بریده‌هایی از کتاب تمثیلات

اگر قطره‌ای چای روی شیشه عینک شما بریزد، فوراً آن را پاک می‌کنید. امّا اگر قطره‌ای چای روی لباس سفید شما بچکد، صبر می‌کنید تا به منزل بروید و لباس خود را عوض کنید. و اگر قطره‌ای روی قالی زیر پای شما بچکد، آن را رها می‌کنید تا مثلاً شب عید به قالی شویی ببرید. خداوند نیز با هرکس به گونه‌ای رفتار می‌نماید و بر اساس شفّافیت یا تیرگی روحش، کیفر او را به تاخیر می‌اندازد.

سؤال: امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه همه مسلمانان است یا گروهی خاص؟ پاسخ: برای ماشینی که در مسیر یک طرفه بر خلاف همه رانندگی می‌کند، دو نوع برخورد لازم است: یکی آنکه تمام رانندگان با بوق و چراغ مخالفت خود را با کار او اعلام کنند، دوم آنکه پلیس، راننده را جریمه کند. قرآن نیز هم تمام مسلمانان را به امر به معروف و نهی از منکر سفارش کرده و فرموده است: «کنتم خَیرَ اُمّة اُخرِجَت للنّاس تَأمرون بِالمَعروف و تَنهَون عن المنکر» شما بهترین امّتی هستید که جلوه کرده‌اید به شرط آنکه امر به معروف و نهی از منکر کنید.

سؤال: چگونه می‌توانیم حقایق را آن گونه که هست، ببینیم؟ پاسخ: قرآن می‌فرماید: «اتّقوا اللّه و یعلّمکم اللّه»از خداوند پروا کنید تا خداوند، حقیقت را به شما بیاموزد. تقوی به معنای دوری از انواع بدی‌ها و زشتی‌هاست. آری، افراد آلوده از درک بسیاری حقایق محرومند.

در حدیث می‌خوانیم: هر کس کار خوبی را بنا نهد، پاداش تمام کسانی که به آن کار عمل کنند، بدون آنکه از عامل کم شود، به او داده می‌شود. همان گونه که اگر کسی راه بدی را به روی مردم باز کند، در گناه تمام کسانی که در آن راه پا نهند شریک است.

آری، کسی در ادّعای خود صادق است که حرکت و اقدامی کند. کسانی که اهل عمل نیستند، در واقع مؤمن نیستند و تنها ادّعای ایمان دارند.

سؤال: چه کنیم تا در دنیا راحت زندگی کنیم؟ پاسخ: قرآن می‌فرماید: «لِکیلا تَأسوا علی ما فاتکم و لا تفرحوا بما آتاکم»آن گونه باشید که اگر چیزی را از دست دادید، تأسّف نخورید و اگر چیزی به شما دادند، شاد نشوید. راستی آیا می‌شود انسان اینگونه متعادل باشد که دادن‌ها و گرفتن‌ها در او اثری نگذارد؟

یستمعون القول فیتّبعون احسنه» بنابراین تصمیمات عجولانه چندان ارزشی ندارد. شخصی به نام صفوان از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله درخواست کرد تا دو ماه فرصت فکر به او داده شود. پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: سه، چهار ماه به تو فرصت می‌دهم. البتّه اگر مسئله روشن باشد، انسان نباید طفره برود. مجرمان در قیامت به دوستان بهشتی خود می‌گویند: مگر در دنیا ما با شما نبودیم؟! پس در اینجا نگاه لطفی به ما داشته باشید تا از خود شما بهره گیریم. دوستان بهشتی می‌گویند: در دنیا ما با شما با هم بودیم، ولی شما بی‌دلیل طفره می‌رفتید. «و لکنّکم فتنتم أنفسکم و تربّصتم» بنابراین آنگاه که مسئله روشن است باید عجله کرد. چنانکه قرآن برای عجله و سرعت و سبقت در بعضی کارها می‌فرماید: «سارعوا»، «سابقوا»، «فاستبقوا» و آنگاه که مسئله روشن نیست و به بررسی و تحقیق نیاز دارد باید بیشتر بررسی شود.

بسیاری از دانشمندان نیز پدیده‌ها را شناخته‌اند، امّا قصد شناخت پدید آورنده را نداشته‌اند.

آری، دینداری مراحلی دارد: مرحله گرم شدن، مرحله داغ شدن و مرحله پخته شدن. هر گرم و داغی، سرد می‌شود ولی هیچ پخته‌ای خام نمی‌شود.

«سعه صدر» به معنای داشتن روح بزرگ است که همچون لاستیک تراکتور از امواج رد شود و تاب بر ندارد در حالی که افراد عادی مثل لاستیک دوچرخه، با اولین موج تاب برمی‌دارند. حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: «آلَةُ الرّیاسة سعة الصَّدر»،شرط لازم برای پذیرش هر مسئولیتی، سعه‌صدر است.