بریده‌هایی از کتاب سرمایه گذاری خطرپذیر

ماکس پلانک، دانشمند آلمانی که برای ارائه فیزیک کوانتوم مدرن شهرت دارد، به زبانی شیوا گفته است که: دانش در هر زمانی با یک تشییع جنازه پیشرفت می‌کند! اگر بخواهیم به زبانی ساده همین مسئله را بیان کنیم، باید گفت وفق دادن مردم به فناوری‌های جدید دشوار است.

گمان می‌کنم اکوسیستم استارتاپی جذاب‌ترین حوزه کاری برای شیفتگان نوآوری است؛ جایی پر از عدم قطعیت، ابهام، رشدهای فزاینده، تجارب متمایز و جدید و چالش‌هایی که شاید پیش از این وجود نداشته است. و جذاب‌تر اینکه به‌عنوان بخشی از این جامعه دنبال رویارویی و حل این چالش‌ها با شیوه‌ای نو باشید. اینجا سکون معنایی ندارد؛ هر روز با مفهوم جدیدی مواجه می‌شویم، تجربیات زیادی از بررسی شرکت‌های فناور مختلف بروز می‌کند که مرز یادگیری در آن را به بی‌نهایت سوق می‌دهد. و شاید هنر این حوزه همین است که هیچ‌کس را نمی‌توان خبره آن دانست.

«ارزش این کتاب فراتر از قیمت آن است. کاش روزی که به فکر جذب سرمایه استارتاپ افتادم، این کتاب را داشتم...» - اریک ریس، نویسنده کتاب‌های پرفروش استارتاپ ناب و مسیر استارتاپی

مسئله پول نیست؛ همه چیز به پول لعنتی بستگی دارد.»

امروز و بعد از هجده سال همکاری با مارک، می‌فهمم که توضیح ساده هر ایده، یکی از توانایی‌هایش به شمار می‌رود.

کارآفرینان باید از دانش و آگاهی‌های لازم برخوردار باشند تا نحوه عملکرد VC ها را شناخته و نهایتاً مواردی را که منجر به ایجاد انگیزه یا اعمال محدودیت سرمایه‌گذاران خواهد شد، بشناسند. نهایتاً همه ما با ساختاری که در صنعتمان ایجاد می‌شود، انگیزه می‌گیریم و کسب درکی مناسب از VC ها به شکل‌های گوناگون، بخشی اساسی از مسیری است که کارآفرینان طی می‌کنند.

ماکس پلانک، دانشمند آلمانی که برای ارائه فیزیک کوانتوم مدرن شهرت دارد، به زبانی شیوا گفته است که: دانش در هر زمانی با یک تشییع جنازه پیشرفت می‌کند!

آنچه در انتها اهمیت دارد اجرای ایده است. و اجرای ایده از همکاری افراد تیم با یکدیگر در راستای چشم‌اندازی مشخص ناشی می‌شود.

VC ها سعی دارند تشخیص بدهند آیا این بنیانگذار برای جذب مهندسین، مجریان و مدیران فروش قوی و همچنین بازاریابی بین مردم قادر به خلق داستانی متقاعدکننده درباره مأموریت شرکت هست یا خیر.

به شکل مشابه، بنیانگذاران باید قادر به جذب مشتریان برای خرید محصول، جذب شرکا برای کمک به گسترش محصول و نهایتاً متقاعدسازی VC های دیگر به منظور سرمایه‌گذاری در مراحل بعدی تأمین مالی باشند. آیا بنیانگذار شرکت قادر به توضیح هدفش به دیگران به شکلی خواهد بود که آنها را در پیوستن به این مأموریت متقاعد کنند؟ و وقتی که پیمودن مسیر سخت می‌شود (که احتمالا به شکلی اجتناب‌ناپذیر برای تمامی استارتاپ‌ها رخ می‌دهد) به مسیر خود ادامه خواهد داد و روحیه‌اش به گونه‌ای است که حتی فکر رها کردن کار را هم به سرش نخواهد زد؟

