بریده‌هایی از کتاب هنر محق بودن

سی و یک اگر می‌دانید که پاسخی برای استدلالهایی که حریف ارائه می‌دهد ندارید می‌توانید با ضربه زیبای ظرافت، خود را فاقد صلاحیت اظهار نظر در این زمینه اعلام کنید و بگویید: «آنچه که بر زبان می‌آورید، ورای نیروی درک ضعیف من است؛ شاید هم به‌طور کلی درست باشد، ولی من نمی‌توانم بفهمم، بنابراین اظهار هرگونه نظری خودداری می‌کنم.» با این شیوه، به طور تلویحی به افراد حاضر در بحث که نزد آنها از احترام و آبروی زیادی برخوردارید، چنین القا می‌کنید که آنچه حریف می‌گوید، فاقد معنا و مفهوم است.

در هر دادگاهی، مناظره میان مراجع یا همان احکام مرجع و معتبری درمی‌گیرد که خبرگان وضع کرده‌اند. قضاوت کردن نیز جز کشف این واقعیت نیست که چه حکم یا مرجعی مربوط به موضوع دعوا می‌شود. با این حال، مجادله و مناظره، جزء غیر قابل تفکیک هر پرونده است. در صورتی که موضوع دعوا و قانون، تناسبی با هم نداشته باشند، مراجع و قوانین را به گونه‌ای تفسیر و حتی تحریف می‌کنند که این تناسب، به دست آید؛ و برعکس.

در عین حال، در هر مناظره‌ای با افراد عادی، می‌توان از باور فراگیر، به عنوان مرجع استفاده کرد، زیرا اغلب اوقات، در مشاجره میان دو نفر، این سلاح، به طور مشترک برای هجوم به کار می‌رود. شیوه خردمندانه برای فرد آگاهی که در آن مناظره یکی از طرفین محسوب می‌شود، استفاده از همین سلاح، و برگزیدن مشابه چنین مراجعی برای تضعیف موضع حریف است، زیرا فرد عامی، هیچ توجهی به استدلال ندارد و به شدت ناتوان در تفکر و قضاوت است.

هرگاه باوری به این مرحله برسد، پیروی از آن، نوعی وظیفه محسوب می‌شود و در نتیجه، افراد اندک دارای آرای مستقل، خاموش می‌مانند. افرادی که در این باره اظهار نظر می‌کنند، هرگز دارای باورها یا آرای مستقل نیستند. با این حال، تنها باورهای سایرین را مطرح، و با تعصب و قضاوت غلط، از آنها دفاع می‌کنند، زیرا نه از باورهای متفاوت افراد دگراندیش، که از جسارت و تمایل آنها به داشتن آرای مستقل، نفرت دارند. به طور خلاصه، تعداد اندکی می‌توانند بیندیشند، در حالی که هر انسانی می‌خواهد دارای باوری باشد؛ بنابراین، برای یافتن باوری مستقل برای خود، چه راه دیگری را می‌توانند برگزینند، جز اینکه باور آماده سایرین را بپذیرند؟

نخست درمی‌یابیم که دو یا سه نفر، باوری را می‌پذیرند، مطرح می‌کنند، و بر آن اصرار می‌ورزند. اینها در زمره افرادی به حساب می‌آیند که مردم تصور می‌کنند، یا به اندازه کافی به آنها اعتماد دارند که تصور کنند موضوع را با مطالعه دقیق، مطرح کرده‌اند. پس از آن، تعداد اندک دیگری که دو یا سه نفر نخست را دارای قابلیتهای ضروری برای پذیرش موضوع می‌دانند، آن باور را می‌پذیرند. افراد تازه نیز، خود مورد اعتماد تعداد دیگری قرار دارند که به دلیل کاهلی، ترجیح می‌دهند آن باور را بدون تحمل دشواریهای مطالعه و بی‌درنگ، بپذیرند. و این گونه، تعداد چنین افراد کاهل و ساده‌لوحی، روزانه افزایش می‌یابد.

آنها زودتر از اینکه بیندیشند، می‌میرند. به نظر بسیار عجیب می‌رسد که فراگیر بودن هر باور، این همه برای مردم دارای اهمیت باشد. شاید تجربه بتواند به آنها بگوید که پذیرفت چنین باورهایی، نامعقول و تنها نوعی تقلید است، ولی چنین مطلبی را هرگز نخواهند شنید، زیرا از نعمت خودشناسی بهره‌ای نبرده‌اند. تنها افراد خاص می‌توانند با افلاطون در بر زبان آوردن این عبارت، همصدا شوند: «مردم عادی تعداد زیادی زنبور در کلاه دارند، بنابراین نزدیک شدن به آنها، کاری دشوار است!»

