بریده‌هایی از کتاب عرصه عرضه عرضه

آرمان باید اولاً خودش را تبیین کند، ثانیاً نسبت‌های آدم‌ها را با تشکیلات و جامعه ترسیم کند. در این‌جا است که آدم‌ها خودشان را در آن نسبت‌ها می‌سنجند و می‌بینند که ارزش هزینه‌کردن جان و مال برای آن آرمان وجود دارد یا خیر. می‌توان گفت آرمان دو وجه اصلی دارد: یکی ترسیم حالت مطلوب و مشخصات آن و دیگری، نسبت افراد با آن حالت مطلوب.

فرامادی: آرمان باید از منبع متقن دینی چون کلام‌الله مجید، احادیث پیامبر مکرم اسلام (ص) و ائمه معصومین (ع) یا اندیشه‌های انسان‌شناسان مصلحی چون امامین انقلاب اسلامی استنتاج شود.

«تشکیلات» اصالتاً کلمه‌ای عربی است که در زبان فارسی نیز استعمال می‌شود و از سه حرف اصلی «شکل» گرفته شده است. راغب در کتاب مفردات خود، ذیل ریشه «شکل» می‌گوید: «الْمُشَاکلَه: همانند و همگونی در صورت و هیئت ظاهر و ناهمگونی در جنسیت... مُشَاکلَه یعنی بستن ستور. دابّه بها شِکال: چهارپایی که یک دست و یک پای او را با شکال بسته‌اند... آیه: (قُلْ کلٌّ یعْمَلُ عَلی شاکلَتِهِ)؛ یعنی هر کسی بر نهاد و سرشتی که او را مقید کرده، عمل می‌کند، زیرا قدرت طینت و سرشت بر انسان غالب و قاهر است. الْأَشْکلَه: نیازی که انسان را پایبند و مقید می‌کند. واژه إِشْکال هم که در کارها به کار می‌رود، به طور استعاره مانند واژه اشتباه است که از شَبَهَ استعاره شده است».

تشکیلات، به‌قدرت‌رساننده انسان‌های ضعیف و سازوکاری است برای خلق قدرت. این ویژگی تشکیلات، یکی از اعجازهای ظاهری آن است که اگر با ایمان انسان‌های درون آن همراه شود، همراه با امدادهای غیبی بیرونی، می‌تواند توان غیرقابل رقابتی را تولید کند که در تجربیات دینی و اسلامی مکرر برای جامعه اسلامی نمونه‌های آن رخ داده است.

هنگامی که افراد برای انجام وظایفی ضروری در جهت تأمین هدف‌ها با یکدیگر روابط متقابل برقرار می‌کنند، سازمان به وجود می‌آید.

سازمان از افراد و رابطه‌ای که با یکدیگر دارند، تشکیل می‌شود؛

بخش عمده‌ای مجموعه‌های انسانی پیرامونی ما را در بر می‌گیرد- مفهوم سازمان است. بسیاری از ساختارهای انسانی که ما تشکیل می‌دهیم، سازمان‌هایی هستند که چون ساختار و انضباطی بر آن‌ها حاکم است، به غلط آن‌ها را تشکیلات می‌دانیم.

جا دارد به این موضوع بپردازیم که مفهوم عملیات یا اقدام در تشکیلات -که برای تحقق هدف و آرمان تشکیلات لازم است- را رکن مستقل به حساب نمی‌آوریم. نفس شکل‌گیری ارتباطات میان‌فردی و ایجاد نسبت بین آدم‌ها در تشکیلات، رشددهنده است و رشد افراد منوط به عملیات تشکیلات نیست. هرچند که افراد در تعامل با یکدیگر کارهایی را انجام داده و اقداماتی را صورت می‌دهند، اما برای رشدیافتن ایشان، عملیات متحد تشکیلاتی موضوعیت ندارد. عملیات برای تشکیلات یک عرصه خوب برای تمرین تعاملات و رشد و شکوفایی استعدادهای افراد است، اما خودش رکن محسوب نمی‌شود.

۱. ترسیم جامعه مطلوب؛ ۲. ترسیم تشکیلات مطلوب؛ ۳. ترسیم نقش و جایگاه تشکیلات مطلوب در جامعه مطلوب؛ ۴. ترسیم من مطلوب؛ ۵. ترسیم نقش من مطلوب در تشکیلات مطلوب؛ ۶. ترسیم نقش من مطلوب در جامعه مطلوب.