بریده‌هایی از کتاب خانه ای مثل بهشت

کسی که سخنش زیاد باشد و پرگویی کند، اشتباهاتش زیاد می‌شود، و کسی که اشتباه و خطایش زیاد شود، حیایش کم می‌شود، و کسی که حیایش کم شود، پارسایی و ورع او کم می‌شود، و کسی که پارسایی او کم شود، قلبش مرده است، و کسی که قلبش بمیرد، جهنمی‌خواهد شد

رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: «وقتی بندهٔ مؤمن دست همسرش را می‌گیرد، خداوند ده حسنه برایش می‌نویسد و ده خطا را از او محو می‌کند». یکی از آرامش‌بخش‌ترین رفتارها همین دست‌دادن ساده است. به گفتهٔ یکی از دانشمندان چینی، کف دو دست انسان نمایشگر بدن است. یعنی کف دو دست در هرجای بدن انسان نماینده دارد. به گفتهٔ او، برآمدگی زیر انگشت شست، نمایندهٔ قلب است؛ یعنی وقتی زن و شوهر به همدیگر دست می‌دهند، با هم پیوند قلبی برقرار می‌کنند.

اَمّا عَلامَةُ الْمُسْرِفِ فَأَرْبَعَةٌ: اَلْفَخْرُ بِالباطِلِ وَیَأْکُلُ مالَیْسَ عِنْدَهُ وَیَزهدَ فی اِصْطِناعِ المَعْروفِ وَ یُنْکِرُ مَن لا یَنْتَفِع بِشَی‌ءٍ مِنْهُ. نشانهٔ اسرافکار چهار چیز است: به کارهای باطل می‌نازد؛ آنچه را فراخور حالش نیست، می‌خورد؛ در انجام کارهای خیر بی رغبت است؛ و هرکس را که به او سودی نرساند، انکار می‌کند.

مرد در خانه و نسبت‌به خانواده‌اش نیازمند رعایت سه صفت است؛ هرچند در طبیعت او نباشد (اگر در طبیعتش هم نباشد باید آن را کسب کند): خوش‌رفتار بودن، گشاده‌دستی به‌اندازه و غیرت بجا همراه با خویشتن‌داری.

امیر مؤمنان علی (ع) وقتی وارد خانه می‌شدند و به چهرهٔ نورانی حضرت زهرا (س) نگاه می‌کردند، آرامش می‌گرفتند و همهٔ غم و اندوهشان برطرف می‌شد؛ زیرا حضرت زهرا (س) تجسم همهٔ خوبی‌ها بودند. درواقع انسان در کنار هر فردی که رفتار خوبی دارد و دارای صفایی چشمگیر است، احساس آرامش می‌کند؛ بنابراین زن و شوهر نیز اگر بخواهند در کنار همدیگر به آرامش برسند و محبت و رابطهٔ عاطفی‌شان استمرار داشته باشد، باید رفتار خوب و مناسبی با یکدیگر داشته باشند؛ به‌عبارت‌دیگر هریک از زوجین، باید با رفتار خوب خود، این محبت و علاقه را ایجاد کنند و بستر آرامش را برای زندگی مشترک فراهم کنند.

در ثانیه‌های اول امر و نهی نکنیم؛ در ثانیه‌های اول سرزنش نکنیم؛ در ثانیه‌های اول محاکمه نکنیم؛ در ثانیه‌های اول توهین نکنیم؛ در ثانیه‌های اول زن و مرد نقش مادرانه و پدرانه نداشته باشند.

یک قاعدهٔ مهم درمورد آرامش رفتاری این است که اگر ما بخواهیم آرامش رفتاری در محیط خانواده ایجاد کنیم، باید مرد واقعاً مرد و زن هم واقعاً زن باشد. به این معنا که هریک از زن و مرد نقش خودشان را به‌خوبی ایفا کنند. زن و مرد مانند قطب مثبت و منفی آهن‌ربا هستند؛ یعنی اگرچه دارای دو جنس و دو نوع انرژی هستند؛ وقتی کنار هم قرار بگیرند، برای هم جذاب می‌شوند و یکدیگر را جذب می‌کنند. بنابراین نکتهٔ مهمی که خانم‌ها باید در زندگی به آن توجه کنند این است که مراقب باشند، مرد نشوند!

هرخانه‌ای که در آن ارتباط کلامی بین زن و مرد کم شود، باید نگران آن خانواده شد؛ چراکه این ارتباط کلامی پایین، آسیب‌ها و مشکلات فراوانی را به‌همراه خواهد داشت. به‌تعبیردیگر، خانواده‌هایی که ارتباط کلامی کمی دارند، روی بمب ساعتی هستند؛ یعنی باید منتظر انفجارشان بود!

انسان همیشه باید برای ارتباط با دیگران، درحال یادگیری و مهارت‌افزایی باشد تا هم برای همسرش و هم برای فرزندان و اقوامش دوست‌داشتنی شود. مهارت، ایستایی ندارد و باید همیشه در حرکت باشیم؛ چون لازمهٔ زندگی همین است و دوره‌های سنی و اوضاع زندگی ما نیز دائماً تغییر می‌کند. به‌همین‌دلیل در روایات داریم که «أُطلُبُوا العِلمَ مِنَ المَهدِ إلَی اللَّحد». از بدو تولد تا زمان مرگ، جویا و طالب علم باشید.

