بریده‌هایی از کتاب دیوان شهریار

یک روز خنده کردم و عمری گریستم

دل و جانیکه دربردم من از ترکان قفقازی به شوخی می برند از من سیه چشمان شیرازی من آن پیرم که شیران را به بازی برنمیگیرم تو آهووش چنان شوخی که با من میکنی بازی بیا این نرد عشق آخری را با خدا بازیم

اگر که دجله پر از قایق نجات شود پس از خرابی بغداد میرسد ما را

بتا گنجینه حسن و جوانی را وفایی نیست وفای بی مروت گوهر نایاب را ماند بدین سیمای آرامم درون دریای طوفانیست حذر کن از غریق آری که خود غرقاب را ماند بجز خواب پریشانی نبود این عمر بیحاصل کی آن آسایش خوابش که گویم خواب را ماند سخن هرگز بدین شیرینی و لطف و روانی نیست خدا را شهریار این طبع جوی آب را ماند

لبت تا در شکفتن لاله سیراب را ماند دلم در بیقراری چشمه مهتاب را ماند گهی کز روزن چشمم فرو تابد جمال تو به شبهای دل تاریک من مهتاب را ماند خزان خواهیم شد ساقی کنون مستی غنیمت دان که لاله ساغر و شبنم شراب ناب را ماند

اگر که دجله پر از قایق نجات شود پس از خرابی بغداد میرسد ما را

هر که از جوی خرابات نخورد آب حیات گر گل باغ بهشت است خزان خواهد بود

در آتشم بنشاند چو باکسان بنشیند کنار من ننشیند که آتشم بنشاند

تو بندگی بگزین شهریار بر در دوست که بندگان در دوست شهریارانههند

شراب ارغوانی چاره رخسار زردم نیست بنازم سیلی گردون که چهرم ارغوانی کرد

زلف او برده قرار خاطر از من یادگاری من هم از آن زلف دارم یادگاری بیقراری

ه کام محتکر روزی مردم دیدم وگفتم که روزی سفره خواهدشد شکم این اژدهایان را به عزت چون نبخشیدی به ذلت می ستانندت چرا عاقل نیندیشد هم از آغاز پایان را حریفی با تمسخر گفت زاری شهریارا بس که میگیرند در شهر و دیار ما گدایان را

نو گل نازنین من تا تو نگاه می کنی لطف بهار عارفان در تو نگاه کردنست

نه به خود گرفته خسرو پی آهوان ار من که کمند زلف شیرین هوس شکار دارد

در وصل هم ز عشق تو ای گل در آتشم عاشق نمی شوی که ببینی چه می کشم با عقل آب عشق به یک جو نمی رود بیچاره من که ساخته از آب و آتشم

سپر صلح و صفا دارم وشمشیر محبت با تو آن پنجه نبینم که به پیکار من آئی

ای غزالی که گرفتار کمند تو شدم باش تا به دام غزل افتی و گرفتار من آئی

شهریارا گر آئین محبت باشد جاودان زی که به دنیای بهشت آئینی

زمستان پوستین افزود بر تن کدخدایان را ولیکن پوست خواهد کند ما یک لا قبایان را ره ماتم سرای ما ندانم از که می پرسد زمستانی که نشناسد در دولت سرایان را

من خود به سر ندارم دیگر هوای سامان گردون کجا به فکر سامان من بیفتد