بریده‌هایی از کتاب چگونه یک فرزند کتابخوان تربیت کنیم؟

بعضی از پدر و مادرها چنان مشتاق ترغیب فرزندان به کتابخوانی یا حداقل ایجاد فاصله بین او و اینترنت برای چند دقیقه هستند که حتی ممکن است جایزه‌هایی برای فرزند خود در نظر بگیرند. برای این کار وسوسه نشوید. به‌جای اینکه بگویید «اگر سی دقیقه وقت خود را به خواندن بگذرانی،‌‌ می‌توانی با آیپاد بازی کنی یا بستنی بخوری یا فلان مبلغ پول به تو‌‌ می‌دهم»، سعی کنید «انگیزۀ درونی» کودک را فعال کنید و کتاب خواندن را به چیزی جالب و خاص تبدیل کنید.‌‌ می‌توانید بگویید «بیا آتش روشن کنیم و کتاب‌هایمان را ببریم و کنار آن بخوانیم» یا «بیا انتخاب کنیم کدام کتاب‌ها را برای آخر هفته به خانۀ مادربزرگ ببریم» یا «هفتۀ گذشته یک کتاب‌فروشی عالی کشف کردم، بیا با هم به آنجا برویم، اجازه‌‌ می‌دهم دو کتاب جدید انتخاب کنی.» کتاب خواندن را به‌عنوان پاداش خودِ این کار در نظر بگیرید.

اجازه دهید فقط برای سرگرمی محض مطالعه کنند سعی نکنید همیشه با جدیت و بلندپروازی فرزندتان را به‌سمت آثار ادبی هل دهید. به‌عنوان مثال، بسیاری از بچه‌ها کتاب‌های فکاهی را دوست دارند. به‌خصوص اگر یک شنوندۀ مشتاق داشته باشند، آماده‌اند که غرق خواندن این کتاب‌ها شوند. بهانه‌هایی برای فرزندتان پیدا کنید که بتواند در این‌گونه آثار غوطه‌ور شود.

خواندن کتاب از روی صفحه‌نمایش دیجیتال شاید زیاد حس کتاب خواندن را به بیننده منتقل نکند (درحالی‌که اگر کتاب واقعی دست بگیرید، واضح‌تر است). پس اگر از روی دستگاه هوشمند کتاب می‌خوانید، قسمت‌های جالب کتاب را بلندبلند برای فرزندتان بخوانید تا متوجه شود سرگرم گشت‌وگذار در اینستاگرام نیستید. از لغتی که معنی‌اش را نمی‌دانستید و مجبور شدید در فرهنگ لغات دنبال آن بگردید برای فرزندتان بگویید. حتی اگر ترجیح می‌دهید روی تبلت کتاب بخوانید، سعی کنید جلوی کودکتان کتاب چاپی دست بگیرید، چون پیامی که از چشم‌ها به مغز مخابره می‌شود، اثر بلندمدت‌تری دارد.

حتی اگر واژه‌‌ها به‌شکل درستی ادا نمی‌‌شوند، احساس کودک، اشتیاقش، جسارتش برای بلند خواندن و درکش از داستان‌ها و تصاویر را ستایش کنید. ستایش کردن کودک باعث می‌‌شود تا اضطرابش از بین برود و اعتمادبه‌‌نفس کسب کند، حتی اگر در خواندن صحیح کتاب دچار مشکل شده باشد.

طبق مطالعاتی که عوامل مختلف کتابخوان شدن یک کودک را بررسی می‌‌کنند، مهم‌‌ترین عامل در تعیین یک فرزند کتابخوان، کیفیت مطالعه و تدریس مدرسه و ساعت‌های خواندن کتاب با صدای بلند نیست. فارغ از سطح درآمد یا تحصیل والدین، مهم‌‌ترین آماری که به کتابخوان شدن بچه‌‌ها مربوط می‌‌شود تعداد کتاب‌‌های داخل خانه است.

خوشحالم که هر اتفاقی هم در زندگی‌‌شان رخ دهد خواهند توانست گلیمشان را از آب بیرون بکشند و از مطالعۀ‌ داستان‌‌ کتاب‌‌ها لذت خواهند برد. آنها متوجه داستان زندگی خواهند شد و پایانی خوش را برای خودشان رقم خواهند زد. آنها همچنین از تغییر شخصیت‌‌ها و طرح‌‌های مختلف آگاه هستند و بارها با پایانی غم‌‌انگیز در داستان‌‌ها روبه‌‌رو شده‌‌اند. آنها از طریق مطالعۀ‌ داستان‌‌ها از نقش و شخصیتی که می‌‌خواهند در آینده داشته باشند، بیشتر آگاه می‌‌شوند. آنها آمادگی بهتری برای خواندن و درک موقعیت‌‌های مختلف خواهند داشت و دنبال معنایی خواهند گشت که به‌ظاهر برای خیلی‌‌ها غیرقابل‌‌درک است. آنها همچنین خواهند توانست ذهن مردم را بخوانند و خودشان و بقیه را در جایگاهی قرار دهند که به آن تعلق دارند.

هدف اصلی از حیوانی کردن شخصیت کتاب‌‌ها این نیست که بچه‌‌ها عاشق حیوانات هستند، بلکه این دسته از کتاب‌‌ها به آنها کمک می‌‌کند تا مشکلات را از یک فاصلۀ‌ عاطفی ایمن ببینند. گاهی اوقات، اگر ترس یا اضطراب را به یک سمور آبی ربط دهید، پذیرفتن آنها آسان‌‌تر می‌‌شود. از طرف دیگر، حیوانات جنس زن یا مرد ندارند و در نتیجه برای پسرها و دخترها جذاب‌‌ترند. داستان‌‌های حیوانات راه خوبی برای صحبت در مورد نژادپرستی است، اما نژاد یک مفهوم انسانی است و خودِ حیوانات هیچ‌‌گونه نژادی ندارند. آنها جهانی هستند.

-اگر کودک وسط حرف شما می‌‌پرد، نشانۀ‌ مشتاق بودنش است. زیاد غرق در مطالعه نشوید تا نظرات و واکنش‌های کودک را نادیده نگیرید. هیچ‌وقت نباید چنین جمله‌‌ای را به کار ببرید: «صبر کن این صفحه را تمام کنم.» و در عوض به پرسش کودک گوش دهید.

متخصصان حوزۀ‌ ادبیات بر این باورند که بچه‌‌ها باید در معرض کتاب‌‌هایی قرار بگیرند که «آینه و پنجره» هستند. این تعبیر متعلق به دکتر رودین سیمز بیشاپ است. بعضی از کتاب‌‌ها باید آینه باشند تا کودک بتواند خودش را در آن ببیند. بقیه هم باید پنجره‌‌ای رو به تجارب انسان‌‌های مختلف باشند. وقتی هر دو نوع را در اختیار کودک بگذارید، در واقع به او کمک کرده‌‌اید که برای خودش و بقیه ارزش و احترام قائل شود.

پرورش یک خانوادۀ‌ کتابخوان کار سودمندی است و شما را وارد سفری می‌‌کند که هیچ‌‌گاه به اتمام نمی‌‌رسد.