بریده‌هایی از کتاب انسان در جست‌وجوی معنا

داستایوفسکی می‌گوید: «تنها یک چیز است که از آن می‌ترسم، این‌که ارزش رنج‌هایم را نداشته باشم.»

این‌گونه افراد فراموش می‌کنند که این یک موقعیت بیرونی دشوار و استثنائی است که به انسان فرصت پیشرفت روحی و معنوی می‌دهد. زندانیان به‌جای اینکه سختی‌ها و دشواری‌های اردوگاه را فرصتی برای امتحان قدرت درونی خود بدانند، زندگی را جدی نمی‌گیرند و ارزش آن را تا حد یک زندگی بی‌ارزش که هیچ عاقبتی ندارد پایین می‌آورند. آنها ترجیح می‌دهند چشمانشان را ببندند و تنها در گذشته زندگی کنند. زندگی برای چنین افرادی بی‌معنا می‌شود.

در روز چهارم استراحتم در بخش بیماران، نگهبان شیفت شب بودم که پزشک ارشد با عجله به داخل آمد و از من خواست تا برای کارهای پزشکی در کمپ دیگری که متعلق به بیماران تیفوس بود داوطلب شوم. برخلاف توصیهٔ شدید دوستانم (و با وجود اینکه هیچ‌یک از همکارانم حاضر به انجام این کار نشدند) باز هم تصمیم گرفتم تا داوطلب شوم. می‌دانستم که با بیگاری‌ای که از من می‌کشند در مدت‌زمان کوتاهی خواهم مُرد. اما اگر قرار بود آنجا بمیرم حداقل بیهوده نمی‌مردم. با خودم فکر کردم که مرگِ در حال خدمت به دوستان خیلی بهتر از مرگ بر اثر زندگی نباتی یا مرگ به‌خاطر کارگرِ بی‌مصرف بودن (درست مثل من) است.

اگر معماری بخواهد طاقی فرسوده را تقویت کند، باری به آن اضافه می‌کند تا اجزای طاق محکم‌تر از قبل به یکدیگر متصل شوند. بنابراین هنگامی که یک درمانگر قصد کمک به بیمار را دارد، نباید از اضافه‌کردن تنش در راه یافتن معنا برای زندگی و سلامت روانی بیمار واهمه داشته باشد.

سلامت ذهنی نیاز به مقدار مشخصی تنش دارد. تنش میان چیزی که فرد به دست آورده و چیزی که انتظار می‌رود با آن مواجه شود یا فاصلهٔ بین چیزی که فرد هست و چیزی که به آن تبدیل می‌شود.

سلامت ذهنی نیاز به مقدار مشخصی تنش دارد.

هیچ‌چیز در دنیا به اندازهٔ دانستن معنای زندگی نمی‌تواند به انسان کمک کند که در بدترین شرایط هم زندگی کند.

رستگاری بشر در راه عشق و در خود عشق است.

عشق والاترین هدفی است که انسان در جست‌وجوی آن است

در مواجهه با موقعیت‌های دشوار یا حتی در مقابله با سرنوشتی که قدرت تغییر آن را نداریم هم می‌توان در زندگی معنا پیدا کرد. پس چیزی که اهمیت دارد این است که انسان به بهترین روش صبر و بردباری به خرج دهد تا بر غم غلبه کند و به پیروزی دست یابد

آزادی پایان کلمات نیست. آزادی تنها قسمتی از داستان و قسمتی از حقیقت است. اما آزادی جنبهٔ منفی ماجراست و قسمت مثبت آن مسئولیت‌پذیری است. در حقیقت، آزادی در معرض خطر تجزیه‌شدن به خودخواهی است، مگر اینکه در پوستهٔ مسئولیت‌پذیری نمایان شود. به همین دلیل است که مجسمهٔ مسئولیت‌پذیری در ساحل غربی مکمل مجسمهٔ آزادی در ساحل شرقی آمریکاست

من متوجه شدم که تولید نسل تنها معنی زندگی نیست که اگر این‌طور بود زندگی خودش بی‌معنا می‌شد و چیزی که بی‌معناست را نمی‌توان با جاودانگی و تداوم معنا بخشید.

این یکی از اساسی‌ترین تفکرات لوگوتراپی است که هدف انسان افزایش میزان شادمانی و دوری از غم نیست، بلکه باید به دنبال معنایی در زندگی‌اش باشد. به همین دلیل اگر انسان بداند مفهومی در رنج‌هایش نهفته است، با تمام وجود آن را به آغوش خواهد کشید.

در لوگوتراپی عشق عاملی پدیده زاد از غرایز جنسی نیست. عشق همانند میل جنسی پدیده‌ای بنیادی است. به‌طور طبیعی میل جنسی شکلی از عشق است. در حقیقت میل جنسی از آن جهت تندیس مقدسی از عشق است که حامل آن باشد

لوگوتراپی معنای زندگی را به سه روش می‌توان کشف کرد: 1.      با انجام کاری سودمند. 2.      با تجربه‌کردن چیزی یا مواجه‌شدن با شخصی دیگر. 3.      با رفتاری که در مقابل درد و رنج‌های اجتناب‌ناپذیر اتخاذ می‌کنیم.

اگر بخواهم در یک جمله خلاصه کنم، هر انسانی مورد پرسشِ زندگی قرار می‌گیرد و او با پاسخ به آن پرسش می‌تواند پاسخگوی زندگی خود باشد و تنها از راه مسئولیت‌پذیری است که می‌تواند به آن برسد. بدین‌ترتیب، اساس و گوهر وجود انسان را در مسئولیت‌پذیری می‌داند.

شوپنهاور را بهتر درک می‌کنیم که می‌گوید: «ظاهراً بشر محکوم ابدی کشمکش میان دو قطب متضاد پریشانی و اضطراب از یک‌سو و اندوه و ملال از سوی دیگر است.» درواقع ملالت و بی‌حوصلگی مشکلات بیشتری را نسبت به اضطراب به‌وجود می‌آورد و مردم را بیشتر وادار می‌کند تا به روانپزشک مراجعه کنند.

شگفت‌انگیزترین تجربه برای یک زندانیِ آزادشده بعد از تحمل آن همه سختی و بازگشت به خانه این حس باشکوه است که دیگر هیچ چیز برای ترسیدن وجود ندارد، مگر خدا.

زندگی در هر شرایطی هم که باشد هیچ‌گاه بی‌معنی نخواهد بود و رنج و مرگ هم شامل این معنای بی‌انتهای زندگی خواهند بود.

این سخن از نیچه: «کسی که دلیلی برای زندگی‌کردن داشته باشد از عهدهٔ چگونگی آن برخواهد آمد»، می‌تواند یک شعار هدایت‌کننده برای تمام تلاش‌های روان‌درمانی و روان‌بهداشتی زندانیان باشد