بریده‌هایی از کتاب دوباره فکر کن

اعتمادبه‌نفس معیاری است که میزان باور شما به خودتان را می‌سنجد.

«تکبر ترکیبی از جهالت و ثبات رأی است.

فروتنی. پادزهرِ گرفتار شدن در قلهٔ حماقت، مصرف یک دوز منظم از این ماده است.

وقتی تجربه کسب می‌کنیم، مقداری از فروتنی‌مان را از دست می‌دهیم.

مقدار اندکی دانش، می‌تواند خطرناک باشد.

وقتی نسبت به گروه رقیب تعصب می‌ورزیم، متقابلاً آن‌ها هم با تمام توان‌شان هر کاری می‌کنند تا گروه خودشان را بالا ببرند و رقبایشان را تضعیف کنند، حتی اگر آن کار غلط یا آسیب‌زننده باشد.

ما بیشتر از افرادی یاد می‌گیریم که تفکرات‌مان را به چالش بکشند، نه آن‌هایی که نتایج‌مان را تایید می‌کنند. رهبران قدرتمند با منتقدان‌شان تعامل دارند و خود را قوی‌تر می‌کنند. درحالی‌که رهبران ضعیف، صدای منتقدان‌شان را فرو می‌نشانند و خود را ضعیف‌تر می‌کنند. این واکنش صرفاً منحصر به افراد قدرتمند نیست. شاید خودمان هم موافق چنین اصلی باشیم، اما عملاً ارزش یک شبکهٔ چالش را نادیده می‌گیریم.

«اگر بیش‌ازاندازه استدلال داشته باشید، از قدرت تک‌تک استدلال‌هایتان کم می‌کنید. استدلال‌هایتان سربسته باقی می‌مانند و فکر نمی‌کنم به‌اندازه کافی مورد توجه قرار گیرند؛ فکر نمی‌کنم مخاطب باور داشته باشد که همه حرف‌هایتان به‌اندازه کافی مهم باشند. اکثر مناظره‌گرهای برتر [در مناظرات‌شان] هیچگاه اطلاعات بیش‌ازحدی ارائه نمی‌دهند.»

آن‌ها نه‌تنها مشکلی با اشتباه کردن نداشتند؛ بلکه ظاهراً از آن لذت می‌بردند. به نظرم می‌توانند به ما بیاموزند که چطور موقرتر باشیم و احتمال نادرست بودن باورهایمان را بپذیریم. هدف‌مان نباید این باشد که در غالب اوقات اشتباه نکنیم. بلکه باید بدانیم میزان اشتباهات ما خیلی بیشتر از مقدار دلخواه‌مان است و هرقدر بیشتر آن‌ها را انکار کنیم، چالهٔ بزرگ‌تری برای خود حفر خواهیم کرد.

تکبر آن‌چنان جلوی چشم‌مان را می‌گیرد که به نقاط قوت و استراتژی‌های کنونی‌مان قناعت می‌کنیم. حتی در صورت عدم اعتقاد به نقاط قوت و استراتژی‌ها هم، تردید است که فلج‌مان می‌کند. وقتی روش صحیح را می‌دانیم اما به توانایی اجرایی خودمان اعتماد نداریم، دچار عقدهٔ حقارت می‌شویم.

خیلی از افراد اعتمادبه‌نفس را همچون الاکلنگ می‌دانند. اگر اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحدی کسب کنیم، به سمت تکبر خواهیم رفت. در صورت افول شدید اعتمادبه‌نفس، کم‌اراده خواهیم شد. می‌خواهیم توازن این الاکلنگ را حفظ کنیم، بنابراین اصل حد وسط (تعادل) را پیش می‌گیریم و به‌دنبال مقدار مناسب اعتمادبه‌نفس می‌گردیم.

در حین پیشرفت از ردهٔ تازه‌کار به آماتور است که اعتمادبه‌نفس کاذب پیدا می‌کنیم. مقدار اندکی دانش، می‌تواند خطرناک باشد. در بسیاری از حوزه‌های زندگی، هیچ‌گاه آن‌قدر تخصص کسب نمی‌کنیم که عقاید خود را زیر سوال ببریم یا به‌دنبال کشف مجهولات‌مان برویم. صرفاً آن‌قدر اطلاعات داریم که با اطمینان کافی نظر بدهیم و قضاوت کنیم، اما نمی‌فهمیم که از قلهٔ حماقت بالا رفته‌ایم بدون اینکه به سمت دیگر آن رسیده باشیم.

