بریده‌هایی از کتاب معنای زندگی

خوشبختی یک وضعیت رضایت ذهنی است.

زندگیمان ما را به سمتی کشانده‌اند که باور کنیم نمی‌توانیم خوشبخت باشیم، مگر تحت شرایط معین مادی و دارای رفاه معین مالی. این حقیقت نیست، این باور ماست. حقیقت به ما می‌گوید که خوشبختی یک وضعیت رضایت ذهنی است. رضایت را در یک جزیرهٔ دورافتاده، در یک شهر کوچک، یا در یک آپارتمان استیجاری در یک شهر بزرگ هم می‌توان یافت. رضایت هم در قصرهای اغنیا یافت می‌شود و هم در کلبه‌های فقرا.

آن کشش به سمت بت‌پرستی که در فطرت ماست، حقیقت را پوشیده در لباسی سلطنتی می‌بیند و هنگامی که حقیقت به شکل فروتنانه و فاقد تزئیناتش در مقابلمان ظاهر می‌شود، فریاد می‌کنیم: «سرخوردگی!».

اگر خوشبختی و دلیل بودن ما منوط به گرایش ذاتی برای جستجوی تسلا در توهم‌ها، سنت‌ها و خرافه‌های دروغین بود،‌ من هم موافق بودم. در آن صورت زمانی که حقیقت ما را از تسلای نامعلوم آن توهمات محروم می‌کرد بدبخت می‌شدیم، ولی این‌طور نیست.

او شادی‌اش را از فعالیت دائمی که لازمه‌اش تلاش و جستجوست، تأمین می‌کند.

سنتیانا کتاب را بست. سکوت کوتاهی برقرار شد. از جا برخاست و گفت: «آقایان بهار است!» کلاهش را برداشت و دیگر به کلاس برنگشت.

علت اصلی زندگی عشق است. عشقی که تا زمانی که زنده هستیم ما را به یکدیگر پیوند می‌دهد، عشقی که ما را به کسانی که ترک‌مان کرده‌اند و ما را به آیندگان پیوند می‌دهد. کاملاً به خاطر دارم که در کودکی فکر می‌کردم زندگی‌ام به‌شکلی تجزیه‌ناپذیر با زندگی پدرم پیوند خورده است. فکر می‌کردم صرفاً به دنیا آمده‌ام تا به او کمک کنم. فکر می‌کردم باید همراه او از دنیا بروم. بعد از مرگ او، به همان شکل با زندگی همسرم و فرزندانم پیوند داشتم. فکر می‌کنم علت اصلی زندگی کردن عشق است. عشق به خانواده، شناخته‌شده‌ترین و آسان‌ترین عشق است.

وقتی روزهای خاکستری و لحظات اندوه از راه برسند، صرف دانستن اینکه «خداوند در ملکوت خودش هست»، حتی علی‌رغم این احساس که «همه چیز دنیا درست و عادلانه نیست»، انسان تسلی و شادی می‌یابد. لذا من به عنوان چیزی که مرا به ادامه دادن وامی‌دارد، به مذهب بازمی‌گردم.

تا ابد سوگوار لذت‌های ایمان خواهم بود

هنوز به‌طرز غریبی به سمت ایمان دوران جوانی‌ام کشیده می‌شوم، که زیبایی‌اش را دوست داشتم ضمن اینکه به حقیقتش شک داشتم و مطمئن نبودم که زیبایی واقعی‌تر از حقیقت باشد،

اشتیاق به کار کردن و کمک به دیگران در ایجاد اشتیاق در آنها،‌ نیروهای محرکه‌ای هستند که باعث شده‌اند به کارم ادامه دهم. از نظر من خویشتنداری و زیاده‌روی نکردن منشأ واقعی شادی است. در مورد آخر، تسلط بر نفس، بزرگ‌تر و مهم‌تر از پیروزی بر جهان است.

آقای دورانت عزیز، هرگز اعتقاد نداشته‌ام که ارزش زندگی صرفاً در لذت لحظهٔ حاضر یا در امید ناچیزی برای فردا نهفته باشد. ذهن انسان برای نفوذ کردن به درون معمای بزرگ این جهانی که خود را در آن می‌یابیم، ابزاری بسیار ناتوان است. اما همواره فکر کرده‌ام زندگی باید ارزش زیستن داشته باشد، تا ما بتوانیم تلاش کنیم و کمی بیشتر از آنچه امروز از جهان می‌دانیم را، بفهمیم.

برای من، هستی و توانایی‌هایی که به همراه دارد، مانند توانایی احساس کردن، فکر کردن، و انجام دادن کار، عطیه‌ای بی‌نهایت گرانبهاست که زندگی به ما عرضه می‌کند

من ترجیح می‌دهم یک معامله‌گر سخت‌کوش و همین‌قدر که هستم شاد و خوشبخت باقی بمانم، تا اینکه بزرگ‌ترین فرزانهٔ عالم شوم و به‌ناچار همهٔ تلخی‌ها و ناامیدی‌هایی را که تفکرات انتزاعی بیش از حد به همراه دارند، بپذیرم.

خدا را شکر می‌کنم که من همچنان پندارهای خودم را دارم! و برای دانشمندان و فلاسفه‌ای که با تفکراتشان خود را به سیاه‌چاله‌ای عمیق انداخته‌اند، متأسفم.

می‌پرسید: «و بالاخره اینکه گنج‌های من کجا هستند؟» گمان می‌کنم در آرزو و اشتیاق دیوانه‌وارم برای دیدن خوشبختی و بهروزی فرزندانم و فرزندان آنها نهفته است.

اگر کسی معنایی برای زندگی پیدا نکرده است، کسی هم نشان نداده که زندگی معنا ندارد. ظاهراً آنچه بی‌معناست، همین سؤالی است که می‌پرسد آیا زندگی معنا دارد یا نه.

«الهام‌بخش من چیست؟» باز هم غذا، و نحوهٔ دریافت آن توسط جسمم. مثلاً دو سال پیش من در نیویورک و در اطراف آن، به مدت یک سال منحصراً گوشت و آب می‌خوردم. در آن مدت به‌طرز چشم‌گیری خوش‌بین‌تر شده بودم و با ذوق و شوق بیشتری نسبت به زمانی که رژیم غذایی عادی داشتم، چشم‌به راه روز و سال بعد بودم. منابع الهام دیگرم آب و هوا و خواب راحت است. ولی شاید شما به عنوان یک فیلسوف بیشتر روی الهام‌بخش‌های معنوی تأکید داشته باشید.

«الهام‌بخش من چیست؟» باز هم غذا،

«چه چیز باعث می‌شود من ادامه دهم؟» ... فکر می‌کنم غذا، یا بهتر بگویم، سوخت.