می‌توان از تعصبات فراگیر نیز به عنوان مرجع استفاده کرد، زیرا اغلب مردم به این گفته ارسطو اعتقاد دارند که وجود آنچه را تعداد زیادی از افراد پذیرفته‌اند، باید قبول کرد. در عین حال، انسانها با درک این امر که اکثریت مردم موضوعی را، هرچند احمقانه، قبول دارند، بی‌درنگ خواهند پذیرفت. هر الگوی متعلق به سایر افراد، بر تفکرات و رفتارهای آنها تأثیر می‌گذارد و در واقع همچون گوسفند، به دنبال قوچ پیشآهنگ می‌روند.

می‌توان از تعصبات فراگیر نیز به عنوان مرجع استفاده کرد، زیرا اغلب مردم به این گفته ارسطو اعتقاد دارند که وجود آنچه را تعداد زیادی از افراد پذیرفته‌اند، باید قبول کرد. در عین حال، انسانها با درک این امر که اکثریت مردم موضوعی را، هرچند احمقانه، قبول دارند، بی‌درنگ خواهند پذیرفت. هر الگوی متعلق به سایر افراد، بر تفکرات و رفتارهای آنها تأثیر می‌گذارد و در واقع همچون گوسفند، به دنبال قوچ پیشآهنگ می‌روند.

می‌توان از تعصبات فراگیر نیز به عنوان مرجع استفاده کرد، زیرا اغلب مردم به این گفته ارسطو اعتقاد دارند که وجود آنچه را تعداد زیادی از افراد پذیرفته‌اند، باید قبول کرد. در عین حال، انسانها با درک این امر که اکثریت مردم موضوعی را، هرچند احمقانه، قبول دارند، بی‌درنگ خواهند پذیرفت. هر الگوی متعلق به سایر افراد، بر تفکرات و رفتارهای آنها تأثیر می‌گذارد و در واقع همچون گوسفند، به دنبال قوچ پیشآهنگ می‌روند.

همچنین می‌توانید در صورت نیاز، نه تنها سخنان مراجع را تحریف، بلکه در عمل، آنچه را می‌خواهید، از زبان آنها نقل کنید. در اغلب موارد، حریف شما کتابی در دسترس ندارد تا به آن رجوع کند و اگر هم داشته باشد، نمی‌تواند آن را مورد استفاده قرار دهد. بهترین نمونه در این زمینه، کشیشی فرانسوی است که برخلاف سایر همشهریان، قصد نداشت خیابان مقابل خانه خود را سنگفرش کند، عبارتی را بر زبان آورد و آن را نقل به مضمون، از کتاب مقدس کرد و این آیه را هم به آن افزود: «افسوس که همگان می‌ترسند، ولی من نخواهم ترسید!» همین عبارت، برای مأموران شهرداری، کفایت می‌کرد.

به طور معمول، حریفان شما احترام زیادی برای مراجعی قائل می‌شوند که مفهوم سخنان آنها را درک نمی‌کنند. افرادی که دانش زیادی ندارند، در صورت شنیدن واژه‌ها و اصطلاحاتی به زبانهای یونانی یا لاتینی، با احترام زیاد، آنها را می‌پذیرند.

مردم عادی، برای انسانهای حرفه‌ای در هر زمینه‌ای، ارزشی ژرف قائل می‌شوند، زیرا نمی‌دانند حرفه‌ای را که آن انسانها برگزیده‌اند، نه به خاطر علاقه، که به دلیل کسب درآمد مالی است؛ یا نمی‌دانند که مدرسان علوم گوناگون، به ندرت بر آنچه آموزش می‌دهند، تسلط کامل دارند؛ زیرا کسی در زمینه‌ای بخواهد مطالعه کامل داشته باشد، هرگز فرصتی برای آموزش دادن، نخواهد داشت.

او گزاره‌ای را مطرح می‌کند که تنها در مورد شما صدق می‌کند. کافی است با مطرح کردن گزاره‌ای مخالف یا متضاد، که تنها در مورد او مصداق دارد، فشار را از روی مناظره بردارید؛ و به طور کلی، به جای مطرح کردن جنبه واقعی و درست مطلب، زمام را در اختیار بگیرید.

