جنبهٔ تخریبی داشته باشد، از نظر اسلام مردود است؛ چون در حقیقت یک نوع حسد و رشک است؛ ولی رقابتی که جنبهٔ مثبت داشته باشد، نوعی مسابقه است. قرآن همهٔ مردمی را که به خدا و به وحی معتقدند اما بینش‌های مختلف دارند، دعوت می‌کند که در راه نیکی و به‌سوی نیکی‌ها با یکدیگر مسابقه داشته باشند و سرانجام، خداوند دربارهٔ اختلاف بینش‌ها در جهانِ دیگر، داوری خواهد کرد؛ این بدین معنی است که همهٔ گروه‌های اجتماعی و همهٔ افراد که به یک مکتب و به یک راه معتقدند، بر اساس آن مکتب و در آن مسیر، رقابت مثبت، یعنی مسابقه داشته باشند؛ بنابراین رقابت به معنای مسابقهٔ مثبت بله، ولی در مسیر تخریب و کارشکنی در کار دیگران خیر.

سمت‌ها و مسئولیت‌های گوناگون حکومتی و دولتی درحقیقت تکلیف‌های سنگینی است بر دوش آنان. همان‌طور که علی(ع) خطاب به کارگزارانش فرموده: «بدانید که سِمَت شما به‌صورت ملعبه‌ای برای شما نباید درآید».

ما ملت‌دوست هستیم، ولی ملی‌گرا و ناسیونالیست نیستیم؛ یعنی هدف آرمانمان را برای فلاح و رستگاری مردم در فلاح و رستگاری ملت ایران محدود نمی‌کنیم. فلاح و رستگاری مردم ایران را می‌خواهیم و فلاح و رستگاری همهٔ مسلمان‌های جهان را و بلکه همهٔ انسان‌های جهان را.

در دوران مبارزه برای سرنگونی رژیم، می‌شد جمعیت، مثل سیل خروشان حرکت کند و بنیان رژیم خائن مزدورِ بیگانه را متزلزل کند و او را برافکند و از بین ببرد. اما در دوران سازندگی چطور؟ در دوران سازندگی آیا با این حرکت‌های میلیونی می‌شود ساخت؟ یا در دوران سازندگی هر فردی و هر گروهی کار خاصی از عهده‌اش برمی‌آید؟ یا باید یک مسئولیت خاص به عهده بگیرد؟ آنجا همهٔ ما باید راه می‌افتادیم، نترس، بی‌باک و مشتاقِ این که شهید بشویم؛ حرکت کنیم و از رویارویی با عُمّال بیگانه نترسیم و وحشت نکنیم. شعارها از یک مرکز می‌آمد، از مرکز دل‌ها. دل‌ها در شعارها هماهنگ شده بود و شعورها در یافتنِ شعارها با هم هماهنگی و هم‌اندیشی و هم‌فکری و هم‌احساسی داشتند.

ما الان استان‌دارهایی داریم بیست‌وهفت هشت‌ساله که روزی که این‌ها را خواستند به استان‌داری دعوت بکنند، دوستان می‌گفتند این جوان‌های خام را سرِ کار نیاورید. یک استان را می‌خواهید بدهید دست جوانی که تا دیروز معلم یک مدرسه یا مهندس یک کارگاه بوده؟ جواب، این بود که انقلاب خصلتش این است که انسان‌های نو می‌طلبد. انسان‌هایی می‌طلبد که با فرهنگِ جدیدِ انقلاب بتوانند کار کنند. آنهایی که با رسوبات فرهنگِ پیش از انقلاب شکل گرفته‌اند، به‌زحمت می‌توانند خودشان را با نیازهای دورهٔ پیروزی انقلاب منطبق کنند

طول چند سال گذشته، رخدادهای لحظه‌به‌لحظه و مسئولیت‌های فوری و فوتی، امکان این اقدام گسترده را در این زمینه به ما نداده‌است، امروز ما هیچ مسئولیت و تکلیفی را برای خود از این فوری‌تر و فوتی‌تر نمی‌دانیم. مانند همهٔ ناظران منصف، معتقدیم که در این انقلاب نیز مانند انقلاب‌های گذشته، مردم مسلمان، نیروهای اصلی و عمدهٔ انقلاب ایران‌اند و باور اسلامی و احساس تکلیف الهی، عمده‌ترین و اصلی‌ترین انگیزهٔ آنان. با این تشخیص و این تحلیل، تأسیس «حزب جمهوری اسلامی» را در جهت هدف‌هایی که در بیانیه‌های رهبر جنبش، امام‌خمینی، مکرر از آن یاد شده، اعلام می‌کنیم و همهٔ کسانی را که در این باور و این انگیزه و این هدف‌ها با ما شریک‌اند، به همکاری فرامی‌خوانیم.