آن‌ها به‌تازگی یک «گزارش کم‌ادعا» دربارهٔ مهارت و اعتمادبه‌نفس نوشته بودند که به‌زودی معروف می‌شد. آن‌ها دریافتند که در بسیاری از موقعیت‌ها، افرادی که نمی‌توانند ... نمی‌دانند که نمی‌توانند. بر اساس آنچه هم‌اکنون تحت عنوان اثر دانینگ-کروگر شناخته می‌شود، وقتی فاقد شایستگی‌های کافی هستیم، احتمالش بیشتر است که اسیر اعتمادبه‌نفس کاذب شویم. در مطالعهٔ اصلی دانینگ-کروگر، صاحبان پایین‌ترین نمرات در آزمون‌های استدلال منطقی، گرامر و شوخ‌طبعی، پرادعاترین نظرات را دربارهٔ مهارت‌هایشان داشتند. به‌طور متوسط، آن‌ها اعتقاد داشتند که بهتر از ۶۲ درصد از همتایان خود هستند درحالی‌که در عمل، عملکردشان صرفاً بهتر از ۱۲ درصد آن‌ها بود. ظاهراً هرقدر هوش کمتری در یک قلمرو بخصوص داشته باشیم، برآورد دست‌بالاتری از هوش واقعی خود در آن حوزه خواهیم داشت.

فاینمنِ فیزیکدان گفته، «اگرچه فریب دادن خودتان از همه‌چیز راحت‌تر است اما نباید خودتان را فریب دهید».

تکبر باعث می‌شود ضعف‌هایمان را نبینیم اما فروتنی آن‌ها را برایمان شفاف‌تر از قبل می‌کند.

«یادگیری نیازمند فروتنی است تا بفهمیم که هنوز چیزهایی برای آموختن وجود دارد».

در حین اندیشه و تکلم، غالباً ذهنیتِ سه حرفهٔ متفاوت را به کار می‌گیریم: واعظ‌ها، دادستان‌ها و سیاستمدارها. در هر کدام از این سه طرز فکر، هویت بخصوصی را می‌پذیریم و مجموعهٔ مجزایی از ابزارها را به کار می‌گیریم. وقتی باورهای مقدسمان در معرض خطر باشند، واعظ می‌شویم: موعظه‌هایی ارائه می‌دهیم که حافظ و مروج ایده‌آل‌هایمان باشند. وقتی نقصان‌های استدلال دیگران را کشف کنیم، طرز فکر دادستان را اتخاذ می‌کنیم: استدلال‌هایی را گردآوری می‌کنیم که با اثبات اشتباهات طرف مقابل، پرونده را پیروز شویم. وقتی خواهان جلب نظر مخاطبان باشیم، طرز فکر سیاستمدار را در پیش می‌گیریم: کمپین تشکیل می‌دهیم و لابی می‌کنیم تا نظر مثبت رأی‌دهندگان را جلب کنیم. نکتهٔ خطرناک اینجاست که آن‌قدر درگیر موعظه برای اثبات حقانیت، بازپرسی دیگران برای اثبات اشتباهات آن‌ها و سیاسی‌بازی برای جلب پشتیبانی می‌شویم که زحمت تجدیدنظر راجع به دیدگاه‌هایمان را به خود نمی‌دهیم.

آسودگیِ حاصل از یقین، خوشایندتر از دردسرهای ناشی از تردید است و خیلی قبل‌تر از اینکه استخوان‌هایمان انعطاف‌ناپذیر شوند، چنین اتفاقی برای باورهایمان می‌افتد. اگر کسی هنوز از ویندوز ۹۵ استفاده کند به او می‌خندیم، اما هنوز هم به عقاید سال ۱۹۹۵ خود پایبندیم. صرفاً دیدگاه‌های افرادی را می‌شنویم که حس خوبی به ما می‌دهند، نه ایده‌هایی که ما را به تأمل وامی‌دارند.

. اما وقتی صرفاً دو گزینهٔ سیاه‌وسفید وجود دارند، طبیعی است که ذهنیت ما در مقابل آن‌ها شکل بگیرد و اعتقادات جناحی در اولویت بالاتری نسبت به مسائل علمی باشند

باید فروتنیِ توأم با اعتمادبه‌نفس داشته باشیم: اطمینان به توانایی‌های شخصی در عین پذیرش این نکته که شاید راهکار صحیح را ندانیم یا حتی شاید مسئلهٔ صحیح را در نظر نگرفته باشیم. بنابراین تردید کافی برای بازنگری دربارهٔ دانش قدیمی و اعتمادبه‌نفس لازم برای پیگیری بینش‌های جدید را خواهیم داشت.