هجده اگر ملاحظه می‌کنید که مخاطب، مسیری را در مناظره برگزیده است که به شکست شما منتهی می‌شود، نباید اجازه دهید که مبحث حریف، به نتیجه برسد، بلکه باید در لحظه مناسب، مسیر بحث را تغییر دهید، یا بحث را به پایان برسانید، یا حواس او را از مناظره، منحرف و بر موضوع دیگری متمرکز کنید. خلاصه، باید این ترفند را با دقت به کار ببرید

برهانی که من برای اثبات نظر خود ارائه می‌دهم، می‌تواند خواه (۱) از ویژگی معتبر جهانی و عینی سرچشمه بگیرد که در آن صورت، ادعای من صحیح است؛ و چنین اثباتی به تنهایی، دارای همه اعتبارات اصولی است. یا (۲) تنها برای فردی می‌تواند معتبر باشد که من با او بحث می‌کنم و تمایل دارم گزاره خود را به او اثبات کنم؛ باید اشاره شود که او نیز یک بار برای همه موارد، موضعی تعصب‌آمیز اتخاذ، یا با عجله، موضوع مورد بحث را قبول خواهد کرد. در هر دو حالت، گزاره من به اثبات خواهد رسید. در این مورد، چنین اثباتی، تنها برای آن فرد خاص، اعتبار دارد. من در این وضعیت، حریف را وادار می‌سازم که گزاره مرا مورد تأیید قرار دهد، در بخشیدن اعتبار جامع به واقعیت مطرح شده، موفق نمی‌شوم. چنین اثباتی تنها برای حریف من، و نه هیچکس دیگری، معتبر است.

چهارده ترفند تهاجمی، به شیوه زیر عمل می‌کند: هرگاه حریف به پرسشهای متعدد شما پاسخهایی بدهد که در گرفتن نتیجه از هدفی که دارید مناسب باشد، هرچند اندک، مثل این می‌شود که نظر شما به اثبات رسیده است و به پیروزی دست یافته‌اید. اگر حریف، فردی خجالتی یا احمق باشد، و شما وضعیتی تهاجمی و در عوض لحن مناسبی داشته باشید، این ترفند به آسانی منجر به کسب موفقیت خواهد شد.

سیزده به منظور وادار ساختن حریف به پذیرش یک گزاره، باید گزاره نقیضی را نیز به او ارائه دهید و او را در گزینش یکی از آنها آزاد بگذارید تا به منظور اجتناب از تناقض، به احتمال فراوان، گزاره اصلی را انتخاب کند. برای مثال، اگر می‌خواهید حریف وادار به گزینش این گزاره شود که «هر پسری باید آنچه را پدر می‌گوید، انجام دهد»، از او بپرسید: «آیا باید در هر امری با والدین خود مخالفت کنیم؟» در صورتی که امری «اغلب» اتفاق می‌افتد، بپرسید آیا او اغلب اندکی از موارد را می‌فهمد، یا تعداد زیادی؟ او پاسخ می‌دهد: «تعداد زیادی». این کار همانند آن است که خاکستری را کنار سیاه بگذارید، و ادعا کنید که سفید است؛ یا خاکستری را کنار سفید بگذارید و ادعا کنید سیاه است.

سیزده به منظور وادار ساختن حریف به پذیرش یک گزاره، باید گزاره نقیضی را نیز به او ارائه دهید و او را در گزینش یکی از آنها آزاد بگذارید تا به منظور اجتناب از تناقض، به احتمال فراوان، گزاره اصلی را انتخاب کند. برای مثال، اگر می‌خواهید حریف وادار به گزینش این گزاره شود که «هر پسری باید آنچه را پدر می‌گوید، انجام دهد»، از او بپرسید: «آیا باید در هر امری با والدین خود مخالفت کنیم؟» در صورتی که امری «اغلب» اتفاق می‌افتد، بپرسید آیا او اغلب اندکی از موارد را می‌فهمد، یا تعداد زیادی؟ او پاسخ می‌دهد: «تعداد زیادی». این کار همانند آن است که خاکستری را کنار سیاه بگذارید، و ادعا کنید که سفید است؛ یا خاکستری را کنار سفید بگذارید و ادعا کنید سیاه است.

آنچه ضرورت دارد به اثبات برسد، نخست، درج آن در توصیف و سپس مورد تحلیل قرار دادن است.

هشت این ترفند، برای خشمگین ساختن طرف مقابل است، زیرا هنگامی که مخاطب، خشمگین شود، نمی‌تواند به درستی قضاوت کند و دریابد که منافع او در کجا قرار دارد. شما می‌توانید او را با وادار کردن به تکرار عبارات و اظهارات نامناسب و نامعقول، یا لحاظ کردن نوعی مغالطه، یا توهین مستقیم، خشمگین سازید.