بریده‌هایی از کتاب فضیلت کناره گرفتن

وقتی‌که -علی‌رغم نرخ بالای بیکاری در کشور- خودِ افراد را مقصر می‌دانیم که انگیزهٔ کافی برای پیداکردن شغل ندارند. انگیزه ممکن است یکی از مؤلفه‌ها باشد، اما مسئلهٔ بزرگ‌تر، به احتمال زیاد، کمبود ساختاری مشاغل است و از این لحاظ، نامنصفانه است که از فرد بخواهیم زندگی‌نامه‌اش را زیرورو کند تا راه‌حلی برای ناهماهنگی‌های سیستمی پیدا کند.

مشکل ایتجاست که جامعهٔ مدرن بر مفهومی خطی از «بیشتر و بیشتر و بیشتر» -یا به قول آن آهنگِ محبوبِ دفت پانک «سخت‌تر، بهتر، سریع‌تر، قوی‌تر» آن‌هم با صدایی رباتی- بنا شده است

تعداد انسان‌هایی که در فقر مطلق زندگی می‌کنند طی دهه‌های اخیر با روند ثابتی روبه‌کاهش بوده است. بسیاری از انسان‌ها این روزها وضع بهتری پیدا کرده‌اند و آموزش بهتری می‌بینند، همین‌طور نرخ مرگ‌ومیر نوزادان کاهش یافته است.

شکست در استفادهٔ مناسب از فنونِ خویشتن‌داری معادلِ ضربه‌واردکردن به خودمان است.

یکی از راه‌های جایگزین این است که سعی کنیم به هیچ‌چیز خاصی اهمیت ندهیم چون نمی‌خواهیم هیچ سدی جلوِ راهمان قرار بدهیم و ترجیح می‌دهیم تا جایی که امکان دارد همه‌چیز را تجربه کنیم. در نگاه کیرکگوری، چنین کاری باعث نوعی یأس زیبایی‌شناختی می‌شود و زندگی تبدیل می‌شود به سفری بی‌پایان برای شکار طعمهٔ تجربیِ بعدی. اگر چنین کنیم، زندگی‌ای را از سر می‌گذرانیم که هیچ شکل خاصی ندارد، چون نمی‌خواهیم به دنبال چیز واحدی باشیم، می‌خواهیم همه‌چیز را باهم داشته باشیم: کاری که محکوم به شکست است.

پس این خطر وجود دارد که طلبیدنِ چیزی واحد به ناامیدی ختم شود، چراکه در جایی از مسیر شکست می‌خوریم. اما این خطری است که می‌ارزد آن را به جان بخریم. این خطری است که وقتی تصمیم می‌گیریم ازدواج کنیم و با بله‌گفتن عهدی همیشگی می‌بندیم آن را می‌پذیریم، علی‌رغم اینکه به‌خوبی می‌دانیم نزدیک به نیمی از ازدواج‌ها درنهایت به جدایی منجر می‌شود.

اهمیت‌دادن به چیزی با حرص یا میلِ چیزی را داشتن متفاوت است.

کسی که به‌نحوی راستین طالب نیکی است تنها شخصِ آزاد است، او از طریق نیکی است که به آزادی رسیده است. اما آن کس که فقط به‌خاطر ترسش از مجازات طالب نیکی است طالبِ راستینِ نیکی نیست و به همین خاطر، نیکی او را به بردگی خواهد کشید».

دل‌نگرانی دربارهٔ منزلتی که در جامعه داریم به امری رایج تبدیل شده، احساسی کاملاً آشنا در جامعه‌ای که بر اساس نمایش ساخته شده است: آیا به اندازهٔ کافی خوب هستم؟ بقیه درباره‌ام چه فکری می‌کنند؟ (۱۳) در مقابل، این کتاب فایده‌های راضی‌بودن را برجسته می‌کند. پیامش این است که دلهره نداشته باشید، چراکه درنگ‌کردن و کناره‌گرفتن به شما کمک خواهد کرد تا قدر آنچه را دارید بهتر بشناسید.

زیگمونت باومن، جامعه‌شناس لهستانی-بریتانیایی، در کتاب‌های متعددش این روند را به تغییر از فرهنگِ جامد به سوی فرهنگ مایع تعبیر کرده است. فرهنگ جامدی که در دفترچه‌های پس‌انداز و تأکید بر صرفه‌جویی و به‌عقب‌انداختنِ امیال متجلی شده بود به فرهنگِ کارت‌های اعتباری تبدیل شد که مردم را تشویق می‌کرد تا «رؤیاهایشان را دنبال کنند» و فراتر از توانایی مالی‌شان مصرف کنند. باومن مدرنیتهٔ جامعهٔ مصرفی را «مایع» توصیف می‌کند و براین‌اساس، هر فردی هم ناچار است مایع باشد تا بتواند همپای این مدرنیته جلو بیاید.