بریده‌هایی از کتاب هنر خوب زندگی کردن

«اگر تقریباً همه مدرک دانشگاهی داشته باشند، این‌که شما هم یکی داشته باشید، شما را از بقیه متمایز نمی‌کند. برای رسیدن به شغل موردنظرتان ممکن است مجبور شوید به دانشگاهی سطح‌بالا (پُرهزینه) بروید یا مدرک بالاتری بگیرید. تحصیلات یک مسابقهٔ تسلیحاتی شده است که در درجهٔ اول به تولیدکنندگان این اسلحه‌ها سود می‌رساند که در این مثال کالج‌ها و دانشگاه‌ها هستند.»

اگر باورهای عمیق درونی‌تان را به شکل واضحی به نمایش نگذارید، به‌تدریج به یک عروسک خیمه‌شب‌بازی تبدیل می‌شوید. بقیه برای رسیدن به اهداف‌شان از شما سوءاستفاده خواهند کرد و دیر یا زود تسلیم خواهید شد. دیگر مبارزه نخواهید کرد. در برابر فشارهای روحی مقاومت نمی‌کنید.

اگر باورهای عمیق درونی‌تان را به شکل واضحی به نمایش نگذارید، به‌تدریج به یک عروسک خیمه‌شب‌بازی تبدیل می‌شوید.

یک تصویر منصفانه را تنها می‌شود از کسی جویا شد که سال‌هاست شما را به‌خوبی می‌شناسد و هراسی از روراست بودن ندارد، مثل شریک زندگی‌تان یا یک دوست قدیمی.

ما برای خاطره بیش‌ازاندازه و برای لحظات تجربه‌شده کمتر از حد ارزش قایل می‌شویم.

جعبهٔ سیاه خودتان را بسازید. هر وقت که تصمیم بزرگی می‌گیرید، آن‌چه را که در فکرتان می‌گذرد یادداشت کنید؛ فرضیات، سلسله‌افکار و نتیجه‌گیری‌های‌تان را. اگر تصمیم‌تان در نهایت به‌دردنخور از آب درآمد به اطلاعات ثبت‌شدهٔ پروازتان نگاه کنید (قرار نیست که این یکی هم ضدحادثه ساخته شده باشد، یک دفترچه هم کفایت می‌کند)، و دقیق تحلیل کنید چه چیزی باعث بروز اشتباه شده است. به همین سادگی. با تشریح هر افتضاحی که به بار آورده‌اید، زندگی‌تان بهتر می‌شود

هر وقت که تصمیم بزرگی می‌گیرید، آن‌چه را که در فکرتان می‌گذرد یادداشت کنید؛ فرضیات، سلسله‌افکار و نتیجه‌گیری‌های‌تان را. اگر تصمیم‌تان در نهایت به‌دردنخور از آب درآمد به اطلاعات ثبت‌شدهٔ پروازتان نگاه کنید (قرار نیست که این یکی هم ضدحادثه ساخته شده باشد، یک دفترچه هم کفایت می‌کند)، و دقیق تحلیل کنید چه چیزی باعث بروز اشتباه شده است. به همین سادگی. با تشریح هر افتضاحی که به بار آورده‌اید، زندگی‌تان بهتر می‌شود.

همان‌طور که بعداً در فصل ۲۲ خواهیم دید، تمام داستان‌هایی را که دربارهٔ خودمان می‌گوییم از خودمان درمی‌آوریم.

اگر دائماً مجبور باشید که بسته به وضعیت تصمیم‌گیری کنید، ارادهٔ شما سست می‌شود. اصطلاح تخصصی آن خستگی تصمیم است. مغزی که بر اثر تصمیم‌گیری خسته شده باشد، سرراست‌ترین گزینه را که اغلب هم بدترین آن‌هاست، انتخاب خواهد کرد.

هر سال در روز ۳۱ دسامبر، من و همسرم روی تکه‌های کاغذ، اسم کسانی را که برای زندگی‌مان مضر هستند و دیگر نمی‌خواهیم در زندگی‌مان باشند، یادداشت می‌کنیم. بعد به صورت رسمی و طی مراسمی آرام‌بخش و مفید، کاغذها را یکی‌یکی داخل آتش می‌اندازیم.

اما نود درصد ایده‌های من به کار نمی‌آیند. نود درصد احساسات من بی‌اساس‌اند. نود درصد امیال من توخالی‌اند. از آن‌جا که این موضوع را می‌دانم، بسیار بیشتر مراقبم که کدام‌یک از «درونیات» خودم را جدی بگیرم و از کنار کدام‌شان با لبخند عبور کنم.

