بریده‌هایی از کتاب علیه تربیت فرزند

مهم‌ترین پاداش‌های والدبودن نمرات و افتخارات فرزندان ما یا حتی فارغ‌التحصیل‌شدنشان یا ازدواجشان نیست؛ مهم‌ترین پاداش والدبودن از لحظه لحظهٔ لذت جسمی و روانیِ در کنار این کودک خاص بودن و لذت لحظه به لحظهٔ او در بودن با شما به وجود می‌آید.

هر نسلی از انسان‌ها هم در جهان نسبتاً متفاوتی از جهان نسل قبل از خود رشد می‌کنند و هم جهان نسبتاً متفاوتی را خلق می‌کنند. این یک آشوب است. اما آشوب خوبی است، آشوبی که به انسان‌ها اجازه می‌دهد در مجموعهٔ حیرت‌آوری از محیط‌های دائماً در حال تغییر رشد کنند و شکوفا شوند.

از کودکانی که هنوز به مدرسه نمی‌روند یک سؤال را چندین‌بار بپرسید. احتمالاً هر بار پاسخی از آن‌ها دریافت خواهید کرد که با پاسخ‌های قبلی اندکی متفاوت است. این شکل از بی‌ثباتیِ ظاهراً تصادفی در ابتدا اندیشمندانی چون ژان پیاژه را به این فکر واداشت که کودکان عقل ندارند؛ به‌هرحال اینکه در هر لحظه پاسخی متفاوت به یک سؤال یکسان بدهیم غیرعاقلانه به نظر می‌رسد. اما، بر اساس مطالعات جدیدتر (۲۰)، این شاید دقیقاً همان چیزی باشد که به کودکان اجازه می‌دهد چیزهای بسیاری بیاموزند. می‌توانیم این روند را در مغز درحال‌رشد مشاهده کنیم. مغزهای جوان بسیار شکل‌پذیرتر از مغزهای پیر هستند؛

انسان‌ها به احتمال زیاد پویشگرترین گونهٔ جانوری هستند. گونه‌های دیگر، به‌طور بی‌نقصی، با محیط‌های خاص خود وفق یافته‌اند.

در نخستین مرحلهٔ زندگی کودک، ما نسبت به خود آن‌ها کنترل بیشتری بر جزئیات زندگی‌شان داریم. بیشتر آنچه برای یک نوزاد رخ می‌دهد از طریق والدین یا مراقبتگر است. اما اگر من والد خوبی باشم، هیچ کنترلی روی زندگی فرزندم به‌عنوان یک بزرگ‌سال نخواهم داشت.

تلاش برای آگاهانه شکل‌دادن به آنچه کودکان قرار است از آب دربیابند هم بیهوده و هم محتوم به شکست است.

تبحریافتن در مهارت‌های تحصیلی مانند خواندن، نوشتن و حساب یک غایت فی‌نفسه نیست، بلکه وسیله‌ای برای کشف‌های جدید است.

عشق مقصد یا ملاک و معیار و نقشهٔ از پیش تعیین‌شده ندارد، اما یک هدف دارد. هدفْ تغییردادن کسانی نیست که به آن‌ها عشق می‌ورزیم، بلکه بخشیدن آن چیزی است که برای شکوفایی بدان نیاز دارند. هدف عشق شکل‌دادن به سرنوشت معشوق نیست، بلکه کمک‌کردن به اوست در این جهت که خودش به سرنوشتش شکل دهد. هدفْ نشان‌دادن راه به او نیست، بلکه کمک‌کردن به اوست تا راه خودش را بیابد، حتی اگر مسیری که در پیش می‌گیرد آن راهی نباشد که خود ما برمی‌گزیدیم، یا حتی راهی نباشد که ما برایش انتخاب می‌کردیم.

والد نوعی نجار است، اگرچه هدف تولید نوع خاصی از محصول، مثل صندلی، نیست، بلکه هدف تولید نوع خاصی از «آدم» است.

اما متأسفانه، همان‌طور که همهٔ ما می‌دانیم، عشق شدید عاطفی امری گذراست

هدف از عشق‌ورزیدن به کودکان، به‌طور خاص، فراهم‌کردن محیطی پربار، باثبات و امن برای این انسان‌های کوچک و آسیب‌پذیر است، محیطی که در آن تغییر، خلاقیت و نوآوری می‌توانند شکوفا شوند. این امر هم از منظر زیست‌شناختی و تکاملی و هم از منظری شخصی و سیاسی صادق است. عشق‌ورزیدن به کودکان برای آن‌ها مقصد تعیین نمی‌کند، بلکه قدرت و مایهٔ آغاز سفر را به آن‌ها می‌بخشد.

عشق‌ورزیدن به کودکان برای آن‌ها مقصد تعیین نمی‌کند، بلکه قدرت و مایهٔ آغاز سفر را به آن‌ها می‌بخشد.

به‌جای اینکه منتظر انتخاب طبیعی باشیم تا ما را به موجودات انعطاف‌پذیرتری تبدیل کند، با امتحان تعداد زیادی از تصاویر متفاوت از جهان و با حفظ تصاویری که با داده‌های ما منطبق بوده و حذف تصاویر دیگر، خودمان خود را با شرایط وفق می‌دهیم. کارل پوپر (۱۲)، فیلسوف اتریشی، می‌گفت علم باعث می‌شود نظریه‌های ما به‌جای ما بمیرند.

«والدگری» (۲) واقعاً یک فعل (۳) و یا نوعی شغل نیست، و همچنین، مانند مجسمه‌سازی، هدفش تراشیدن یک کودک و تبدیل‌کردنش به نوع خاصی بزرگ‌سال نیست و نباید باشد.

