بریده‌هایی از کتاب نیم‌دانگ پیونگ‌یانگ

اقتصاد تحریمی نیاز به روابط زیرزمینی با جهان پیدا می‌کند که حتماً باید غیرشفاف باشند. عدم شفافیت فساد مالی می‌آورد البته.

کرهٔ شمالی کارگران را به جایی می‌فرستد که آزادی‌های محدود داشته باشند و با مردم کشور مقصد مراوده نداشته باشند، گروه‌های واقعی حقوق بشریِ مردمی در آن فعال نباشند، و کجا به‌تر از کمپ‌های نفتی در صحاری سعودی!

(همین نظم‌پذیری و اهمیت به سلسله‌مراتب در چند سالهٔ اخیر دست‌مایهٔ یکی از عجیب‌ترین تحقیقات سوانح در صنعت هوایی شده بود که نشان می‌داد در خطوط هوایی کرهٔ جنوبی، هرگز کمک‌خلبان به خلبان انتقاد نمی‌کند و خطای او را گوش‌زد نمی‌کند! دقیقاً به دلیل ادبِ سلسله‌مراتب!) و همین می‌تواند من، انسان ایرانی را مطمئن کند که با هزار سال تحریم ایالاتِ متحده، شبیه به شهروند کرهٔ شمالی نمی‌شوم و با هزار سال سیطرهٔ ایالات متحده و توسعهٔ صنعتی، شبیه به شهروند کرهٔ جنوبی...

(همین نظم‌پذیری و اهمیت به سلسله‌مراتب در چند سالهٔ اخیر دست‌مایهٔ یکی از عجیب‌ترین تحقیقات سوانح در صنعت هوایی شده بود که نشان می‌داد در خطوط هوایی کرهٔ جنوبی، هرگز کمک‌خلبان به خلبان انتقاد نمی‌کند و خطای او را گوش‌زد نمی‌کند! دقیقاً به دلیل ادبِ سلسله‌مراتب!

من اما گمان می‌کنم که اگر از داوریِ فردی بیرون بیاییم و از آن‌سو فرصت برابر برای رشد و تغییر انسان را محترم بدانیم، نژادها حتماً تفاوت‌ها و شباهت‌هایی دارند. مناطق جغرافیایی حتماً در نوعِ زیستنِ انسان تفاوت ایجاد می‌کنند. بوم کویری، قناعت‌پرور است و زیست‌بوم بندری، چندفرهنگی می‌آفریند.

ــ یعنی پاسپورت شما سیاسی است؟ ــ تقریباً! سیاسی نیست. اما ما مشکلی نداریم... جملهٔ آخر در همه‌جای دنیا و همهٔ زبان‌ها معنای روشنی دارد. یعنی شما نگران نباش، بچه‌ها هستند...

وضعِ دیکتاتوری فردی؟ آن‌چه دیدیم قطعاً با دیکتاتوری‌های صدام و قذافی متفاوت بود. حتا با نیم‌چه دیکتاتوری‌هایی آسیای میانه، تفاوت اساسی داشت. این‌جا آن‌چه می‌بینیم بیش‌تر دیکتاتوریِ حزبی است تا خودکامه‌گیِ فردی.

در محیطِ بسته، هر تمایزِ قلابی مهم است! صادقانه باید اعتراف کرد که ما از همین قدرتِ بی‌معنا که همه می‌دانیم اعتباری است و تازه اعتبارش هم دست بالا یکی دو روز است، کیفور شده‌ایم. قدرت هم‌چه کیفی دارد!

مشکل عدم کنترل روی درجهٔ حرارت است و تنظیمِ از مرکز که البته این سیستم گرمایش با سیستم حکومت منطبق است و هر دو فردیت را حذف می‌کنند! «همین دمایی که برای‌ت از مرکز تنظیم کرده‌ایم، مناسب است!»

البته این افتخار به سنگِ یشم یعنی هنوز در ساخت و ساز مانده‌اند؛ دورهٔ ماقبل صنعتی. بعدتر تازه نوبت این می‌شود که به دست‌گاه‌ها و صنعت افتخار کنند. مثل ما که در دورهٔ صنعتی فرومانده‌ایم. و روزی خواهد رسید که همه بفهمیم فقط باید راجع به روابط انسان‌ها صحبت کنیم... این یعنی ورود به دورهٔ جدید... آن‌جا جایی است که باید کفش‌ها را در آورد...

این شباهت در قدرت تسلیحاتی به نظرم فقط برساختهٔ رسانه است. قدرت نظامیِ ما بسیار به قدرت نرم نزدیک است، حال آن‌که کرهٔ شمالی واقعاً به صورت سخت صاحب قدرت نظامی است. آن‌چه شباهت‌ش می‌پنداریم، حسب اتفاق در زمرهٔ مهم‌ترین تفاوت‌های ماست...

کرهٔ شمالی به امریکا توجه می‌دهد که این معاملهٔ پرسود حضور نظامی امریکا در شبه‌جزیره و سرکیسه کردنِ ژاپن و کرهٔ جنوبی، معامله‌ای دو سویه نیست. فقط ترامپ با سئول و توکیو طرف نیست. سویهٔ سومی هم دارد. اگر نبود قدرت هسته‌ای پیونگ‌یانگ، این معامله هرگز شکل نمی‌گرفت. ناامن کردن منطقه کارویژهٔ پیونگ‌یانگ است و با حذف قدرت نظامی کرهٔ شمالی، حضورِ ایالات متحده در این گوشه از خاک کاملاً بی‌معنی می‌شود. پس امریکا باید سهم کرهٔ شمالی در این معامله را نیز حساب و کتاب کند!

