بریده‌هایی از کتاب مشق اخلاق؛ دفتر پنجم

خانه هم رئیس می‌خواهد. قرآن کریم، مرد را رئیس و قوام خانواده می‌داند

جزای بدی، مانند آن، بدی است. پس هرکه بگذرد و نیکوکاری کند، پاداش او بر عهدهٔ خداوند است، به راستی او ظالمان را دوست نمی‌دارد.

مبلغین و افراد تأثیرگذار هم باید در گفتار و نوشتار خود از قرآن سرمشق بگیرند و برای جذب جوانان از صداقت فاصله نگیرند.

خدا ارحم‌الرّاحمین است، خدا شفاعت اهل‌بیت(را قبول می‌کند، امّا این حقایق نباید باعث غرور شود و آنها را از عمل صالح بازدارد. این حقایق نباید به کسی جرأت گناه بدهد.

دربارهٔ اهل بهشت می‌فرماید: آنان حقیقتاً تقوا دارند و از هوی و هوس و آرزوهای بی‌جا به‌دور بوده‌اند

عزاداری اهل‌بیت(و تعظیم شعائر تشیّع، لازم است و ثواب و فضیلت فراوانی دارد، امّا باید همراه با عمل صالح و انجام واجبات و ترک محرّمات باشد تا انسان را به بهشت برساند.

اهانت به دیگران که متأسّفانه امروزه عادی و رایج شده است، جنگ با خداست و غضب خداوند متعال را به همراه دارد

بی‌اعتنایی به مردم، مخصوصاً برای کسانی‌که از ثروت یا ریاست خاصّی برخوردارند، منجر به سقوط و بیچارگی آنان خواهد شد.

اگر کسی متّقی نباشد، گرچه از نظر ظواهر و از حیث قدرت، ثروت و شهرت، از رتبهٔ اجتماعی خوبی برخوردار باشد، زندگی او و مرتبهٔ اجتماعی او در اثر بی‌تقوایی، بی‌برکت می‌شود و زندگی او در آتش نزاع و اختلاف می‌سوزد.

ظاهراً سؤال راجع به دین و اخلاق در مجالس خواستگاری، خرافی و قدیمی تلقی می‌شود و سؤال در خصوص مادیات و تجمّلات و تشریفات، اساسی و مدرن قلمداد می‌گردد. یعنی جای معروف و منکر عوض شده است و بسیاری از افراد، حتّی قشر متدین نیز به جای امر به معروف و نهی از منکر، از همین روش‌های غلط و مخرّب پیروی می‌کنند.

اگر دو سه روز بیماری برای شما پیدا شد، آن را نبینید، بلکه نعمت‌ها مثل نعمت عقل را که خدا به شما داده است ببینید. نمی‌گویم در فکر درمان بیماری یا علاج نارسایی‌ها نباشید، امّا می‌گویم نعمت‌های خدا را همیشه در نظر داشته باشید.

بدی‌های دوستان خود را نادیده بگیرید. بلبل‌منش باشید، بلبل وقتی وارد باغ می‌شود، دنبال درخت پرگلی می‌گردد که روی آن بنشیند؛ امّا مگس اگر وارد گلستان هم بشود، حتّی نزدیک گل نمی‌رود، آن‌قدر این طرف و آن طرف می‌گردد، تا هرطور هست لجنی یا زباله‌ای پیدا کند و روی آن بنشیند. همیشه سعی کنید طبع بلبل داشته باشید و مگس‌منش نباشید. دنبال خوبی‌ها بگردید.

بدی‌ها را نبینید و آنچه را که در عالم هستی است، خوب ببینید.

کسی که غیبت او می‌شود یا به او اهانت می‌گردد یا مورد اتّهام واقع می‌شود، مظلوم است و باید همه از او دفاع کنند.

غیبت، تهمت، اهانت، شایعه و این قبیل گناهان بزرگ، ظلم است و کسی که غیبت او می‌شود یا به او اهانت می‌گردد یا مورد اتّهام واقع می‌شود، مظلوم است و باید همه از او دفاع کنند. کوتاهی در دفاع از مظلوم نیز همان‌طور که بیان شد، موجب ثبت همان ظلم در پرونده می‌شود و عذابی مطابق با عذاب ظالم به همراه خواهد داشت.

باید به اندازهٔ توان، مانع ظلم ظالم و یاور مظلوم باشیم.

کسی که بتواند مانع ظلم ظالم شود، یعنی قادر باشد از مظلوم دفاع کند و در این زمینه کوتاهی نماید، در قیامت مثل همان ظالم است.

انسان در هیچ زمانی بی‌نیاز از محبّت نخواهد بود.

متأسّفانه آمار بهره‌مندی جوانان ایرانی از وقت و میزان مطالعه یا میانگین فعّالیت در کشور ما در مقایسه با سایر کشورها، وضعیت نامطلوب و تأسّف‌باری دارد و عیب بزرگی برای جوانان ایرانی محسوب می‌شود. تأسّف بیشتر و خسارت عظیم‌تر، هنگامی است که علاوه بر اتلاف وقت و از دست‌دادن فرصت‌ها، عمر گران‌بهای برخی از جوانان صرف گناه و معصیت می‌شود.

بعضی در لفافه و به شوخی سخنان نیش‌دار و تندی می‌زنند که این کاری زشت و ناپسند است و بر این کار گناه بسیار بزرگی مترتّب است. چنین اشخاصی روز قیامت مسخره می‌شوند، سخنان نیش‌دار آنها در عالم برزخ به مار و عقرب بدل می‌شود و به آزارشان می‌پردازد.