بریده‌هایی از کتاب ۱۹۸۴

برای یکی/دو ثانیه، نگاهی مشکوک بین آن‌ها ردوبدل شده بود، که ختم ماجرا هم بود، اما آدمی در قفس تنهایی‌اش هم که ناگزیر به زندگی در آن است، همان نگاه هم، اتفاقی به‌یادماندنی خواهد بود.

جنگ، صلح است. آزادی، بردگی است. نادانی، توانایی است.

عصر ما «عصرِ پروپاگاندا» و جامعه‌ی ما «جامعه‌ی مراقبت» نامیده شده‌اند؛ گویی که هر یک چیزی بنیادین از زمانه‌ی ما درک کرده است.

هیچ‌کاری غیرقانونی نبود، چون اصلا قانونی وجود نداشت.

هیچ‌کس ممکن نیست احساس کند که شرایط کنونی غیرقابل تحمل است، مگر آن‌که در حافظه‌اش خاطراتی از دورانی داشته باشد که وضع این‌گونه نبوده است.

«جرایم اندیشه منجر به مرگ نمی‌شوند، جرم اندیشه خودِ مرگ است. »

اگر تمام مدارک باهم یکی بود و یک‌چیز خاص را نشان می‌داد- آن‌وقت دروغ به تاریخ راه می‌یافت و حقیقت به شمار می‌آمد. شعار حزب این بود: «هر کس گذشته را در دست بگیرد، آینده را نیز در دست دارد؛ هر کس حال را در دست بگیرد، گذشته را در دست دارد. »

در زمان قدیم، رفرمیست‌ها وقتی به پای چوبه‌ی دار می‌رفتند، هم‌چنان یک رفرمیست بودند، و از عقیده‌ی جدید خود دفاع می‌کردند و از آن احساس سرمستی و سرخوشی می‌‌کردند. حتا قربانی پاکسازی‌های روسیه، زمانی که به سمت جوخه‌ی آتش می‌رفت، ممکن بود هم‌چنان در ذهن‌اش، یک عصیانگر باقی مانده باشد، ولی ما پیش از نابودکردن آدم‌ها، مغز آن‌ها را کاملا شست‌وشو می‌دهیم. فرمان حکومت‌های قرون وسطا برای فرمانروایی بر انسان‌ها با «تو نباید... » شکل می‌گرفت و در حکومت‌های توتالیتر کنونی این فرمان با «تو باید... » خودش را نشان می‌دهد، ولی فرمان ما می‌گوید «تو هستی. » هیچ یک از آدم‌هایی که ما به این‌جا می‌آوریم، هرگز در مقابل ما قرار نمی‌گیرند. همه کاملا تطهیر می‌شوند.

«دوگانه‌باوری قابلیتی است که موجب می‌شود فرد دو باور متضاد را در آنِ واحد در ذهن داشته باشد و هر دو را نیز بپذیرد.

در فلسفه، مذهب، اخلاق و سیاست این احتمال وجود دارد که جمع دو با دو بشود پنج، اما زمانی که کسی در حال طراحی اسلحه یا هواپیما است، جمع آن‌ها باید چهار شود.

با بازجویی یا شکنجه می‌توانستند به حقایق دست یابند، اما اگر هدف فرد به جای زنده‌ماندن، انسان‌ماندن باشد، دیگر همه‌ی این‌ها چه فرقی می‌کرد؟

آدم می‌تواند یک دنیای پنهانی هم برای خودش داشته باشد و در آن‌گونه که دوست دارد زندگی کند.

زندگی مبارزه‌یی است لحظه‌به‌لحظه علیهِ گرسنگی، سرما، بی‌خوابی، زخم معده یا دندان‌درد.

جنگ، صلح است. آزادی، بردگی است. نادانی، توانایی است.

«ﻧﻮزده- ﻫﺸﺘﺎد وﭼﻬﺎر» (۱۹۴۹). ﻛﻪ ﺳﺮﺧﻮردﮔﻲ نوﻳﺴﻨﺪه و روﻳﺎی ﻏﻢ‌انگیز و ﭘﻴﺸـﮕﻮﻳﻲ وﺣﺸـﺘﻨﺎﻛﻲ را از دﻣﻮﻛﺮاﺳـﻲ آﻳﻨـﺪه، ﭘـﻴﺶ چشم ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻣﻲ‌ﮔﺬارد.

نمونه‌های مراقبت، به دو دسته تقسیم می‌شوند: سراسربین و پنهان. مراقبت سراسربین یک مراقبت از خودِ نهادینه‌شده است. فرد با این تصّور که تحت مراقبت است، خودش را سانسور می‌کند تا از نامتعارف‌بودنی اجتناب کند، که شناسایی آن برایش گران تمام خواهد شد. مراقبت پنهان بر اساس گمانی متضاد عمل کند: فرد با این تصور که در حریم خصوصی، و نه تحت مراقبت، قرار دارد، بدون قید خواهد بود و آزادانه فکر و عمل می‌کند، به این دلیل امکان کار برای یک جاسوس غیرمنتظره ایجاد می‌شود تا آن‌چه شخص واقعا اعتقاد دارد را شناسایی کند.

در تمام طول تاریخ مبارزه‌یی که از نظر طرح اصلی یکسان است، به‌طور پیوسته تکرار می‌شود. طبقه‌ی قوی مدت‌های زیادی با آسودگی خاطر حکم‌فرمایی می‌کند، اما دیر یا زود لحظه‌یی فرامی‌رسد که یا اعتمادش را نسبت به خود یا نسبت به توانایی حکمرانی مقتدرانه یا هر دو از دست می‌دهد. سپس طبقه‌ی متوسط که تظاهر به مبارزه در راه آزادی و عدالت طبقه‌ی ضعیف را فریاد می‌زند، طبقه‌ی قوی را از قدرت ساقط می‌کند. و به محض رسیدن به اهداف‌اش، مجددا از طبقه‌ی ضعیف برده‌کشی می‌کند که پیش‌تر نیز در آن قرار داشت، و سپس خود را به طبقه‌ی قوی تبدیل می‌کند. در این هنگام طبقه‌ی متوسط جدیدی از درون یکی از دو این طبقه‌ یا هر دوی آن‌ها سر بلند می‌کند و دوباره مبارزه از سر گرفته می‌شود. بین این سه گروه، تنها گروه ضعیف است که عملا هیچ‌گاه حتا به‌طور موقتی در دستیابی به اهداف‌اش موفقیتی به دست نمی‌آورد.

هدف گروه قوی، حفظ موقعیت کنونی خویش است. هدف گروه متوسط، تغییردادن جای خود با طبقه‌ی قوی است. هدف گروه ضعیف نیز به‌هم‌ریختن هرگونه تمایز و ایجاد جامعه‌یی است که در آن همه‌ی انسان‌ها برابر باشند.

بهترین کتاب‌ها آن‌هایی هستند که آن‌چه را که آدمی می‌داند به وی یادآوری می‌کند.

در همه‌ی این کشورها ساختار هرمی متشابه است: ستایش رهبر هم‌چون موجودی نیمه‌خدا و اقتصاد بر پایه‌ی جنگ مداوم و کش‌دادن آن.