بریده‌هایی از کتاب کار همچون زندگی

نمی‌توان شخصی را تصور کرد که «کار همچون زندگی» اش را یافته ولی افسرده و بی‌حوصله است. بلکه، چنین کسی، فعال، خودرأی، بی‌تاب و نیرومند است.

هم نگرش جوان جاودانه و هم زُحلی قوی‌تر از «تیپ‌های شخصیتی» یا «سبک‌های رفتاری» هستند. آنها می‌توانند انگیزش‌های نیرومندی -بیشتر ناآگاهانه- باشند که شخص را در مسیر خاصی پیش می‌رانند. برخی نمی‌توانند بلندپرواز و آرمان‌گرا نباشند. این روحیه بر آنها چیره است. دیگران چاره‌ای ندارند جز اینکه سنتی باشند، این در سرشت آنان است.

نگرش زُحلی نیز موهبت‌هایی در اختیار آدمی قرار می‌دهد: می‌تواند ارزش فردی را قوام ببخشد؛ کمک کند تا دیگران را راهبری کنید و سازمان‌هایی پدید بیاورید؛ و به‌جای دوباره‌کاری، سنت را به‌خوبی به‌کار گیرید. مهم است که احساس کنید در شغل و شیوهٔ زندگی‌تان استوار هستید، و با رویکرد زحلی بی زحمت زیاد به آن دست می‌یابید. اما این نگرش هم می‌تواند مشکلاتی مانند نرمش‌ناپذیری، اقتدارگرایی، و افکار و ارزش‌های کهنه پدید بیاورد.

جنبهٔ مثبت روحیهٔ «جوانی جاودانه» این است که می‌تواند مایهٔ آرمان‌گرایی، نوآفرینی، شوروشوق، و انگیزهٔ نیرومندی برای خلاقیت شود. اما جنبهٔ منفی‌اش این است که غیرواقع‌بینانه و آرزواندیشانه است. اغلب، جوهرهٔ آن، گونه‌ای خودشیفتگی سوزان است -عزّت نفس مفرط، خودآگاهی افراطی و تصویری متورّم از خود. هنگامی که این روحیهٔ جوانی بر شخصیتی چیره می‌شود، بسیاری از مردم، به علت فقدان مسئولیت‌پذیری، او را ریشخند می‌کنند. در روابط انسانی، جوان ابدی، به خاطر عاجز بودن در «پایبندی» بدنام است، نمی‌تواند شغلی را نگه دارد، و به‌ندرت به آرمان‌هایش دست می‌یابد. پیوسته از این پروژه به آن پروژه می‌پرد و کمتر یکی از آنها را به اتمام می‌رساند. با مدیریت زمان مشکل دارد. خوب می‌تواند شغلی را آغاز کند ولی نمی‌تواند آن را به پایان برساند.

شماری از کسانی که برای مشاوره به من نامه می‌نویسند، گله و شکایت دارند که دیگران آنان را سر می‌دوانند، از آنها سوءاستفاده می‌کنند، و کارهای پیش‌پاافتاده به عهده‌شان می‌گذارند. از بدرفتاری همکاران یا رؤسا یاد می‌کنند. در چنین اوضاعی، من حس قربانی بودن و ناتوانی می‌بینم، که نشانه‌ای یا دست‌کم صورت ملایمی از دیگرآزاری ـ خودآزاری است. می‌توانم به این اشخاص بگویم قوی‌تر باشند، اما احتمالاً کوشش آنها کارساز نخواهد بود. توانایی شخصی را از هیچ نمی‌توان ایجاد کرد. بهتر است این اشخاص در درازمدت، تمامیت زندگی‌شان را بپرورانند و فقط کوشش کنند انسان استوارتری باشند و زندگی واقعی‌تری را تجربه کنند. در آن صورت، هنگامی که به‌دنبال شغل می‌گردند یا سر کار می‌روند، نیروی عظیمی پشت سر خود خواهند داشت.

هنگامی که به داستان زندگی انسان‌های موفق نگاه می‌کنید متوجه می‌شوید بسیاری از آنها عناصر منفی‌ای در گذشتهٔ خویش داشته‌اند. موفقیت آنان به دلیل داشتن والدین خوش‌نیت و خردمند و دوراندیش، و اوضاع اجتماعی نبوده است. همچنین، این اشخاص همیشه بر «گذشتهٔ» خود فایق نیامده‌اند، یا با تأثیر عناصر منفی مبارزه نکرده‌اند تا در مقابل مداخلهٔ بستگان موفق شوند. گاهی آنچه به‌ظاهر عاملی منفی به نظر می‌رسد، سرانجام عاملی مثبت برای حرکت به سوی جلو می‌شود.

در بیشتر موارد، به‌عهدهٔ خود کارمند است که روح را در کار خویش بپروراند. در این اوضاع، نگهداری عکس‌های خانوادگی، گیاهان و گل‌های ویژه، اشیاء تزئینی کوچک و دیگر چیزهایی که نمادی از خانه و خاطرات و دلبستگی‌ها است، بیش از همیشه اهمیت می‌یابند.

عواملی هستند که پول در اختیار شما قرار می‌دهند تا با آن گذران زندگی کنید، اما، فشار ناشی از این عوامل، نفْس شما را در غُل‌و زنجیر و خُرد می‌کند. این‌گونه خُردشدگی نفْس، صورت دیگری از افسردگی مربوط به کار و امری متداول است.

