بریده‌هایی از کتاب دلایلی برای زنده ماندن

«هرآنچه تو را نمی‌کشد قوی‌ترت می‌سازد.»؛ نه. این ضرب‌المثل زیاد درمورد من صدق نمی‌کند. آنچه مرا نکشت؛ دست‌کم ضعیف‌ترم ساخت. چیزی که موجب مرگتان نشود، ممکن است باعث شود تا آخر عمرتان بلنگید.

چگونه فرد افسرده یا مضطرب را مورد حمایت خود قرار دهیم؟ ۱- بدایند که حضورتان ضروری‌ست و از آن سپاسگزارند؛ حتی اگر چنین به نظر نرسد. ۲- به آنها گوش بسپارید. ۳- هرگز نگویید «خودتو جمع‌وجور کن» یا «غمت نباشه»؛ مگر آنکه شرایط تحقق آن را دقیق و موبه‌مو فراهم سازید. (مهرورزی زیاده از حد کارساز نیست؛ همین که با ملایمت و به نرمی دوستشان بدارید کفایت می‌کند). ۴- گاهی مطالبی می‌گویند که قصد نداشتند به زبان برانند؛ آن مطالب را به حساب بیماری‌شان بگذارید.

ما آدمیان ذاتاً تنهاییم. راهی برای دور زدن این حقیقت وجود ندارد. حتی اگر تمام مدت بکوشیم آن را به دست فراموشی بسپاریم. وقتی به دردی دچار می‌شویم، فرار از چنگ این حقیقت دیگر شدنی نیست.

ذهن سیال است. ویژگی‌های شخصیتی تغییر می‌کنند. نقل قولی از خودم می‌آورم که در کتاب انسان‌ها نگاشته بودم: «ذهن شما چونان یک کهکشان است. چنان تاریک که یک بارقهٔ نور آن را روشن نمی‌سازد. اما روشن که شد، دیگر به همهٔ دنیا می‌ارزد. می‌خواهم بگویم خودتان را نکشید؛ حتی اگر اسیر ظلمات محض‌اید. همیشه گوشهٔ ذهن داشته باشید زندگی ساکن و راکد نیست. زمان در گذر است. شما در امتداد کهکشان ذهن خود در حرکت‌اید؛ پس صبر کنید تا ستاره‌ها نمایان شوند.»

زمان خود درمان‌گر دردهاست.

حیرت‌آورترین بُعد افسردگی و اضطراب همین است؛ حتی اگر خودتان با تمام وجود خواهان شادی باشید، بیماری به گونه‌ای عمل می‌کند که از شاد شدن بترسید. پس زمانی که بیماری، مچ شما را در حین لبخند زدن (حتی لبخند دروغین) بگیرد، از آنجا که این مسائل در قاموس بیماری ممنوعه به شمار می‌رود و شما نیز قاعده را می‌دانستید، شما را به هزاران فرایند منفی مبتلا می‌سازد تا اثر خنده را در شما خنثی کند.

آن روز اشک‌هایم سرازیر شدند. ولی گریه‌ام گریهٔ طبیعی نبود. از آن دسته اشک‌هایی نبودند که از چشم‌خانه سرچشمه بگیرند؛ بلکه از جایی بس ژرف‌تر می‌جوشیدند. گویی از اندرون جانم سرچشمه می‌گرفتند و بیرون می‌زدند.

نفرت احساسی‌ست بیهوده در درون شما. به این می‌ماند که برای تلافی، عقربی را بخورید؛ چون شمار را نیش زده است!

اما واژگان به‌جای آنکه کمک کنند تا ذهن را ترک کنیم، بستر ترک یک ذهنیت را فراهم می‌سازند و از آن پس، یاری‌مان می‌دهند تا خشت به خشت، ذهنی نو برای خود بسازیم. ذهنی که شاید شباهت به نسخهٔ پیشین هم داشته باشد؛ اما قطعاً از آن والاتر است. در همان حوالی ذهنِ پیشین، اما با بنیانی مستحکم‌تر و نیز چشم‌اندازی زیباتر.

برای جبران درد و رنج، همیشه لازم نیست لذت را جایگزین آن کنیم؛ گاهی لذت و شادی خود از دل درد و رنج زاییده می‌شود.

«ذهن شما چونان یک کهکشان است. چنان تاریک که یک بارقهٔ نور آن را روشن نمی‌سازد. اما روشن که شد، دیگر به همهٔ دنیا می‌ارزد. می‌خواهم بگویم خودتان را نکشید؛ حتی اگر اسیر ظلمات محض‌اید. همیشه گوشهٔ ذهن داشته باشید زندگی ساکن و راکد نیست. زمان در گذر است. شما در امتداد کهکشان ذهن خود در حرکت‌اید؛ پس صبر کنید تا ستاره‌ها نمایان شوند.»

«افسردگی یک گناه یا ضعف نیست که باید به آن اقرار کرد یا آن را پوشاند. این پدیده یک تجربهٔ انسانی‌ست.»

زمانی که افسرده یا مضطرب هستید؛ قادر نیستید بیرون بروید، یا از روی کاناپه برخیزید، یا اساساً به چیزی جز اندوه بیندیشید، اوقاتتان به طرز استیصال‌آوری می‌تواند طافت‌فرسا شود.

همان‌طور که مولانا شاعر پارسی‌زبانِ قرن دوازدهم می‌گوید: «زخم مدخلی‌ست برای رسوخ نور به وجود آدمی.»

«زخم مدخلی‌ست برای رسوخ نور به وجود آدمی.»

خوب گوش کنید، ببینید چه می‌گویم: اگر تابه‌حال گمان می‌کردید که یک فرد افسرده دلش می‌خواهد شاد باشد و خوشحال، در اشتباه بودید. افسرده‌حالان اصلاً و ابداً به بُعد تجملی شادکامی اهمیتی نمی‌دهند. تنها چیزی که می‌خواهند فقدان رنج است.

مرگ فقط برای کسانی اتفاق می‌افتاد که به معنای واقعی زندگی کرده بودند. افراد بی‌شماری بوده‌اند که به معنای واقعی کلمه زندگی نکرده بودند؛ من هم دلم می‌خواست یکی از آنان باشم! و این همان آرزوی دیرین بسیاری از انسان‌ها بود؛ اینکه ای کاش هرگز زاده نمی‌شدند؛ اینکه کاش یکی از آن سیصد میلیون اسپرم بودند که موجودیت انسانی پیدا نمی‌کردند.

شگفت‌انگیزترین بُعد ذهن آن است که پرهیاهوترین اتفاقات در آن رخ می‌دهد، اما هیچ‌کس دیگری قادر به دیدن آنها نیست. گویی جهان در برابر شما شانه بالا می‌اندازد و اظهار بی‌اطلاعی می‌کند.

«و در پایان این ادامهٔ زندگی‌ست که شجاعت بیشتری می‌طلبد، نه خودکشی.»

افسردگی مرضِ افکار است و اندیشه... .