بریده‌هایی از کتاب متفکران بزرگ

منظورش این نبود که انسان‌ها اصلاً قادر به خردورزی نیستند، مقصود این بود که آن‌ها مستعدند به مغزشان بیش از حد بنازند. او نوشت: «زندگی ما تا حدودی مبتنی بر جنون و تا اندازه‌ای مبتنی بر حکمت است»

شاید برای یک مدرنیست ملحد که در لندن است غیرقابل باور باشد که اساساً بتوان چیزی از خواندن انجیل یوحنا یاد گرفت. آن‌ها فکر می‌کنند کتاب مقدس به وضوح در باب موضوعاتی اساسی اشتباه فکر می‌کند. این کتاب اشتباهاتی ابتدایی دربارهٔ خاستگاه‌های جهان دارد؛ پر از معجزات دروغین است. همان فکری که مسیحیان قرون وسطی دربارهٔ نویسندگان ملحد باستان می‌کردند.

ما مخلوقاتی هستیم که محکومیم فضیلت و عشق را دریابیم، در حالی که هیچ وقت نمی‌توانیم آن‌ها را از گزند خودمان در امان نگه داریم. رابطه‌ها، کارها و کشورهای ما ضرورتاً آن چیزی نیستند که دوست داریم باشند. این چیزی نیست که نتیجهٔ عمل ما باشد ــ رویدادها از نخست علیه ما بوده‌اند.

اپیکور می‌دید که سعادت و عشق (چه رسد به ازدواج) تقریباً هرگز همراه نیستند. حسادت، سوء تفاهم و تلخی بسیاری در عشق وجود دارد. سکس پیچیده و به ندرت با عاطفه در پیوند است. اپیکور نتیجه گرفت بهتر است زیاد روی رابطه‌های عاشقانه حساب باز نکنیم. در مقابل، به این نکته اشاره کرد که اغلب دوستی‌ها بسیار ارزشمند هستند: در دوستی مؤدب‌ایم، به دنبال تفاهم‌ایم، تمسخر یا سرزنش نمی‌کنیم و انحصارطلب نیستیم.

مروزه سانسور ما را عصبی می‌کند. اما افلاطون نگران آزادی از نوع غلط آن بود: آتن حراجِ بدترین ایده‌فروشان بود. مفاهیم دینی جنون آمیز و به ظاهر مطلوب، اما خطرناک، توده را جلب می‌کرد و آتن را به حکومت‌های ویرانگر و جنگ‌های بی‌جهت (از جمله حملهٔ شوم به اسپارت) می‌کشاند.

عشق به معنای متعهد شدن به کمک کردن به آن‌ها است که نسخهٔ بهتری از خودشان باشند ــ و گذارهای طوفانی‌ای که این تغییر ناچار در پی دارد را تحمل کنند ــ و در عین حال آن‌ها هم از تلاش‌شان برای ارتقای ما دست نکشند.

از نظر ما عوام پسندانه کردن، رسالتی بزرگ و شریف است، به ویژه در جهان مشتری محورِ دموکراتیکی که در آن، فرهنگ نخبه سالار (کمابیش) رنگ باخته است.

امروزه دیگر این ایده کاملاً عجیب به نظر می‌رسد که بخواهیم عشق را یافتن شخصی کامل، همان‌طور که هست، تفسیر کنیم. در اوج مشاجرات، عشاق گاهی به هم می‌گویند: «اگر عاشق من بودی، سعی نمی‌کردی مرا تغییر بدهی». افلاطون کاملاً مخالف این ایده است. او از ما می‌خواهد با گارد و غرور کمتری وارد رابطه شویم. ما باید بپذیریم کامل نیستیم و به دوست دارانمان اجازه بدهیم چیزهایی به ما بیاموزند. یک ارتباط خوب باید به این معنا باشد که ما دیگری را دقیقاً آنطور که هست دوست نداشته باشیم. عشق به معنای متعهد شدن به کمک کردن به آن‌ها است که نسخهٔ بهتری از خودشان باشند ــ و گذارهای طوفانی‌ای که این تغییر ناچار در پی دارد را تحمل کنند ــ و در عین حال آن‌ها هم از تلاش‌شان برای ارتقای ما دست نکشند

