بریده‌هایی از کتاب پس از بیست سال

ای علی! با من بر سر نزول قرآن می‌جنگند و با تو بر سر تأویل آن. دشمنان من مشرکین‌اند و دشمنان تو منافقین

«ای مردم! من با کهنه‌جامه‌ای که دربر دارم، بر شما وارد شده و با همان نیز شما را ترک خواهم کرد. پس اگر مرا یافتید که در این دوران خشتی بر خشتی نهاده یا از بیت‌المال ثروتی برای خود انباشته‌ام، بدانید من از خیانت‌کاران هستم.

آیا در مرتبت او همین بس نیست که خداوند در کتابش او را نفس و روح پیامبر خطاب کرده و محبت و اطاعت او را بر همه واجب نموده است؟

«بنی‌امیّه دین محمد را تباه خواهد کرد. وقتی ولیدبن‌عقبه را بر مسلمین حاکم کند که درحال مستی مسجد بیاید، به امامت بایستد و نماز صبح را چهار رکعت بخواند، وقتی بدون این‌که از مواخذهٔ خلیفه بیم داشته باشد، مرتکب زنا گردد و عیاشی نماید...»

پیرمرد پاسخ داد: «اگر این را بپذیرم تو را آزاد کرده و خود را اسیر ساخته‌ام. از همین راه که آمدی بازگرد و به امیرت بگو امشب در خانهٔ ابوذر قرص نانی جو هست که او را از تو و سلطنتت بی‌نیاز می‌کند.»

«آیا به همهٔ مسلمانان این هدیه را عطا کرده است؟» «امیر صحابهٔ رسول خدا را گرامی داشته و این هدیه را مخصوص او فرستاده است.» ابوذر کمی سکوت کرد و سپس به غلام خیره شد و گفت: «امیرِ تو در من چه دیده که به فریفتنم طمع برده است؟ مرا گرسنگی می‌دهد تا با مالی بفریبد؟ این سکه‌ها را به خودش بازگردان.»

سلیم گفت: «آیا مردمان این سخنان را می‌دانند؟» ابوذر گفت: «آه فرزندم... ستم‌گران حکومت خویش را بر جهل و ترس و عادات مردم بنا می‌کنند. آیا نمی‌بینید که چگونه ثروتمندان را به ارضای شهوات و مفلسان را به سیر کردن شکم‌هایشان مشغول ساخته تا جز این‌ها اندیشه‌ای نداشته باشند؟ و در این میان آنان که هوشیار شوند را با سلاحِ ترس خاموش می‌نمایند؟ ترس از دست دادن جان و مال و آبرو. و سخت‌تر از این‌ها عادت است. وقتی مردمان ستمبریِ خود و ستم‌گری حاکمان را بپذیرند و به آن خو بگیرند. جهل و ترس را شاید علاجی باشد، امّا عادت را هرگز.»

سلیم با تعجب پرسید: «ابن‌ابی‌سرح منظورتان است؟ او مرتد است؟» ابوذر گفت: «آری. ابتدا اسلام آورد و پیامبر او را کاتب وحی قرار داد. امّا باز مشرک شد و پیامبر و قرآن را تمسخر می‌کرد و می‌گفت، من هم می‌توانم مثل محمد قرآنی بنویسم.»

ابوذر گفت: «وقتی خلیفهٔ رسول خدا، خمس غنیمت آفریقا را که حق خداوند و مردم گرسنه است، به پسرعموی خودش، مروان، که تبعیدشدهٔ پیامبر خدا بود، می‌بخشد و والی او در شام، از مالی که متعلق به او نیست کاخی چو شاهان ایران بنا می‌کند، جای تعجب نیست که سربازان او، هزاران فرسخ دورتر از مدینه، مردم را این‌چنین غارت کنند. و وقتی یک مرتد را حاکم مصر می‌کند، نباید از مردم پرستش خداوند را طلب کرد.»

اشک از چشمانش گرفت و ادامه داد: «سپاس خدای را. در زمان رسول خدا توسط مشرکین شکنجه می‌شدیم و حال توسط جیره‌خواران معاویه.»

