بریده‌هایی از کتاب لنین

لنین برای کار بدنی، بزرگ و تربیت نشده بود اما از والدینش یاد گرفته بود که هر کاری را که انجامش برای تحقق آرمان‌های بزرگ ضرورت دارد باید انجام داد. از نظر پدرش، این آرمان عبارت بود از «روشنگری» و «تجدد»؛ و از نظر لنین این آرمان عبارت بود از «انقلاب»، «روشنگری» و «تجدد» از طریق «انقلاب».

هنوز این موضوع مبهم باقی مانده که لنین تا کجا می‌خواست برای فرو نشاندن عطش انتقام‌گیری خویش پیش برود؛ عطشی که واجد یک پوشش روشنفکری در قالب قرائتش از مارکسیسم بود.

اولیانف در ارجاعی به داستان انجیلی «داود و گولیات» به این نتیجه‌گیری تلخ رسید: «و جوانک الهام‌گرفته از عشق، از معشوق خود این فرمان تلخ را دریافت می‌کند: ضرورت دارد که با هر کسی بدون احساساتی شدن پیوند برقرار کنی، ضرورت دارد که همیشه یک سنگ در فلاخنِ خود داشته باشی.»(۱۲)

ولادیمیر به واسطه همین کمک‌های بی‌شائبه‌ای که از اعضای خانواده‌اش دریافت می‌کرد، به این پیش‌فرض کلی رسیده بود که دیگران موظفند خواسته‌ها و تمایلاتش را برآورده سازند؛ و شاید همین ویژگی بود که وی را به یک «رهبر بالفطره» مبدل ساخت.

لنین آدم غیرمنتظره‌ای بود. زندگی و دوران کاری خارق‌العاده‌اش، حداقل ثابت کرد هر کسی در زندگی‌اش باید هشیار و گوش به زنگ باشد و از فرصت‌ها نهایت استفاده را بکند. اندک پرسوناژهای تاریخی‌ای وجود دارند که به چنین دستاوردی نایل شده باشند. به خاطر ارائه چنین الگویی هم که شده باید سپاسگزارش باشیم.

برای لنین هیچ اهمیتی نداشت که استالین، اورژونیکیدزه و دزیرژینسکی جملگی غیر روس‌تبار بودند. آن‌ها به راستی خیلی روسی شده بودند و دلیلش هم این بود که آن‌ها با عدم حمایت از ملت‌های کوچک‌تری مثل گرجستان می‌خواستند خط بطلانی بکشند بر ریشه‌های نژادی غیرروسی خودشان تا از این طریق پایبندی قاطعانه خود را به آرمان‌های فرانژادی و فراملیتی آرمانِ کمونیسم ثابت کنند.

آیا این حس مرگ درونی عبور خواهد کرد؟ به نقطه‌ای رسیده‌ام که برایم عجیب است آدم‌های دیگر این‌قدر آسان می‌خندند و آشکارا از حرف زدن لذت می‌برند. می‌دانم خنده و لبخند تقریبآ هیچ‌وقت به دلیل یک لذت درونی در من ایجاد نمی‌شود و اگر گاهی می‌خندم به خاطر پاره‌ای ضرورت‌هاست. در حال حاضر نسبت به جهان بیرون نیز بی‌اعتنا هستم. و در عین حال این قضیه معمولا به لرزه‌ام می‌اندازد. و حالا چقدر کم به آدم‌ها عشق می‌ورزم. قبلا با احساسات گرم به هر کسی نزدیک می‌شدم. اما حالا نسبت به همه بی‌تفاوتم. اما مهم این است که تقریبآ از دست همه خسته شده‌ام. احساسات گرم من تنها برای بچه‌هایم و وی. آی. باقی مانده است.

لنین وضعیت را این‌گونه برای کامینیف روشن کرد: «بگذارید ما، روس‌های کبیر، شکیبایی و احتیاط نشان بدهیم، و به تدریج همه این اوکراینی‌ها، لیتوانیایی‌ها و... را دوباره به دستانمان بازگردانیم.»(۱۷) به این ترتیب خواسته لنین این بود که بلشویک‌ها کماکان بتوانند وانمود کنند جمهوری شوروی اوکراین حقیقتآ یک جمهوری مستقل از روسیه است و پیمان‌های دو جانبه بین این دو کشور صرفآ بر منافع برابرِ متقابل مبتنی است. اما در عمل حکومت اوکراین باید تحت نظارت سفت و سخت حزب کمونیست روسیه و سازمان‌های مرکزی حزب در مسکو باقی می‌ماند، و حزب کمونیست اوکراین نیز باید صرفآ به عنوان یک سازمان حزبی منطقه‌ای و تابعی از حزب کمونیست روسیه فعالیت می‌کرد.

یک‌بار دیگر لنین و نادژدا در حال عبور از روی پل درب و داغانی بودند که عابر پیاده‌ای به آن‌ها گفت: «اگر از حرف بنده ناراحت نمی‌شوید باید بگویم این پل یک پل به سبک شوروی (ساویتسکی) است.»(۱۳) دیری نگذشت که لنین شروع کرد به استفاده از اصطلاح «به سبک شوروی» به عنوان یک صفت منفی.

در خود کرملین زن خدمتکاری صراحتآ به لنین گفت مادامی که حقوقش سر موقع پرداخت شود برایش اهمیتی ندارد چه کسی حکومت می‌کند