جالب اینجاست که، در طولانی‌مدت، بازی هم برای کودکان و هم برای بزرگ‌سالان منافع عملی به همراه دارد. این امر یقیناً در مورد کاوش‌های علمی صادق است. اما اگر بازی چنین اثری دارد، دقیقاً از آن روست که کسانی که بازی می‌کنند، چه کودکان و چه بزرگ‌سالان، به آن منافع عملی چشم ندارند. پارادکس بنیادین موازنهٔ کاوش/بهره‌برداری این است که، برای آنکه بتوانیم در طولانی‌مدت به هدف‌های مختلفی برسیم، باید فعالانه از جست‌وجوی هدف در کوتاه‌مدت خودداری کنیم. درست همان‌طور که باید به کودکان منبع و فضا برای بازی‌کردن بدهیم، و این کار را بدون اصرارداشتن بر اینکه بازی مزایای فوری به همراه دارد انجام دهیم، باید همین کار را در مورد دانشمندان و هنرمندان و تمامی کسانی که در مورد امکانات انسانی کاوش می‌کنند نیز انجام دهیم.

وقتی از دیگران تقلید می‌کنیم، به یک معنای بسیار واقعی، ما به آن‌ها تبدیل می‌شویم. حتی بزرگ‌سالان نیز «سندرم ایمپاستر» را تجربه می‌کنند، این احساس که شما واقعاً یک شخص بالغ و کاردان نیستید و فقط از افراد بالغ و کاردانی که اطرافتان هستند تقلید می‌کنید. البته نکتهٔ جالب در مورد سندرم ایمپاستر این است که حتی اگر فقط تقلید کنید، واقعاً به همان اندازه‌ای شبیه به یک بالغ کاردان هستید که هر کس دیگر. درواقع، درمان سندرم ایمپاستر این است که تشخیص دهید سایرین نیز صرفاً شارلاتان‌هایی باورپذیرند.

درست همان‌طور که باید به کودکان منبع و فضا برای بازی‌کردن بدهیم، و این کار را بدون اصرارداشتن بر اینکه بازی مزایای فوری به همراه دارد انجام دهیم، باید همین کار را در مورد دانشمندان و هنرمندان و تمامی کسانی که در مورد امکانات انسانی کاوش می‌کنند نیز انجام دهیم.

هدف از عشق‌ورزیدن به کودکان، به‌طور خاص، فراهم‌کردن محیطی پربار، باثبات و امن برای این انسان‌های کوچک و آسیب‌پذیر است، محیطی که در آن تغییر، خلاقیت و نوآوری می‌توانند شکوفا شوند. این امر هم از منظر زیست‌شناختی و تکاملی و هم از منظری شخصی و سیاسی صادق است. عشق‌ورزیدن به کودکان برای آن‌ها مقصد تعیین نمی‌کند، بلکه قدرت و مایهٔ آغاز سفر را به آن‌ها می‌بخشد.

مراقبتگران در خلال تربیت و پرورش کودکان سنت‌ها را انتقال می‌دهند. درعین‌حال، یکی از کارکردهای اساسی دوران کودکی اجازه‌دادن به نوآوری و تغییر است. درواقع، به‌نحوی پارادکسیکال، هیچ فرهنگ و سنت خاصی برای انتقال به آیندگان وجود نمی‌داشت اگر گذشتگان دست به کارهای جدید نمی‌زدند. بدون رخدادهای جدید و بی‌سابقه، هیچ تاریخی وجود نداشت. کودکان تا سن نوجوانی، به‌طور منحصربه‌فردی، شیوه‌های جدیدی برای لباس‌پوشیدن، رقصیدن، صحبت‌کردن و حتی فکرکردن اختراع می‌کنند. ما چگونه می‌توانیم فرهنگ و سنن خودمان را ارج نهیم و انتقال دهیم، و درعین‌حال به کودکانمان نیز اجازه دهیم و تشویقشان کنیم که فرهنگ‌ها و رسومِ کاملاً جدیدی اختراع کنند؟

یک راه برای حل این مسئله (۱۴) این است که دوره‌های کاوش و عملیات را به تناوب انجام دهید. استراتژی فوق‌العاده مؤثر در این باره این است که کاوش را آغاز کرده و سپس شروع به بهره‌برداری از آن کنیم. شما به‌طور تصادفی تولید متغیرهای فراوان را آغاز می‌کنید و سپس آنچه را مؤثر است از بین آن‌ها انتخاب می‌نمایید. البته مشکل اینجاست که باید در حالی که مشغول کاوش و جست‌وجو هستید زنده بمانید. وقتی هنوز مشغول بررسی این هستید که برای مقابله با غول نیزه کارآمدتر است یا تیر و کمان، یا وقتی هنوز کار یادگیری استفاده از آن‌ها را به پایان نرسانده‌اید، چطور می‌توانید او را دفع کنید؟ یکی از راه‌حل‌ها «صداکردن پدر و مادر» است! دورهٔ تحت مراقبت کودکی یک راه‌حل برای معضل کاوش/بهره‌برداری است. به ما اجازه داده شده است در دوران کودکی به کاوش بپردازیم تا بتوانیم در دوران بزرگ‌سالی از یافته‌های خود استفاده کنیم. کودکی و مراقبت دو روی یک سکه هستند؛ کودکان بدون مراقبت نمی‌توانند به زندگی ادامه دهند. با ایجاد دورهٔ زمانی حفاظت‌شده‌ای برای یک حیوان، دوره‌ای که نیازهای او به‌شیوه‌ای مطمئن، باثبات و بی قید و شرط تأمین شود، می‌توان شرایط لازم برای شلختگی، تغییرپذیری، تنوع و کاوش را فراهم آورد.