بریده‌هایی از کتاب فلسفی زیستن

حقّا که به دشواری‌هایش می‌ارزید. رهنمون‌هایی برای رواقیانه زیستن حکمتی جاودانه که انعطاف‌پذیری، اعتمادبه‌نفس و آرامش را به ارمغان می‌آورد.

به‌علاوه، آنچه را به زبان بیاورید که خود به آن عمل می‌کنید. بیش از آنکه با واژه‌ها نطق به راه بیاندازید، با کردارتان سخن بگویید.

اگر دوستان شما کوشش نمی‌کنند از خود شخص بهتری برکشند، مشوّق خوبی برای تعالی‌جویی شما نیستند، همت بلند شما را در ایجاد محیطی اخلاقی، تقویت نمی‌کنند، زمان آن فرا رسیده که دورشان را خط بکشید.

هیچ درختی ریشه‌دار و تنومند نخواهد شد، مگر اینکه در معرض وزش بادهای سخت باشد. همین کشاکش‌ها و تکان‌ها موجب می‌شود درخت برای تقویت استحکام خود، هرچه عمیق‌تر ریشه بدواند. درختانی شکننده هستند که در درّه‌های رو به آفتاب رشد می‌کنند.

تمام خواستهٔ شما توانمندشدن است، اینکه چگونه در مقابل ناملایمات خویشتن را اداره کنید. آرزو دارید در میانهٔ طوفان، مستحکم به قوّت خویش باقی بمانید، در آن شرایطی که دیگران غالب تهی می‌کنند، شما خونسردی‌تان را حفظ کنید. پس شایسته نیست مانند بید، به هر بادی بلرزید، لبخند بزنید و به مسیر خویش ادامه دهید.

همان‌طور که در جستار نخست آوردیم، هنر زیستن بیشتر به مسابقهٔ مشت‌زنی می‌ماند تا رقصیدن، زیرا زیست هنرمندانه مستلزم آن است که هردم انتظار یک حملهٔ ناگهانی و غیرمترقبه را داشته باشیم.

تمرین چهل‌وسوم: به‌جای نکوهش خاطیان، به حال ایشان غمگین شوید

تمرین چهل‌ودوم: آنان که مرتکب خطا می‌شوند را ببخشایید و مورد عطوفت قرار دهید

تمرین چهلم: هیچ‌کس به‌عمد مرتکب خطا نمی‌شود

من و شما مسئول شادمانی خویش هستیم. نباید به رخدادهای محیطی فرصت دهیم که شادی‌مان را دچار خسران کنند. بارانِ بی‌موقع بیگانگان با رفتار آزارنده و یا نشت‌کردن آب از ماشین ظرفشویی، نباید بتواند خوشی ما را خدشه‌دار کند. در این صورت در زندگی نقش قربانیانِ مأیوسی را ایفا کرده‌ایم که مغلوبِ شرایط بیرونی هستند. به‌عنوان پیرو مکتب رواقیون، شما خواهید آموخت تنها کسی که زندگی را بر شما حرام می‌کند، خودتان هستید.

زندگی رواقیون، گواه این مدّعاست که یک تبعیدی در جزیره‌ای دور افتاده همچنان ممکن است شادمان‌تر از یک کاخ‌نشین باشد. رواقیون به درستی دریافتند شادمانی درونی آدمی، بستگی چندانی به شرایط محیطی ندارد.

من و شما مسئول شادمانی خویش هستیم. نباید به رخدادهای محیطی فرصت دهیم که شادی‌مان را دچار خسران کنند.

تنها کسی که زندگی را بر شما حرام می‌کند، خودتان هستید. این شمایید که مجال می‌دهید چالش‌های ناخوشایندی که زندگی پیش‌رویتان قرار می‌دهد، بر احوالات درونی شما چیره شوند.

فقیر و غنی، سالم و بیمار، باسواد و کم‌سواد، همگی می‌توانند با دستاویز قرار دادن این حکمت به سعادت برسند

یکی از رایج‌ترین راه‌های مقابله با ترس این است که در کنج تاریکی از ذهن قرارش دهیم و تلاش کنیم به امر دیگری بیندیشیم. این یکی از مخرّب‌ترین راه‌های ممکن است، زیرا اگر به ترس خویش نپردازیم، بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود. بهترین راهکار این است که به ترس خویش، معقولانه و باآرامش فکر کنیم تا اینکه کم‌کم در نظرمان آشنا بیاید.

رواقیون نیک‌نهادی را شاملِ چهار مؤلفهٔ اساسی از جمله «خرد»، «انصاف»، «شجاعت» و «انضباط نفس» می‌دانند. چنانچه این ویژگی‌ها وارد منش زندگی ما گردند و در آن بمانند، شخصیتی استوار از ما پدید می‌آید که کنش‌هایش درست همانند «فرزانه»، ستودنی و شرافتمندانه خواهد بود.

تبدیل شده‌ایم به متخصصان خبره در سریال‌های فانتزی، بازی‌های کامپیوتری، اخبار هنرمندان و شغل‌های کم دردسر، غافل از آنکه هیچ‌یک از اینها به ما سرِ سوزنی نمی‌آموزد که چگونه سنگ‌صبور دوستان خویش شویم، انضباط نفس را چطور تقویت کنیم و یا اینکه در مواقع خشم و اندوه، چگونه بر آرامش دست یابیم؟

قطعاً تنها پیگیری اخبار، وقت شما را بیهوده زائل نمی‌کند، دیگر اسباب اتلاف وقت نیز آسیب زننده‌اند. بازی‌های کامپیوتری، سریال‌های تلویزیونی، ویدئوهای سرگرم‌کننده و دیگر تفریحات تصویری هم بسیار متعارف هستند. همهٔ ما در این زمینه نقطه ضعف‌هایی داریم

اپیکتتوس می‌گوید: «تنها یک جاده وجود دارد که به شادمانی منتهی می‌شود و آن متوقف‌کردن پیگیری اموری‌ست که در حیطهٔ قدرت ما قرار ندارند.» پیگیری اخبار دقیقاً دلواپسی در مورد حوادثی‌ست که از اختیار ما خارج‌اند. اگر می‌خواهید در جهت شکوفایی شخصیت خویش گامی بردارید، صرف‌نظر کردن از اخبار، شروع خوبی‌ست.

«اگر در پی آرامش خیال هستید، از کارها بکاهید و تنها به اساسی‌ترین‌ها بپردازید، هرچه کمتر بیهوده‌ورزی کنید، بیشتر آرامش خواهید داشت.»