...حضرت علی(ع) در آن هنگام که ضربت خورده و در بستر افتاده بود، در آن لحظاتِ آخر حیات به فرزندانش، به خانواده و نزدیکانش سفارش می‌کند که اگر دیگران از تعالیم اسلام رو گرداندند، آنها رو نگردانند و عمل کنند. به آنها می‌فرماید مبادا از هم جدا شوید، بکوشید با هم پیوند داشته و مهربان باشید: «و علیکُم بالتّواصُلِ و التَّباذُلِ و إیّاکم و التّدابُرَ و التقاطُعَ»؛ در طوفان‌های اجتماعی نگهدار یکدیگر باشید، به یکدیگر بپیوندید و در راهِ هم، از بذل جان و مال مضایقه مکنید.

اگر افراد یک جامعه از نیرو، از وقت، از سرمایه و مال و از امکانات خودشان سهمی برای کارهای اجتماعی در نظر نگیرند و در این راه به مصرف نرسانند، کوشش و تلاش فردی آنان در راه‌های دیگر هم، آن‌چنان که باید و شاید به ثمر نخواهد رسید. پدری که از صبح تا شام زحمت می‌کشد و برای به‌دست‌آوردن پول یا اعتبار و حیثیت می‌کوشد تا آتیهٔ خود و فرزندانش را تأمین کند، بیخ گوش او بگویید: «مطمئن باش در محیط فاسد و در جامعهٔ فاسد، نه تو از مال و اعتبارت طرْفی می‌بندی و نه فرزندان تو. مطمئن باش به احتمال ۶۰، ۷۰ و گاهی ۹۰ درصد، همین مال و اعتبار شخصی که خیال می‌کنی وسیلهٔ خوشبختی تو و فرزندان تو در آینده است، به بدبختی تو و آنها کمک کند و راه فساد را به روی تو و آنها بیشتر بگشاید».

شاید در گذشته، سرپرستی از یک کودک یتیم یا غذادادن به چند مستمند یا تعلیم چند کودک در یک آموزشگاه کوچک یا ارشاد و تربیت یک فرد، کاری به حساب می‌آمد؛ اما امروز این‌چنین اقدامات محدود و پراکنده، در کنار موج‌های عظیم مخالف نمی‌تواند گرهی بگشاید و اقدامی چشمگیر به‌حساب آید. در عصر ما مؤسسات وسیع آموزشی، علمی، تعاونی، تولیدی، امدادی و فکری و تربیتی لازم است تا حرکتی وسیع و سازنده و موج‌آفرین به وجود آورد و بتواند در جامعه منشأ اثری باشد. بنابراین، انسان‌های مآل‌اندیش و تلاشگر باید علاوه بر کوشش‌های شخصی، در راه اقدامات اجتماعی هم قدم‌های مثبت بردارند و احساس مسئولیت کنند. این کوشش‌ها باید به‌صورت گروهی انجام شود.

ما به یک تشکیلات نیرومند خلاقِ هماهنگِ منسجم نیازمند هستیم که در آن استعدادها یکدیگر را بیابند؛ محل تلاقی استعدادها، محل شناسایی متقابل استعدادها باشد و در آنجا استعدادها زمینهٔ شکوفایی پیدا کنند و محیطی مناسب برای همکاریِ هماهنگ پیدا کنند

امام نگران است که ما آن‌قدر سرگرم مسائل جاری بشویم که یادمان برود اصلاً برای چه انقلاب کردیم. اگر جنگ در ایران، جنگ قدرت بشود؛ اگر مبارزه، مبارزهٔ احزاب و گروه‌ها بشود؛ اگر حزبی، گروهی، تشکیلاتی، صاحبان قدرتی، نتوانند حزب، گروه و قدرتشان را پاکیزه کنند و در خدمت خدا قرار بدهند و آن را دور از طاغوت کنند، قطعاً این سرنوشت خواهد بود و به‌راستی هم جای نگرانی است. این است که برادرم و خواهرم! تلاش کنیم آگاهی‌مان، ایمانمان و عملمان یک جاذبهٔ راستین و تشکیلاتمان یک نورانیت راستین داشته باشد.