زمانی که عاشق می‌شوی، آنچه در واقع رخ می‌دهد این است که تو در دیگری ویژگی‌های خوبی را یافته‌ای که خودت فاقد آن‌ها بوده‌ای. احتمالاً این معشوق‌ها کسانی هستند که زمانی که شما سراسیمه‌اید، آرام‌اند؛ یا وقتی آشفته‌اید، خویشتن‌دارند؛ یا زمانی که شما گنگ و خاموشید، آن‌ها سخنورند. فانتزیِ پنهانِ عشق این است که با نزدیک شدن به این شخص، شما هم می‌توانید کمی شبیه آن‌ها شوید. آن‌ها می‌توانند کمک کنند تا در مسیر تحقق توانایی‌های خود رشد کنید. از منظر افلاطون، عشق در ذاتش نوعی آموزش است: شما نمی‌توانید کسی را دوست داشته باشید، اگر نخواهید به وسیلهٔ آن‌ها رشد کنید. عشق باید عبارت از دو انسان باشد که تلاش می‌کنند با همراهی هم رشد کنند ــ و به هم در این مسیر کمک کنند. این به آن معنا است که شما نیاز دارید با کسی درآمیزید که یک جزءِ مفقودهٔ مهم از تکامل شما را دارد: فضایلی که فاقد آن‌هایید.

افلاطون کاملاً مخالف این ایده است. او از ما می‌خواهد با گارد و غرور کمتری وارد رابطه شویم. ما باید بپذیریم کامل نیستیم و به دوست دارانمان اجازه بدهیم چیزهایی به ما بیاموزند. یک ارتباط خوب باید به این معنا باشد که ما دیگری را دقیقاً آنطور که هست دوست نداشته باشیم. عشق به معنای متعهد شدن به کمک کردن به آن‌ها است که نسخهٔ بهتری از خودشان باشند ــ و گذارهای طوفانی‌ای که این تغییر ناچار در پی دارد را تحمل کنند ــ و در عین حال آن‌ها هم از تلاش‌شان برای ارتقای ما دست نکشند.

زمان حال ممکن است در برخی ابعاد از گذشته بهتر باشد، اما احتمالاً در بعضی جنبه‌ها از گذشته بدتر است. در هر مرحله‌ای حکمتی وجود دارد ــ حکمتی که ما را متوجه رسالت تاریخ‌دان می‌کند: نجات دادن ایده‌هایی که برای به تعادل رساندن نقاط کور اکنون به آن‌ها نیاز داریم.

آنچه توده را به دین می‌کشاند صرفاً عقل نیست. بلکه از آن مهمتر احساس، باور، ترس و سنت است.

در عبادت فرد به خدا متوسل می‌شود تا ساز و کار امور جهان را تغییر دهد. اما اسپینوزا استدلال کرد که این گمراهی کامل است. وظیفهٔ انسان این است که بفهمد چیزها چگونه و چرا آن‌طور هستند که هستند و به جای اینکه با خرده فرمایش فرستادن به آسمان به نحوهٔ وجود اعتراض کند، آن‌ها را بپذیرد.

ما به جهان از دریچهٔ دغدغه‌های محدود خودمان نگاه می‌کنیم. نیازهای اساسی ما است که تعیین می‌کند به چه چیزهایی توجه کنیم و از چه چیزهایی آزرده شویم. ما با دیگران نه به عنوان غایت، که به عنوان ابزار رفتار می‌کنیم. اما شاید گاهی (و باز هم پیاده‌روی در طبیعت می‌تواند زمینه‌ساز این فهم شود) بتوانیم از چرخهٔ محدودمان بیرون بیاییم و نگاهی کلان‌تر به نسبتمان با بقیهٔ هستی داشته باشیم. شاید بتوانیم آنچه هایدگر «اتحاد با هستی» یا متوجه شدن ــ توجهی که تا امروز نداشته‌ایم ــ می‌نامد را این‌طور بفهمیم که ما و آن کفشدوزکِ رویِ پوستهٔ درخت، آن صخره و آن ابر همگی وجود داریم و به واسطهٔ حقیقت بنیادین هستی ذاتاً یکی هستیم. هایدگر برای این لحظات ارزش قائل است و از ما می‌خواهد از آن‌ها به عنوان سکوی پرشی برای شکل عمیق‌تری از بلندنظری استفاده کنیم؛ غلبه بر بیگانگی و خودمحوری و درک عمیق‌ترِ زمان مختصری که پیش از فراخوانده شدن توسط نیستی در اختیار داریم.

هر ایده‌ای که به کار می‌آمد را اخذ و استفاده می‌کرد؛ بدون اینکه به منبعی که ایده از آن می‌آید توجه کند. این بدیهی به نظر می‌رسد، مگر زمانی که توجه‌مان به این نکته جلب شود که اغلب چقدر در زندگی این کار را نمی‌کنیم: چقدر اتفاق میفتد بی اعتنا باشیم اگر ایده از یک منبع (به ظاهر) «غلط» بیاید. از کسی که لحن غلطی دارد، از روزنامه‌ای که مرام سیاسی متفاوتی با ما دارد، نثری که زیادی پیچیده یا ساده به نظر می‌رسد یا از پیرزنی با کلاه پشمی باشد.