به شکل مشابه، بنیانگذاران باید قادر به جذب مشتریان برای خرید محصول، جذب شرکا برای کمک به گسترش محصول و نهایتاً متقاعدسازی VC های دیگر به منظور سرمایه‌گذاری در مراحل بعدی تأمین مالی باشند. آیا بنیانگذار شرکت قادر به توضیح هدفش به دیگران به شکلی خواهد بود که آنها را در پیوستن به این مأموریت متقاعد کنند؟ و وقتی که پیمودن مسیر سخت می‌شود (که احتمالا به شکلی اجتناب‌ناپذیر برای تمامی استارتاپ‌ها رخ می‌دهد) به مسیر خود ادامه خواهد داد و روحیه‌اش به گونه‌ای است که حتی فکر رها کردن کار را هم به سرش نخواهد زد؟

سومین حیطه برای ارزیابی «تیم» از سوی VC ها، تمرکز بر توانایی رهبری بنیانگذار شرکت است. به خصوص اینکه VC ها سعی دارند تشخیص بدهند آیا این بنیانگذار برای جذب مهندسین، مجریان و مدیران فروش قوی و همچنین بازاریابی بین مردم قادر به خلق داستانی متقاعدکننده درباره مأموریت شرکت هست یا خیر.

زخم‌های اشتباهات گذشته خیلی عمیقند و ایجاد روش‌های خلاقانه برای مشکلات حاضر را دشوار می‌کنند.

در مقابل، VC ها برای ارزیابی تیم‌ها از تناسب بازار-تیم بهره می‌برند. در نتیجه در شرکت‌های مبتنی بر محصول، تناسب بازار-تیم بیانگرِ ویژگی‌های به خصوص تیم بنیانگذار شرکت در راستای دستیابی به فرصت پیش رو است. شاید بنیانگذار دارای سابقه‌های علمی منحصربه‌فردی باشد که به بهترین شکل ممکن در تناسب با ایده و بازار باشد.

راجع به جذابیت محصول برای مشتریان در بازار، به شکلی صحبت می‌کند که مشتری قانع می‌شود باید برای رفع مشکلش این محصول را بخرد. خشنودی مصرف‌کننده و تکرار خرید، بیانگر تناسب محصول-بازار است. از بین محصولات مختلفی که تناسب محصول-بازار دارند، می‌توان به ایربی‌ان‌بی، اینستاکارت، پین‌ترست، لیفت، فیسبوک و اینستاگرام اشاره کرد. به‌عنوان مصرف‌کننده، تصور اینکه قبل از تولید این محصولات چه می‌کردیم، تقریباً غیرممکن است. گشایشی که این محصولات ایجاد نموده و تناسبی که با مشکل موجود در بازار دارند، مصرف‌کنندگان را به سوی خود می‌کشند.

آنچه که مطابق با ماهیت طبیعی شکل‌گیری یک استارتاپ است، همان شرکت مبتنی بر محصول خواهد بود.

با درنظرگرفتن این مسائل، از گناهان کبیره حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌توان به تشخیص درست حوزه سرمایه‌گذاری (یعنی به درستی تشخیص بدهید که شرکت بزرگی در این حوزه شکل خواهد گرفت) اما انتخاب اشتباه شرکت (یعنی انتخاب اسب نامناسب برای مسابقه) اشاره کرد. برای مثال ممکن است در اوایل قرن حاضر تشخیص داده باشید که شبکه‌های اجتماعی به زودی به حوزه موفقی تبدیل می‌شوند؛ اما به اشتباه فرندستر را در مقابل فیسبوک برگزیدید. یا مورد دیگر اینکه شاید در اواخر دهه ۹۰ میلادی در تشخیص اینکه موتورهای جستجو به زودی موفق خواهند شد، دید خوبی داشتید؛ اما آلتاریترن را در مقابل گوگل برای سرمایه‌گذاری انتخاب کردید.

اما ضرب‌المثل قدیمی «از هر دستی بدهی، از همان دست خواهی گرفت» دقیقاً برای سرمایه‌گذاری در مراحل اولیه کسب‌وکار صدق می‌کند. یعنی اطلاعات ورودی اشتباه سبب خروجی اشتباه می‌شود.

در زمانی که VC های زیادی برای یافتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حال ارزیابی استارتاپ‌ها هستند، قطعاً شاخص‌های کیفی مهم‌تر از ارزیابی‌های کمّی و عدد و رقم خواهند بود.

در دنیای سرمایه‌گذاری که شارک تانک، سیلیکون‌ولی و یونیکورنز را در خود جای داده، روابط ساده و سرراستی برای فهم چرایی تصمیمات VC ها وجود ندارد.