اگر نود درصد آدم‌ها در ضیافت شام حوصله‌ام را سر می‌برند به خاطر عبوس بودن من نیست. نه ایراد از من نیست، بلکه این ایراد دنیاست. باید تکرار کرد: نود درصد تمام محصولات به‌دردنخورند. نود درصد همهٔ تبلیغات بی‌ارزش‌اند. نود درصد همهٔ ایمیل‌ها چرند هستند. نود درصد همهٔ توییت‌ها بی‌معنی‌اند. نود درصد همهٔ جلسات اتلاف وقت‌اند. نود درصد تمام حرف‌هایی که در این جلسات زده می‌شود باد هواست. نود درصد دعوت‌نامه‌ها تله‌هایی هستند که بهتر است از آن‌ها دوری شود. خلاصه بگویم نود درصد همهٔ محتواها و چیزهای روشنفکرانه که به این دنیا آورده شده مزخرف‌اند.

نیازها، اهداف و انتظارات را با یک چشم نبینید. آن‌ها را بادقت از هم تمیز بدهید. توانایی مدیریت کردن انتظارات‌تان بخشی از زندگی خوب است.

چیزهایی که در طول زندگی برای شما اتفاق می‌افتد، به‌خصوص بادهای شدیدتر تقدیر، ارتباط کمی با این دارد که شما انسان خوب یا بدی هستید. پس غم‌ها و بداقبالی‌ها را با آرامش و بردباری بپذیرید. با موفقیت‌های باورنکردنی و بدشانسی‌های غیرقابل تحمل دقیقاً یک‌جور برخورد کنید.

خوشبختی شما به این بستگی دارد که چه‌طور توجه خود را بین مسائل مختلف توزیع می‌کنید».

جان فون نیومن، ریاضیدان برجسته و «پدر علم محاسبات»، به ریچارد فاینمن، برندهٔ جایزهٔ نوبل فیزیک، همین را گفت: «[جان] فون نیومن ایدهٔ جالبی به من داد: تو نسبت به دنیایی که در آن هستی هیچ مسئولیتی نداری. بنابراین حس قدرتمند عدم‌مسئولیت‌پذیری اجتماعی رابه عنوان نتیجهٔ نصیحت فون نیومن در خودم پرورش دادم. از آن زمان تابه‌حال به یک آدم بسیار خوشحال تبدیل شده‌ام.» منظور فاینمن از «عدم‌مسئولیت‌پذیری اجتماعی» این است: از این‌که در افریقا بیمارستان نساختید و به جایش روی کارتان تمرکز کردید حس بدی نداشته باشید. دلیلی ندارد که چون در قیاس با یک قربانی بمباران حلب وضعیت بهتری دارید، احساس گناه کنید، وضعیت شما می‌توانست کاملاً برعکس باشد.

شاید دارید فکر می‌کنید که وقتی صحبت از مشکلات قریب‌الوقوع باشد، خیال‌پردازی به طور خاص سخت می‌شود. آیا واقعاً لازم است که مدام دربارهٔ فجایعی حرف بزنید که ممکن است یک روز اتفاق بیفتند؟ آیا این کار روحیهٔ شما را خراب نخواهد کرد؟ تجربه می‌گوید نه. به گفتهٔ چارلی مانگر: «در تمام مدت زندگی‌ام مشغول پیش‌بینی مشکلات بوده‌ام... از این‌که همواره در حال رصد کردن مشکلات و آماده‌سازی برای انجام اقدام لازم در صورت وقوع آن‌ها باشم، ناراحت نمی‌شوم.»

خیلی‌ها گمان می‌کنند که تخیل به معنی آن است که وقتی در حال نوشیدن یک لیوان نوشیدنی هستیم به ذهن‌مان اجازه بدهیم که پرسه بزند. متأسفانه بعید است که با این روش به ایدهٔ جدیدی برسیم. خیال‌پردازی یعنی خودتان را مجبور کنید تا به همهٔ احتمالات و عواقب در تمام طول مسیر بیندیشید و سعی کنید که هیچ نکته‌ای را از قلم نیندازید.

اگر بدانید که خطر کجا کمین کرده، می‌توانید آن را پس بزنید و از هر نوع مانعی اجتناب کنید. اینشتین این‌طور آن را بیان کرد: «یک انسان باهوش مشکل را حل می‌کند. یک انسان عاقل از آن اجتناب می‌کند.»

این‌که مجبور نباشید در مورد همه‌چیز و همه‌کس اظهارنظر کنید، حس آزادی خیلی خوبی دارد. اصلاً نیاز نیست نگران این باشید که بی‌نظری شما به عنوان ضعف فکری‌تان تلقی شود. چون این گونه نیست و نشانهٔ هوش شماست. بی‌نظری یک دارایی ارزشمند است. آن‌چه دنیا را احاطه کرده نه سرریز اطلاعات، که انبوه نظرات ماست.