بریده‌هایی از کتاب آخرین شیطان

«خدا می‌داند! گاهی روحی از آسمان‌ها به زمین می‌آید که باید شتابان رسالت خود را به انجام برساند. فکر می‌کنید چرا بعضی نوزادان به دنیا می‌آیند تا فقط یک روز عمر کنند؟ هر روحی به زمین هبوط می‌کند تا خطایی را تصحیح کند. داستان روح‌ها مثل داستان دستنویس‌هاست؛ ممکن است کم‌غلط یا پرغلط باشند. هرچه در روی زمین غلط است باید تصحیح شود. عالم شر عالم تصحیح است و این است پاسخ همهٔ سؤالات.»

رازهایی هستند که دل نمی‌تواند آن‌ها را با لب در میان بگذارد. آدمی این رازها را با خود به گور می‌برد. درختان بید آن‌ها را زمزمه می‌کنند و کلاغ‌ها آن‌ها را به قارقار می‌گویند و سنگ لحد در سکوت از ایشان حرف می‌زند، اما به زبان سنگ‌ها. مردگان روزی برخواهند خاست، اما رازهایشان تا انقراض نسل بشر برای قضاوت نزد قادر مطلق خواهند ماند.

اصولا حتی وقتی ذره‌ای از حقیقت آشکار نمی‌شود، آدم‌ها به پذیرفتن بزرگ‌ترین دروغ‌ها هم تن می‌دهند. خود حقیقت هم معمولا چنان پنهان می‌شود که هرچه بیش‌تر دنبالش بگردی، از دستت دورتر می‌شود.

«دنیا شناختنی نیست و حقیقتی هم وجود ندارد. همان‌طور که نمی‌توانی با بینی‌ات شوری نمک را حس کنی و بوی بلسان را با گوشَت نمی‌شنوی و صدای ویولن را با زبانت نمی‌چشی، عقل آدمی هم گنجایش فهم جهان را ندارد.»

زِیدِل کم‌کم می‌فهمید که حتی در میان امت‌ها هم موانعی در کار است. روحانیت دلش بیش‌تر برای طلا می‌رفت تا برای خدا

ایساک آمشینووِر پرسید: «خب حالا این ینوکا واقعآ که بود؟» «خدا می‌داند! گاهی روحی از آسمان‌ها به زمین می‌آید که باید شتابان رسالت خود را به انجام برساند. فکر می‌کنید چرا بعضی نوزادان به دنیا می‌آیند تا فقط یک روز عمر کنند؟ هر روحی به زمین هبوط می‌کند تا خطایی را تصحیح کند. داستان روح‌ها مثل داستان دستنویس‌هاست؛ ممکن است کم‌غلط یا پرغلط باشند. هرچه در روی زمین غلط است باید تصحیح شود. عالم شر عالم تصحیح است و این است پاسخ همهٔ سؤالات.»

«من که هم دنیا و هم عُقبی را از دست داده‌ام، پس دیگر چرا خودم را بگیرم؟ اگر راهی به بالا نیست، آدم باید برود پایین.»

«وسوسهٔ زِیدِل به گناه؟ آدمی که نه اهل شکم است، نه چشمش دنبال زن و نه درگیر سودا و تجارت، دیگر چه گناهی دارد بکند؟» من حتی کفر و ارتداد را هم قبلا آزموده بودم. یاد آخرین گفت‌وگویم با زِیدِل افتادم. «بیا فرض کنیم، خدای نکرده، خدا وجود ندارد. خب که چه؟ در این صورت، عدم او خود خصلت الهی خواهد داشت. تنها خدا، یعنی علت‌العلل، قادر به عدم است.» «اگر خالقی در کار نباشد، تو برای چه عبادت می‌کنی و دود چراغ می‌خوری؟» «می‌خواهی چه کار کنم؟ بروم ودکا بخورم و با دختران امت‌ها برقصم؟» راستش جوابی نداشتم به این حرف بدهم، درنتیجه او را به حال خودش گذاشتم

از گذشته‌ها برایش هیچ نمانده بود، الا رازی که نه هرگز می‌شد به زبان آورد و نه کسی آن را باور می‌کرد. رازهایی هستند که دل نمی‌تواند آن‌ها را با لب در میان بگذارد. آدمی این رازها را با خود به گور می‌برد. درختان بید آن‌ها را زمزمه می‌کنند و کلاغ‌ها آن‌ها را به قارقار می‌گویند و سنگ لحد در سکوت از ایشان حرف می‌زند، اما به زبان سنگ‌ها. مردگان روزی برخواهند خاست، اما رازهایشان تا انقراض نسل بشر برای قضاوت نزد قادر مطلق خواهند ماند.

تیشویتس دهکدهٔ دورافتاده‌ای است رهاشده به امان خدا. حتی حضرت آدم هم حاضر نبود در حد یک قضای حاجت این‌جا توقف کند. دهکده به قدری کوچک است که اگر یک گاری داخلش شود و اسب به بازار ده برسد، چرخ‌های عقب گاری هنوز توی باجهٔ راهداری هستند. از روز عید سوکوت تا نهم ماه آو، تیشویتس پر از گل ولای است. بزهای ده حتی لازم نیست برای جویدن پوشال بام‌ها ریششان را بجنبانند. مرغ‌ها وسط خیابان می‌خوابند و پرنده‌ها در کلاه زن‌ها آشیانه می‌کنند. در کنیسهٔ خیاط‌های ده، برای آن‌که تعداد نمازگزاران به حد نصابِ عدد ده برسد، یک بز نر را می‌آورند.

آن رسالهٔ الرّد علی التلمودیهٔ راستین هنوز نوشته نشده بود