بریده‌هایی از کتاب هنر خوب زندگی کردن

جعبهٔ سیاه خودتان را بسازید. هر وقت که تصمیم بزرگی می‌گیرید، آن‌چه را که در فکرتان می‌گذرد یادداشت کنید؛ فرضیات، سلسله‌افکار و نتیجه‌گیری‌های‌تان را. اگر تصمیم‌تان در نهایت به‌دردنخور از آب درآمد به اطلاعات ثبت‌شدهٔ پروازتان نگاه کنید (قرار نیست که این یکی هم ضدحادثه ساخته شده باشد، یک دفترچه هم کفایت می‌کند)، و دقیق تحلیل کنید چه چیزی باعث بروز اشتباه شده است. به همین سادگی. با تشریح هر افتضاحی که به بار آورده‌اید، زندگی‌تان بهتر می‌شود

هر وقت که تصمیم بزرگی می‌گیرید، آن‌چه را که در فکرتان می‌گذرد یادداشت کنید؛ فرضیات، سلسله‌افکار و نتیجه‌گیری‌های‌تان را. اگر تصمیم‌تان در نهایت به‌دردنخور از آب درآمد به اطلاعات ثبت‌شدهٔ پروازتان نگاه کنید (قرار نیست که این یکی هم ضدحادثه ساخته شده باشد، یک دفترچه هم کفایت می‌کند)، و دقیق تحلیل کنید چه چیزی باعث بروز اشتباه شده است. به همین سادگی. با تشریح هر افتضاحی که به بار آورده‌اید، زندگی‌تان بهتر می‌شود.

همان‌طور که بعداً در فصل ۲۲ خواهیم دید، تمام داستان‌هایی را که دربارهٔ خودمان می‌گوییم از خودمان درمی‌آوریم.

اگر دائماً مجبور باشید که بسته به وضعیت تصمیم‌گیری کنید، ارادهٔ شما سست می‌شود. اصطلاح تخصصی آن خستگی تصمیم است. مغزی که بر اثر تصمیم‌گیری خسته شده باشد، سرراست‌ترین گزینه را که اغلب هم بدترین آن‌هاست، انتخاب خواهد کرد.

هر سال در روز ۳۱ دسامبر، من و همسرم روی تکه‌های کاغذ، اسم کسانی را که برای زندگی‌مان مضر هستند و دیگر نمی‌خواهیم در زندگی‌مان باشند، یادداشت می‌کنیم. بعد به صورت رسمی و طی مراسمی آرام‌بخش و مفید، کاغذها را یکی‌یکی داخل آتش می‌اندازیم.

اگر نود درصد آدم‌ها در ضیافت شام حوصله‌ام را سر می‌برند به خاطر عبوس بودن من نیست. نه ایراد از من نیست، بلکه این ایراد دنیاست. باید تکرار کرد: نود درصد تمام محصولات به‌دردنخورند. نود درصد همهٔ تبلیغات بی‌ارزش‌اند. نود درصد همهٔ ایمیل‌ها چرند هستند. نود درصد همهٔ توییت‌ها بی‌معنی‌اند. نود درصد همهٔ جلسات اتلاف وقت‌اند. نود درصد تمام حرف‌هایی که در این جلسات زده می‌شود باد هواست. نود درصد دعوت‌نامه‌ها تله‌هایی هستند که بهتر است از آن‌ها دوری شود. خلاصه بگویم نود درصد همهٔ محتواها و چیزهای روشنفکرانه که به این دنیا آورده شده مزخرف‌اند.

نیازها، اهداف و انتظارات را با یک چشم نبینید. آن‌ها را بادقت از هم تمیز بدهید. توانایی مدیریت کردن انتظارات‌تان بخشی از زندگی خوب است.

چیزهایی که در طول زندگی برای شما اتفاق می‌افتد، به‌خصوص بادهای شدیدتر تقدیر، ارتباط کمی با این دارد که شما انسان خوب یا بدی هستید. پس غم‌ها و بداقبالی‌ها را با آرامش و بردباری بپذیرید. با موفقیت‌های باورنکردنی و بدشانسی‌های غیرقابل تحمل دقیقاً یک‌جور برخورد کنید.

خوشبختی شما به این بستگی دارد که چه‌طور توجه خود را بین مسائل مختلف توزیع می‌کنید».