«نکته صِرفِ موفقیت نیست، بل، از طریقِ سعی تبدیل شدن به شخصی عمیق‌تر، پیچیده‌تر، و بالغ‌تر است. بگذار تا کیمیای سیر و سلوکِ طاقت‌شکن‌ات در منش‌ات حک شود و تو را به شخصیتی پرمایه بدل سازد. در این حال، هر کاری بکنی کیفیّت تجربه‌ات و ظرفیّت پخته شدن به مَدَدِ آن را خواهد داشت.»

«شغل، هرگز، فقط شغل نیست. همیشه پیوند دارد با فرآیندی ژرف و نادیدنی در جهتِ یافتنِ معنا در زندگی، از طریقِ کار».

«به خودت اعتماد کن: هر دلی با آن رشتهٔ آهنی مرتعش می‌شود. جایگاهی را که ارادهٔ الهی برای تو معلوم کرده است بپذیر: جامعهٔ معاصرانت و پیوند رویدادها را». (رالف والدو امرسون)

چنانچه نفس می‌کشید و علائم حیات را بروز می‌دهید دارای روح هستید. اما نیاز دارید به معنای استعاری هم تنفس کنید، یعنی زندگی را دم و بازدم کنید؛ برنده و بازنده شوید؛ شاد و غمگین باشید؛ برنامه‌ای را آغاز کنید و به انجام برسانید؛ و روابط انسانی را شروع کنید و از آن دست بکشید. این ضرب‌آهنگ تلخ و شیرین یک زندگی فعّال، و نشانهٔ این است که شما دارای روح هستید. گاهی مردم درجا می‌زنند و این ضرباهنگ متوقف می‌شود. این اشخاص نمی‌توانند پذیرای امکانات جدید شوند و یا از الگوهای قدیمی و ملال‌آور دست بکشند.

بارها از مردان و زنانی شنیده‌ام که دربارهٔ کارشان می‌گویند «یک رُبات هم می‌تواند این کار را انجام دهد». احساس می‌کنند مانند «چرخ‌دنده‌ای در ماشین» و یا جزئی از یک شرکت بزرگ و سرد و بی‌روح‌اند. اهمیت تلاش‌های خود را احساس نمی‌کنند، بلکه شاهد این هستند که بیشتر وقت‌شان صرف منافع دیگران یا فرآورده‌هایی می‌شود که اهمیت چندانی در درازمدت ندارد.

شخصی که مهارت ویژه‌ای در حرفه‌ای کوچک مانند ساخت کاسه‌های چوبی یا جواهرآلات ساده از خود نشان می‌دهد، به‌راستی در ارزش‌های جهان‌شمولِ زیبایی و معناداری مشارکت دارد. دفتردار یا حسابدار در حفظ توانمندی مالی یک اجتماع و حتی یک ملت نقش دارد. صداقت و مسئولیّت همان اندازه در امور کوچک مهم هستند که در مسائل بزرگ.

هنر باستانی کیمیاگری، راه را به ما نشان می‌دهد: به زندگی عمیق و پیچیدهٔ درونی‌تان توجه کنید. دربارهٔ روابط انسانی خویش، حساس‌تر شوید. گذشته‌تان را با تأمل بررسی کنید. و قوهٔ تخیّل خود را با تمام توان به‌کار گیرید. از پایین به بالا، و در جهت یافتن کاری کوشش کنید که زندگی‌تان را ارزشمند می‌کند.

افراد پیرامون شما به شواهد بیرونی موفقیت‌تان نگاه می‌کنند، اما شما باید به خصایص درونی‌تان که می‌دانید هنوز مَجال بُروز نیافته‌اند، اعتماد کنید

گاهی مردم نگرشِ متعصّبانه دربارهٔ کار در پیش می‌گیرند: به شما می‌گویند باید پول خوبی دربیاوری، استعدادهایت را به‌کار بگیری، آموخته‌های بیشتری کسب بکنی، اهداف و مقاصد مشخصی داشته باشی، و به برنامه‌ات پایبند باشی. بر پایهٔ این معیارها، بیشتر آدم‌های خلاق در طول تاریخ گمراه به نظر می‌آیند؛ درحالی‌که این اشخاص با نیک‌بختی و الهام و آزمون زندگی کرده‌اند

کارل گوستاو یونگ نوشته است که خلاقیت یک غریزه است نه قریحه‌ای اختیاری، که به قلیلی از افراد نیک‌بخت بخشیده باشند. چنانچه راهی برای خلاق بودن در زندگی‌تان نیابید، این غریزه سرکوب و ناکام می‌شود. از دست دادن این غریزه را به صورت پژمردگی احساس می‌کنید و انگار «منِ» شما بی‌روح شده است؛ در نتیجه، احساس تُهی بودن، جداافتادگی، و ناخشنودی می‌کنید.

شکیبا باشید، و توانایی لازم برای درنگ کردن، مشاهده، و همین‌طور شهامت مداومت در کار را داشته باشید -حتی هنگامی که به‌ظاهر، هیچ چیز ارزشمندی اتفاق نمی‌افتد. این کار شامل فعالیتی ظاهری و معنایی باطنی است؛ و ماندن در ظاهر، شما را به مقصود نخواهد رساند.

«کار» و «زندگی» دو مؤلفهٔ جدانشدنی در حیات هر یک از انسان‌هاست؛ یعنی زندگی‌کردن، همان کار کردن است و کار کردن، همان زندگی کردن. شخصیت آدمی بر اثر کار یا کارهایی که می‌کند، در طول زندگی شکل می‌گیرد و شخص به انسانی بی‌همتا بدل می‌شود. اما بسیاری از افراد با غفلت از این واقعیت، کار را به «شغل» یا «حرفه» فرو می‌کاهند و از این‌رو میان کار و زندگی جدایی می‌افکنند.