بریده‌هایی از کتاب فلسفه تنهایی

فصل چهارم: تنهایی و اعتماد تا زمانی که یک نفر هست که به او حس اعتماد و احترام داریم، هیچ‌کس تنها نیست.

افراد تنها در پی نوعی کمال‌گرایی اجتماعی هستند، و برای همین توقعاتشان از خودشان و دیگران در تعاملات اجتماعی بسیار بیشتر است

که هرچه میزان احساس تنهایی افراد بیشتر می‌شود افراد، در موقعیت‌های دشوار بیشتر در خودشان فرومی‌روند و کمتر در پی جلب کمک و حمایت عاطفی دیگران برمی‌آیند.

هیچ‌کس مسئولیتی درقبال احساس تنهایی‌اش ندارد، اما همه تنهایان درقبال مدیریت چنین احساسی مسئولند. بنابراین، هر کسی که احساس تنهایی می‌کند، تا حدودی، مسئول تنهایی و احساس تنهایی خویش است

احساساتی که ما درمورد امور و اشخاص مختلف داریم بسیار به‌ندرت از سر انتخابی فوری‌وفوتی هستند، بلکه به‌عکس حاصل ظرفیت‌های پرورش‌یافته پیشین ـچه ذاتی، چه اکتسابی ــ و سلسله‌ای از انتخاب‌هایی هستند که به‌مرور و در طول زمان شکل گرفته‌اند.

با آنکه خودش چنین فاصله‌ای را با دیگران ایجاد کرده است تشنه توجه است

این واقعیتی به رسمیت شناخته‌شده است که تنهایی مزمن و انفرادِ اجتماعی تجربی با احساس بی‌معنایی در زندگی مرتبط هستند

به نظر راسل رسیدن به این بینش که هریک تنی تنهاست، ارتباطی میان آدم‌ها پدید می‌آورد که خود همین ارتباط تا حدود زیادی می‌تواند تنهایی آدم‌ها را رفع کند

آنچه درباره تنهایی مهم است شمار افرادی نیست که دوروبر آدم هستند، بلکه احساسی است که فرد از رابطه‌اش با دیگران دارد.

صمیمی بودن اساسی‌ترین پلی است که می‌توان برای عبور از احساسمِ تنهایی، که همه عمر در معرضش هستیم، زد.

اگر بخواهیم درباره تنهایی اجتماعی صحبت بکنیم قطعآ می‌توان گفت که فرد لیبرال موجودی اجتماعی است، اما درعین‌حال دلش می‌خواهد به انتخاب خودش با دیگران معاشرت کند. فرد لیبرالی آشکارا رگه‌هایی از خودشیفتگی دارد اما درعین‌حال نسبت به دیگران بی‌اعتنا هم نیست. (۴۵) کلا، فرد لیبرال شخصیتی است با تضادها و تناقض‌های درونی فراوان، اما درعین‌حال ظاهرآ توانایی مدیریت این تضادها و تناقض‌های درونی را هم دارد.

همیشه می‌گویند زمان همه‌چیز را عوض می‌کند، اما عملا این خودِ ما هستیم که باید همه‌چیز را عوض کنیم. اندی وارهول

در رمانِ کانادای ریچارد فورد آمده است: آنگونه که خوانده‌ام، تنهایی مثلِ ایستادن در صفی طویل است، در انتظارِ رسیدن به سرِ صف، جایی که به ما گفته‌اند چیزی خوب در انتظارِ ماست. مسئله فقط این است که این صف هیچ‌وقت حرکت نمی‌کند و همیشه عدّه‌ای می‌آیند و جلوی ما در صف می‌ایستند، و سرِ صف جایی که دلمان می‌خواهد آنجا باشیم همیشه از ما دور و دورتر می‌شود تا زمانی که به این باور می‌رسیم که در این صف قرار نیست اصلا چیزی به ما عرضه شود.

هایدگر می‌گوید حال‌وهوای آدم مثل دستکش نیست که هروقت خواستی به‌دست کنی و هروقت خواستی از دست بیرون بیاوری.

هایدگر می‌گوید این حرفِ چرندی است که عشق ما را کور می‌کند، بلکه به‌عکس، عشق ما را وامی‌دارد چیزهایی را ببینیم که وقتی عاشق نبودیم نمی‌توانستیم ببینیم.

وقتی تابِ تحملِ خلوت و تنهایی را نداریم یعنی نمی‌توانیم با خودمان ارتباط برقرار کنیم و در ارتباط با خودمان به صلح و آرامش دست نمی‌یابیم. در فقدانِ چنین صلح و آرامشی به دنبالِ انصرافِ خاطر می‌رویم یعنی آن چیزهایی که بتوانند خاطرمان را از خودمان منصرف کنند. همانگونه که پاسکال می‌نویسد: ما به دنبالِ آن حالِ راحت و آرامش نیستیم که به ما فرصت می‌دهد به وضعِ ناخوشمان بیندیشیم؛ به خطرِ جنگ، به زحمتِ کار و مقام بلکه به دنبالِ جنب‌وجوش‌هایی هستیم که این فکرها را از ما دور و سرگرممان می‌کند. برای همین است که ما بیش از آنکه به دنبالِ شکار باشیم شکارگری را دوست داریم. برای همین است که آدم‌ها این‌همه شیفته سروصدا و جنب‌وجوش هستند؛ برای همین است که زندان وحشتناک‌ترین نوعِ مجازات است؛ برای همین است که لذّت بردن از خلوت وتنهایی درک‌ناشدنی است.

بئابریت به این دلیل تنها مانده است که احساس تنهایی می‌کند نه اینکه احساس تنهایی می‌کند چون واقعآ تنهاست.

بنابراین حریمِ خصوصی ضامنِ خلوتِ ما نیست ـخلوت نیازمندِ تلاش شخصی هم هست.

ممکن است حریمِ خصوصی ما چنان آکنده از مداخلاتِ مزمنِ دیگران، و ازجمله رسانه‌های جمعی، باشد که نه خلوت بدان راه بیابد نه حتی تنهایی.

می‌توان حریمی خصوصی را هم در نظر آورد که تا خِرخِره پر از دیگرانی مداخله‌گر باشد، خصوصآ اعضای خانواده که دائمآ خواستارِ توجه فرد هستند، به نحوی که فرد ناگزیر احساس می‌کند فقط در صورتی به خلوتِ خویش دست خواهد یافت که محیط خصوصی‌اش را ترک کند و قدم به محیط عمومی بگذارد.