مهربانی، کلام زیبا، صبر، گذشت، خرج کردن بجا، یاد خدا و کمک به یکدیگر در مسیر بندگی خدا، یاریگر زندگی است.

پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «مَا مِنْ رَجُلٍ یدْخِلُ فَرْحَةً عَلَی امْرَأَةٍ بَینَهُ وَ بَینَهَا حُرْمَةٌ إِلَّا فَرَّحَهُ اللَّهُ تَعَالَی یوْمَ الْقِیامَةِ.» هر مردی که زن محرمی را خوشحال کند، خداوند در روز قیامت، آن مرد را خوشحال خواهد کرد. می‌دانیم که اولویت اول ما در زندگی، همسر و فرزندان ما هستند و آن‌ها نسبت‌به این شادمانی مستحق‌ترند.

در روایتی از پیامبر اکرم (ص) آمده است که آن حضرت می‌فرمایند: «هرکه به بازار برود و هدیه‌ای بخرد و برای خانواده‌اش ببرد، همچون کسی است که صدقه‌ای برای نیازمندان برده است

«نگرانی تو از چیست؟ اگر اندوه تو برای رزق‌وروزی است که نگران مباش؛ چراکه غیر تو (خداوند) تدارک آن را پذیرفته است؛ و اگر نگران آخرت خویشی، البته این اندوه مبارکی است و خداوند بر اندوه تو بیفزاید»

علم یعنی انسان بتواند خودش را متناسب با زمان خودش و براساس نیازهایش، رشد بدهد و زندگی خوب و بهتری داشته باشد.

یکی از مصادیق تحقیر و کوچک کردن همسر، شکایت کردن و انتقاد از او نزد دیگران است. توجه داشته باشیم که این گله کردن نزد دیگران، نه‌تنها نفعی برای زندگی ما ندارد و نشان‌دهندهٔ ضعف و ناتوانی ماست؛ بلکه باعث تحقیر و بی ارزش شدن همسرمان نزد دیگران می‌شود. در روایات اسلامی، این موضوع به جنگ با خداوند متعال تشبیه شده است. رسول خدا (ص) فرمود: «قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ نَابَذَنِی مَنْ أَذَلَّ عَبْدِیَ الْمُؤْمِن»؛ «خدای عزّ و جلّ فرمود: آن کس که بندهٔ مؤمن مرا خوار کند، آشکارا به جنگ با من برخاسته است!».

خانم‌ها باید بدانند تأثیرپذیری مرد دربرابر کلام آن‌ها زیاد است؛ ولی کلامی که زیبا و هنرمندانه باشد. آن‌ها باید مراقب باشند با زبانشان غرور مردشان را از بین نبرند. همان‌طور که مرد باید مراقب احساسات زنش باشد، زن نیز باید مراقب غرور شوهرش باشد.

مردها باید بدانند که احساسات زن خط قرمز اوست. باید خیلی مراقب باشند که زبانشان با احساسات همسرشان بازی نکند. درمقابل، خانم‌ها نیز باید بدانند که برای اینکه مردشان در اختیارشان باشد و در زندگی همراهشان باشد، ابزاری مهم‌تر از زبان وجود ندارد و با زبان می‌توانند بر شوهرشان تأثیرگذار باشند.

در موضوع ارتباط با شوهر و حقوق شوهر، پیامبر اکرم (ص) در حدیثی نورانی، چهار ویژگی را برای زنان بیان فرموده‌اند که رعایت آن‌ها و وجود این ویژگی‌ها در زنان، نقش زنانه را تثبیت می‌کند و به‌دنبال آن، آرامش را در خانواده بیشتر خواهد کرد. ایشان می‌فرمایند: «للرجل عَلَی اَلمَرْأَةِ أَنْ تَلْزَمَ بَیتَهُ وَ تَوَدَّدَهُ وَ تُحِبَّهُ وَ تُشْفِقَهُ»؛ «حق مرد بر زن این است که همواره در خانه‌اش باشد؛ با او مهر بورزد؛ دوستش بدارد؛ و برایش دلسوزی کند»

خانم‌ها باید در زندگی به آن توجه کنند این است که مراقب باشند، مرد نشوند! زنی که مرد شود و ویژگی‌های مردانه پیدا کند، قطب مثبت می‌شود و شوهرش هم مثبت است؛ درنتیجه همدیگر را دفع خواهند کرد! بنابراین باید این قاعده را رعایت کرد که زن خصلت‌های زنانه را در خودش پرورش دهد تا بتواند برای شوهرش جذابیت داشته باشد. یکی از عوامل فروپاشی خانواده در غرب همین است که زن‌ها ماهیت زن بودن خود را فراموش می‌کنند. امروزه در غرب بسیاری از زنان سعی می‌کنند نقش مردانه پیدا کنند و ما می‌بینیم که زنان، بسیاری از مسئولیت‌های مردان را به‌عهده گرفته‌اند و کارها و وظایفی را که مخصوص مردان است

در روایتی از امیر مؤمنان علی (ع) نقل شده که حضرت فرمودند: «اَلْمَرْأَةَ رَیحَانَةٌ وَ لَیسَتْ بِقَهْرَمَانَةٍ»؛ «زن گُل است. کشتی‌گیر میدان نیست!». این کلام مولا که زن لطیف و ظریف است، نشان می‌دهد که نباید مسئولیت‌های سنگین و سخت را برعهدهٔ او گذاشت