«چرا نمی‌روید ساعتی خوش باشید؟ شهر پُر از جنب‌وجوش و رقص و آهنگ است. زنان و دختران بسیاری در کوچه و خیابان‌ها، خواهان پهلوانانی چون شمایند.» سرباز چند لحظه تعلل کرد. به سکه‌ها نگاهی انداخت و گفت: «فقط زود بازگردید.» مهاجر گفت: «آسوده باش دوست من. تو برو که پاسبانی شبی به ندامت عمری نمی‌ارزد.» نزدیک خانهٔ ابوذر که رسیدند، مهاجر با صدای بلند گفت: «سلام بر ابوذر غفاری.»

زمانی علی را سارق و راهزن می‌گفتید تا مردمان را به جنگش بخوانید و حال فرزندش را خارج شده از دین می‌گویید تا خونش را مباح کرده باشید...

«معاویه پس از صلح دست از توطئه نخواهد شست. جنگی که در صلح ادامه یابد، مصیبت‌بارتر است برادر. جنگی که بر فراز منبرها و درون قلب‌ها و مغزها رواج یابد، از جنگ شمشیرها و نیزه‌ها سخت‌تر است. تنها نبردی که ابوسفیان در آن اسلام را مغلوب ساخت.»

برو و تمام عمر با خاندان علی باش. نه از آنان پیشی گیر و نه عقب باش که همراهی با آنان همراهی با خداوند است. با هرکه آنان دوستی کردند، دوستی کن و با هرکه دشمنی ورزیدند دشمنی بورز و در هر آتشی که امر کردند، بدون سؤال داخل شو که به‌خدا سوگند آن آتش، گلستان ابراهیم است. آیا به من قول می‌دهی؟

«واقعیت آنی است که حاکم و رایج است امّا حقیقت آنی است که باید باشد و نیست. ارزش انسان‌ها به تلاشی است که برای هویدا ساختن حقیقت‌ها می‌کنند، نه پذیرفتن واقعیت‌ها. برای همین است که پیامبران باارزش‌ترین انسان‌ها بوده‌اند.»

گفت: «تنها غافلان از مرگ، در این دنیا ذخیره می‌کنند.»

ابوذر گفت: «تنها غافلان از مرگ، در این دنیا ذخیره می‌کنند.»

ابوذر گفت: «ای مردم! آیا رواست که دسته‌ای از حاکمان شب را در کاخ سر کنند و عده‌ای از مردم در بیغوله‌ها بلولند؟ به‌خدا که کاخی ساخته نمی‌شود مگر این‌که کوخ‌های بسیار ویران گردد و ثروتی انباشته نمی‌شود مگر آن‌که مردمانی گرسنه بمانند.»

عتبه ادامه داد: «جاسوسان خبر آورده‌اند که اوضاع مدینه آشفته‌تر از قبل است و اُم‌المؤمنین، عایشه، مردم را بیش از قبل به قتل خلیفه تحریک می‌کند. علی نیز حسن و حسین و جوانان بنی‌هاشم را بر خلیفه گمارده تا از او محافظت کنند... مردم بر خلیفه به‌خاطر عطاهای بسیار او به بنی‌امیّه خشم گرفته‌اند، امّا این بنی‌هاشم‌اند که جان او را حراست می‌کنند. به‌خدا سوگند این ننگی برای خاندان امیّه است که دشمنانش از بزرگانش حراست کنند. من می‌دانم در ذهن تو چه می‌گذرد برادر، امّا نباید نامه را بی‌پاسخ بگذاریم.»

عتبه ادامه داد: «جاسوسان خبر آورده‌اند که اوضاع مدینه آشفته‌تر از قبل است و اُم‌المؤمنین، عایشه، مردم را بیش از قبل به قتل خلیفه تحریک می‌کند. علی نیز حسن و حسین و جوانان بنی‌هاشم را بر خلیفه گمارده تا از او محافظت کنند...