حکمت (یعنی ایده‌هایی که به آن‌ها نیاز داریم) می‌تواند از منابع مختلفی پدید بیاید. هم از شهود و هم از عقلانیت، هم از علم و هم از وحی، هم از کفار هم از راهبان

بخش اعظمی از آنچه مربوط به ما است چندان آزادانه نیست. ما در صورتبندی نامتعارف هایدگری در آغاز زندگی «به جهان پرتاب شده‌ایم»: پرتاب شدن به قلمرو اجتماعیِ خاص و محدود. ما با رویکردهایی صلب، پیش‌داوری‌هایی کهنه و ضروریات عملی‌ای محصور شده‌ایم که ساختهٔ خود ما نیستند. هایدگر می‌خواست با فهم ابعاد مختلف این وضعیت، در غلبه بر این پرتاب شدگی Geworfenheit به ما کمک کند. باید سعی کنیم محلی‌گرایی روانی، اجتماعی و حرفه‌ای‌مان را درک کنیم و سپس آن را به منظری کلان‌تر ارتقا دهیم

طبیعت استاندارد را تعیین می‌کند. طبیعت است که می‌تواند مصادیق زیبایی و جذابیت را در اختیار ما قرار دهد. پر و بال یک پرنده، ابرهای بر فراز کوه‌ها در غروب آفتاب، درخت‌های تنومندی که در باد پیچ و تاب می‌خورند. طبیعت منظم، زیبا، بسیط و خیره کننده است. این ماییم که چیزها را خراب می‌کنیم. چرا نمی‌توانیم مثل طبیعت باشیم؟ تقابلی تحقیرآمیز میان دوست داشتنی بودن درختان کنار یک جوی و شوم بودن غمبار یک خیابان معمولی وجود دارد؛ تقابلی میان جذبهٔ لایتغیر آسمان و ملال و ترحم انگیز بودن بخش اعظمی از زندگی ما. از آنجا که ما جزئی از طبیعت هستیم، این قابلیت را داریم که طبق استانداردهای آن زندگی کنیم. ما باید از احساسمان نسبت به زیبایی طبیعت، برای تقویت قوای خودمان در تقلید از طبیعت استفاده کنیم.

امروزه دیگر این ایده کاملاً عجیب به نظر می‌رسد که بخواهیم عشق را یافتن شخصی کامل، همان‌طور که هست، تفسیر کنیم. در اوج مشاجرات، عشاق گاهی به هم می‌گویند: «اگر عاشق من بودی، سعی نمی‌کردی مرا تغییر بدهی». افلاطون کاملاً مخالف این ایده است. او از ما می‌خواهد با گارد و غرور کمتری وارد رابطه شویم. ما باید بپذیریم کامل نیستیم و به دوست دارانمان اجازه بدهیم چیزهایی به ما بیاموزند. یک ارتباط خوب باید به این معنا باشد که ما دیگری را دقیقاً آنطور که هست دوست نداشته باشیم. عشق به معنای متعهد شدن به کمک کردن به آن‌ها است که نسخهٔ بهتری از خودشان باشند ــ و گذارهای طوفانی‌ای که این تغییر ناچار در پی دارد را تحمل کنند ــ و در عین حال آن‌ها هم از تلاش‌شان برای ارتقای ما دست نکشند

بخش اعظمی از آنچه مربوط به ما است چندان آزادانه نیست. ما در صورتبندی نامتعارف هایدگری در آغاز زندگی «به جهان پرتاب شده‌ایم»: پرتاب شدن به قلمرو اجتماعیِ خاص و محدود. ما با رویکردهایی صلب، پیش‌داوری‌هایی کهنه و ضروریات عملی‌ای محصور شده‌ایم که ساختهٔ خود ما نیستند. هایدگر می‌خواست با فهم ابعاد مختلف این وضعیت، در غلبه بر این پرتاب شدگی Geworfenheit به ما کمک کند. باید سعی کنیم محلی‌گرایی روانی، اجتماعی و حرفه‌ای‌مان را درک کنیم و سپس آن را به منظری کلان‌تر ارتقا دهیم. برای انجام این کار قدم در راه سفرِ هایدگریِ کلاسیک از Uneigentlichkeit به Eigentlichkeit (از بی اصالتی به اصالت) می‌گذاریم. ما اساساً زندگی برای خود را آغاز می‌کنیم.