بریده‌هایی از کتاب غناء و موسیقی

ما کان مِن شأنه أن یکون لهویاً مضلّاً عن سبیل اللّه فهو حرام، اگر شأنش این است، حرام است، وَالّا اگر گفتیم فعلیّت در اینجا مناط حکم است، لازم می‌آید که این عمل، هیچگاه حرام نباشد، چون قبل از تحقّق عمل که فعلیّت وجود ندارد! یعنی آن اِضلال حاصل نشده است. قبل از اینکه غناء را انجام بدهد و ایجاد بکند، اِضلالی حاصل نشده است، پس حرمتی نیست. آن چیزی که ملاک حرمت است اِضلال است، اگر فعلیّت را در آن شرط دانستیم، اِضلال فعلی، بعد از وقوع عمل حاصل میشود. بعد از تحقّق عمل هم که دیگر تحریم و نهی معنا ندارد. بنابراین، بایستی اصلاً حرمت را نفی کنیم. درحالی‌که بالبداهة این باطل است.

من تأکید میکنم به آن قرائتهایی اهتمام بورزید که با توجّه به معنا است، که بعضی از تلاوتها واقعاً همین‌طور است. خواننده طوری تلاوت میکند که انسان میفهمد دارد کلمه کلمه معانی را اداء میکند و بیان میکند و در دل خودش اثر میگذارد. بعضی‌شان این‌طورند، بعضی‌شان هم این‌طور نیستند. آنهایی که این‌طور نیستند، واقعاً همهٔ همّتشان، پرداختن به الفاظ است، اصلاً نمیفهمند چه میخوانند. و قلوبُ مَن یعجبه شأنهم؛ کسی هم که از این قاری خیلی خوشش می‌آید و تجلیل میکند، او هم همین‌طور قلبش مفتون است.

اهمّیّت مسئلهٔ غناء بحثی که از امروز شروع میکنیم، بحث غناء است. بحث غناء جزو مباحث مهمّه است. خود مسئله، مسئلهٔ مشکلی است. مقدار روایتی که از ائمّه (علیهم‌السّلام) در باب غناء وارد شده است، دربارهٔ کمتر محرّمی از محرّمات وارد شده است. این‌همه سخن، موعظه و تحذیر از ائمّه (علیهم‌السّلام) درمورد غناء، نشان‌دهندهٔ اهمّیّت مسئله است. به اینکه چرا این اندازه اهمّیّت دارد، در خلال بحث باید برسیم.

بحث غناء جزو مباحث مهمّه است. خود مسئله، مسئلهٔ مشکلی است. مقدار روایتی که از ائمّه (علیهم‌السّلام) در باب غناء وارد شده است، دربارهٔ کمتر محرّمی از محرّمات وارد شده است. این‌همه سخن، موعظه و تحذیر از ائمّه (علیهم‌السّلام) درمورد غناء، نشان‌دهندهٔ اهمّیّت مسئله است.

جواب: این سؤال هم به نظرم یک سؤال عوامانه‌ای است؛ برای خاطر اینکه اصوات مشکوکه اصلاً حرام نیست؛ چه به قصد منصرف کردن از «ما هو اللّهویّ واقعاً»، و چه به غیر این قصد. صوتی که ندانیم که آیا لهوی است یا لهوی نیست، حرام نیست. بنابراین این اصوات اگر اجرا بشود، محرّم نیست.