بریده‌هایی از کتاب ارغنون سوم

عقل نمی‌تواند بر احساس پیروز شود چون احساس را فقط احساس می‌تواند مغلوب کند.

«چون کودکان خردسال باشید...» و «خوشا به حال پاکدلان...»

ریمان، ریاضیدان معروف، متوجه شد که در ابعاد عالی‌تر، زمان به طریقی به صورت مکان در می‌آید؛

زبان المثنای دقیق عقل است.

غزالی، فیلسوف ایرانی می‌گوید: «عالی‌ترین وظیفه روح انسان درک حقیقت است.»

کیست که بتواند آب گل‌آلود را صاف کند؟ اما اگر آب را بگذاری بیحرکت بماند، خودش کم‌کم صاف و روشن می‌شود. کیست که بتواند به آرامش مطلق دست یابد؟ اما بگذار زمان بگذرد تا حالتِ آرامش کم‌کم پدید آید...

فقط غیر واقعی، عادی است.

طبیعت، پس از آگاه و نیمه آگاه بودن به صورت حوزه‌های کانی، گیاهی و جانوری در زمانی بسیار دراز به آخرین حدّ تکامل عظیم خود به صورت انسان در می‌آید، و از خود می‌پرسد: من چه هستم؟

جانوران دو بعد را می‌بینند. بعد سوم را دائمآ حس می‌کنند اما آن را نمی‌بینند. آن را به صورت چیزی گذرا حس می‌کنند به همان‌گونه که ما زمان را حس می‌کنیم.

وقتی از یک خردمند بزرگ هندی خواستند برهمن را وصف کند، فقط سکوت کرد ـ و این پاسخ او بود.

عشق، برای زندگی ما، یکی از خدایان است که گاهی سختگیر و گاهی مهربان است اما هیچ‌گاه تسلیم ما نمی‌شود، هیچ‌گاه راضی نیست ما را برای رسیدن به هدفهامان یاری دهد. افراد انسان تلاش می‌کنند عشق را تحت انقیاد خود در آورند تا آن را وادارند در خدمت هدف‌هاشان، هم هدف‌های معنوی و هم مادی، قرار گیرد. اما عشق را نمی‌توان تحت انقیاد چیزی در آورد و عشق از موجودات فناپذیر ضعیفی که سعی کنند خدا را تحت انقیاد خود در آورند تا در خدمت هدف‌های آنان باشند با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد. همه حساب‌های آنها را بر هم می‌زند و آنها را به کارهایی وامی‌دارد که هرگز انتظار نداشته‌اند. آنها را مجبور می‌کند به خدمت او در آیند و آنچه را او می‌خواهد انجام دهند.

جنبه‌هایی از حیات هستند که تنها هنر حق دارد از آنها سخن بگوید.

جسم چهار بعدی به مثابهِ اثر حرکت جسم سه بعدی در جهتی که در آن نمی‌گنجد. یک جسم چهار بعدی متشکل از بی‌نهایت جسم سه بعدی است.

مکان و زمان از خواص جهان نیستند بلکه صرفآ از خواص ادراک ما از جهان از طریق اندامهای حسی‌اند. در نتیجه، جهان جدا از درک ما از آن، نه در مکان امتدادی دارد و نه در زمان وجودی. این ما هستیم که، در موقع احساس و ادراک آن، این خواص را به آن نسبت می‌دهیم.

شعور موجود در انسان جدید تنها یک شکل موقت و گذراست که به شعور برتر دیگری می‌انجامد و آن شعور برتر حتی هم‌اکنون در بعضی از افراد، که دوره آمادگی و تربیت شایسته را گذرانیده‌اند، دارد خود را نشان مید هد. ادوارد کارپنتر این شعور برتر را شعور کیهانی نامید.

من کسانی را می‌شناسم که مصرانه معتقدند در خلسه حاصل از مصرف گاز خنده‌آور نوعی حالت مکاشفه واقعی متافیزیکی به انسان دست می‌دهد.

«عروج روح»، خلوص و وصل آن با خدا در دو منظومه معروف جامی (شاعر قرن نهم/ پانزدهم)، سلامان و ابسال و یوسف و زلیخا به شورانگیزترین وجهی بیان شده‌اند.

در تصوّف ایرانی شعر و عرفان بیش از هر جای دیگر جهان با هم آمیخته‌اند.

در اسلام به عارفان بسیاری برمی‌خوریم. شاخص‌ترین تظاهر عرفان اسلامی صوفیگری ایرانی است. «صوفیگری» هم یک فرقه دینی و هم یک مکتب فلسفی دارای خصلت بسیار عالی ایده‌آلیستی است که هم بر ضدّ ماده‌گرایی و هم با تعصب‌گرایی تنگ‌نظرانه و درک سطحی قرآن مبارزه کرده است.

تنها به صدایی گوش فرا ده که بیصداست.