ری سو یونگ با بی‌حوصله‌گی جواب می‌دهد که: ــ ما زودتر از شما وارد ان.پی.تی. شدیم. برای ما کلینتون نامهٔ تضمین نوشت و بعدتر بوش به مفاد آن عمل نکرد.

علمِ به تغییرات در جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی کشورها در نظرم بسیار مهم است و حتا شاید مهم‌تر از دیدن و تصویربرداری در لحظه. سیر وقایع و تغییراتِ امور مطمئناً نگاهِ دقیق‌تری به ناظر هدیه می‌دهد. یک تصویر ثابت می‌تواند غلط‌انداز باشد، اگر چه حسی عمیق‌تر دارد، اما مقایسهٔ دو تصویر در طول زمان، بسیار راه‌گشاست

الیه یصعد الکلم الطیب با سرعت گیگابایت پر سکند! شما تصور کن الان تو ایران از شش شبکه دارند جزء آخر را می‌خوانند اما در این کشور از میان اوتاد الهی فقط من دارم قرآن می‌خوانم!!

چرا پیش‌رفت نظامی، آن هم در صنایع نظامی لبهٔ حمله‌ای مثل سلاح هسته‌ای، نتوانسته است باعث پیش‌رفت غیرنظامی شود. همان سؤالی که مشابه‌ش را در ایران داریم و کسی به آن پاسخ نمی‌گوید. مردم می‌پرسند اگر موشک نقطه‌زن داریم و اگر واقعاً نفربر زرهی کارآ می‌سازیم، چرا نمی‌توانیم خودرو پراید را به‌سازی کنیم و با همهٔ صنعت بزرگ قطعه‌سازی‌مان، اتومبیل جدید و به‌روز طراحی کنیم؟! جوابی سرراست وجود دارد که در صنعت نظامی خودبسنده‌ایم و به دنبال کمک بی‌گانه نیستیم و همین باعث می‌شود تا در آن به خودکفایی برسیم؛ در دل این جواب، این نکته مستتر است که اصولاً صنعت نظامی به دلیل محرمانه‌گی بی‌مراوده است و بی‌مراوده‌گی یعنی چیزی از جنس تحریم.

نکتهٔ خاصِ صبحانه آشنایی بیش‌تر با تاجر امریکایی است که هم‌زمان با مذاکرات اون و ترامپ دنبال فرصت سرمایه‌گذاری است. برای‌م توضیح می‌دهد که نظم‌پذیری در این‌جا حتا با چین قابل مقایسه نیست و اگر چه توان جمعیتی‌شان بسیار کم‌تر است از چین، اما در یک توسعهٔ بسته، رشد اقتصادی بسیار بالایی خواهند داشت... جالب است که هنوز مذاکرات به جایی نرسیده است و دی‌روز چیزی هم امضا نشده است و اگر امضا شده بود خشک هم نشده بود و تاجر امریکایی وسط پیونگ‌یانگ است... در کشوری که امریکا در آن حتا سفارت‌خانه هم ندارد.

در این منازعه البته بلوکی شکل خواهد گرفت. این بلوک از جنس چپ و راست نیست. از جنس شمال و جنوب نیز. و نه حتا از جنس غیرمتعهدها. امپریالیسم دقت دارد که این بلوک از حدی قوی‌تر نشود و از آن‌سو مراودات‌شان محدودتر باشد... روسیه در مرز بلوک تحریمی‌هاست. ترکیه در همین چند ماه پیش به این بلوک نزدیک شد، اما ظرف مدت کوتاهی امپریالیسم آن را از این بلوک خارج کرد چون پازل مراودات را کامل می‌کرد و بلوک را به یک مجموعهٔ زنده و پویا تبدیل می‌کرد و از طریق ترکیه که دستِ کم توریسم‌ش به راحتی قابل تحریم نیست، متصل می‌شد به دریای اقتصاد جهانی. اعضای این بلوک باید بیاموزند که با یک‌دیگر هم‌کاری کنند... نه مثل الان که گروه مستندساز برای بازدید از پیونگ‌یانگ فقط می‌توانند از طریق هم‌راهی با حزب حاضر شوند!

در این منازعه البته بلوکی شکل خواهد گرفت. این بلوک از جنس چپ و راست نیست. از جنس شمال و جنوب نیز. و نه حتا از جنس غیرمتعهدها. امپریالیسم دقت دارد که این بلوک از حدی قوی‌تر نشود و از آن‌سو مراودات‌شان محدودتر باشد... روسیه در مرز بلوک تحریمی‌هاست. ترکیه در همین چند ماه پیش به این بلوک نزدیک شد، اما ظرف مدت کوتاهی امپریالیسم آن را از این بلوک خارج کرد چون پازل مراودات را کامل می‌کرد و بلوک را به یک مجموعهٔ زنده و پویا تبدیل می‌کرد و از طریق ترکیه که دستِ کم توریسم‌ش به راحتی قابل تحریم نیست، متصل می‌شد به دریای اقتصاد جهانی.

تحریم‌ها سه سطح دارند. از سیاسی شروع می‌شوند و به اقتصادی می‌رسند. در دههٔ گذشته فاصلهٔ تحریم سیاسی تا اقتصادی بسیار کم شده است. پس از آن سطح مجادله و منازعه به موضوع نظامی می‌رسد... حالا چه قدرت‌نمایی در قالب مانور باشد چه حمله‌های محدود... ام‌روز در دنیایی هستیم که تحریمِ عمیق، تحریم فرهنگی است و تحریم فرهنگی یعنی تحریم رسانه‌ای... این سطحِ تحریم قطعاً از تحریم‌های دیگر خطیرتر خواهد بود.