جان فون نیومن، ریاضیدان برجسته و «پدر علم محاسبات»، به ریچارد فاینمن، برندهٔ جایزهٔ نوبل فیزیک، همین را گفت: «[جان] فون نیومن ایدهٔ جالبی به من داد: تو نسبت به دنیایی که در آن هستی هیچ مسئولیتی نداری. بنابراین حس قدرتمند عدم‌مسئولیت‌پذیری اجتماعی رابه عنوان نتیجهٔ نصیحت فون نیومن در خودم پرورش دادم. از آن زمان تابه‌حال به یک آدم بسیار خوشحال تبدیل شده‌ام.» منظور فاینمن از «عدم‌مسئولیت‌پذیری اجتماعی» این است: از این‌که در افریقا بیمارستان نساختید و به جایش روی کارتان تمرکز کردید حس بدی نداشته باشید. دلیلی ندارد که چون در قیاس با یک قربانی بمباران حلب وضعیت بهتری دارید، احساس گناه کنید، وضعیت شما می‌توانست کاملاً برعکس باشد.

خیلی‌ها گمان می‌کنند که تخیل به معنی آن است که وقتی در حال نوشیدن یک لیوان نوشیدنی هستیم به ذهن‌مان اجازه بدهیم که پرسه بزند. متأسفانه بعید است که با این روش به ایدهٔ جدیدی برسیم. خیال‌پردازی یعنی خودتان را مجبور کنید تا به همهٔ احتمالات و عواقب در تمام طول مسیر بیندیشید و سعی کنید که هیچ نکته‌ای را از قلم نیندازید.

اگر بدانید که خطر کجا کمین کرده، می‌توانید آن را پس بزنید و از هر نوع مانعی اجتناب کنید. اینشتین این‌طور آن را بیان کرد: «یک انسان باهوش مشکل را حل می‌کند. یک انسان عاقل از آن اجتناب می‌کند.»

این‌که مجبور نباشید در مورد همه‌چیز و همه‌کس اظهارنظر کنید، حس آزادی خیلی خوبی دارد. اصلاً نیاز نیست نگران این باشید که بی‌نظری شما به عنوان ضعف فکری‌تان تلقی شود. چون این گونه نیست و نشانهٔ هوش شماست. بی‌نظری یک دارایی ارزشمند است. آن‌چه دنیا را احاطه کرده نه سرریز اطلاعات، که انبوه نظرات ماست.

فرادی مثل ما مزایای درازمدت چشم‌گیری نصیب‌شان شده است، صرفاً به این خاطر که به جای آن‌که تلاش کنند زرنگ باشند، سعی کرده‌اند احمق نباشند.

«اگر مادامی که یک مشکل قابل‌حل است به آن حمله نکنید و معطل کنید تا دیگر غیرقابل‌حل شود، در واقع این‌قدر ابله هستید که حق‌تان است با چنین مشکلی مواجه شوید.»

با مکتب انعطاف‌پذیری خداحافظی کنید. انعطاف‌پذیری شما را دلسرد و خسته می‌کند و از اهداف‌تان منحرف خواهد کرد. خودتان را به میثاق‌های‌تان زنجیر کنید. بدون تردید، پای‌بند ماندن به میثاق‌های‌تان در صد درصد مواقع راحت‌تر از پای‌بندی به آن‌ها در ۹۹ درصد اوقات است.

با مکتب انعطاف‌پذیری خداحافظی کنید. انعطاف‌پذیری شما را دلسرد و خسته می‌کند و از اهداف‌تان منحرف خواهد کرد. خودتان را به میثاق‌های‌تان زنجیر کنید. بدون تردید، پای‌بند ماندن به میثاق‌های‌تان در صد درصد مواقع راحت‌تر از پای‌بندی به آن‌ها در ۹۹ درصد اوقات است.

خوشبختی را تنها در قلعهٔ ذهنی‌تان می‌توانید پیدا کنید.

شاید در توان‌مان نباشد که دنیای اطراف‌مان را تغییر دهیم. شاید هرگز قادر نباشیم نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌ها را متوقف کنیم. شاید نتوانیم جلوِ حوادث تلخ طبیعی زندگی را بگیریم. اما بی‌تردید این توان را داریم که دنیای درونی‌مان را سامان دهیم.

به همین خاطر یکی از قانون‌های طلایی من برای رسیدن به زندگی خوب به این شرح است: «از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که در آن مجبور به ایجاد تغییر در سایرین هستید، بپرهیزید.»