بریده‌هایی از کتاب آوازهای روسی

ما برای بهتر یادگیری زبان، آوازهای روسی می‌خواندیم و رفیق یزدان رقص می‌کرد.

زندگی شعر نیست که بخواهی خیال‌بافی کنی، زندگی بسیار واقعی است. امروز به تو می‌گویند اعدام می‌شوی، تو نمی‌خواهی باور کنی ولی طناب دار واقعی است! گلوله‌های تفنگ واقعی است. رخشانه تلخ خندید. صدایش خش داشت.

تغییری که ما در پی آن هستیم قرن‌ها در تاریخ افغانستان ماندگار خواهد شد. چه پروا دارد برای این تغییر خونی هم ریخته شود؟ ولو خونی بی‌گناه.

با خودش فکر کرد آیا مبارزه را انتخاب کرده بود تا ریشهٔ ظلم را بخشکاند یا سرگرمی دیگری نداشت؟

بچهٔ خان ظلم نکند چه کند؟

یچاشت ما را مهمان نمی‌کنی؟ عبدالرحیم ساعت جیبی‌اش را از زیر بغل بیرون کشید و مقابل صورتش بالا برد. گفت: یخوب وقت آمده‌ای؟ یاگر چند دقیقه پس‌وپیش می‌آمدم نان نمی‌دادی؟ عبدالرحیم از خنده تکان خورد. سرش را به چپ و راست چرخاند و پُرخنده جواب داد: یای روزگار غدار! این چه صحبت است؟ هروقت که می‌آمدی در خدمت بودم.

می‌خواهم بمیرم/ قبل از این‌که مرگ به‌سراغم بیاید/ قبل از تولد آخرین شعرم... این همان شعری بود که بعد از خواندنش در کافه تریای دانشگاهِ کابل، فرزام آرام به او گفته بود: یبرای شعر انقلابی گفتن، زبانت زیادی نرم است. یانقلاب؟ به‌هرحال هر شعر یک عصیان است. هرچند عصیان شاعر علیه خودش. اما منظورت را از انقلاب نمی‌فهمم. این‌قدر به شعر مکانیکی نگاه نکن.

این اولین اشتباهشان بود. گمان کرده بودند مشکل افغان‌ها را غیرافغان‌ها می‌توانند حل کنند.

کابل جایی است که با همهٔ بزرگی‌اش می‌تواند چنان تنگ شود که حتی یک شب برای یعقوب جایی پیدا نشود.

من برایت از پل باغ عمومی مجله‌های چاپ ایران خریده‌ام و ترجمه‌ای تازه از رُمانی روسی. برای شما که کورس زبان روسی گذاشته‌اید باید وسوسه‌انگیز باشد. می‌گویی این هفته با خودت بیاور به جلسه. بعد از روزنامه‌خوانی کتاب را معرفی کن. شایق‌شان کن مطالعه کنند. تو هم حق داشتی فرزام. از خواندن روزنامه‌ها و اخبار جهان هیجان‌زده می‌شدی. دنیا مثل اسبی سرکش به تاخت سمت پیشرفت می‌رفت. اما افغانستان در دیکتاتوری منجمد مانده. در نظام فئودالیته راکد و پس‌مانده. مردم به راهی تازه، به ایدئولوژی تازه نیاز دارند. مردم هم حق داشتند. از فرمان‌های پی‌درپی وحشت‌زده شدند. تمامی عنعنات را زیر سؤال بردید. فرمان‌هایتان به‌نظر خودتان دلچسب می‌آمد.